Wie luistert naar makelaars in angst zal de vaste overtuiging hebben dat het een enorme puinzooi is op en rond asielzoekerscentra. Waar hardwerkende blanke burgers dagelijks worden belaagd en schone, blonde deernen om het uur verkracht. Rechts radicale partijen spinnen garen bij dit valse frame en losgeslagen Defend-groepen gebruiken het zelfs als argument om de straat op te gaan en geweld te plegen. Maar klopt dat narratief eigenlijk wel? Nou, nee.
In het najaar van 2023 werden bewoners van Katwoude onaangenaam verrast door de aankondiging van een noodopvang voor 160 asielzoekers. De gemoederen liepen hoog op, een bijeenkomst verliep grimmig. Boze mensen legden meteen een link tussen de ‘mooie, Volendamse vrouwen’ en de ‘zwarte mannen’ die de dames zouden belagen. U kent die simpele retoriek inmiddels wel.
Van mensen die bij ieder protest hitsig zingen dat er ergens dringend een piemel in moet.
Fietsen
Bewoners van Katwoude spraken angstig over fietsen die zouden worden gestolen, bij het hotel waar de asielzoekers zouden worden opgevangen ontplofte zwaar vuurwerk. Op sociale media werden mensen opgejut om het hotel van Van der Valk te boycotten.
We zijn nu drie jaren later en van alle angst is niets meer over gebleven. Een journalist van NRC nam onlangs een kijkje in het dorp en noteerde het volgende:
Een maand na de komst van de vluchtelingen keerde de rust in Katwoude terug. Bij een omwonendenoverleg afgelopen september, dat het COA om de zes weken belegt, kwamen niet meer dan twee stellen opdagen. Vooral voor de koffie en de gezelligheid.
Buren
De reporter interviewde ook de directe buren van het centrum.
„Het gaat hartstikke goed”, zegt hij in zijn voortuin naast het Van der Valk. „Er zijn wel incidenten geweest, maar zo erg was het allemaal niet. Het is niet anders dan wat er normaal in het hotel gebeurt.”
Het dorp bleek niet geplaagd te worden door fietsendieven, sterker: het aantal gestolen fietsen liep zelfs terug. Wie de journalist ook sprak, er was geen sprake van overlast of ellende. Een vrijwilligster bij de noodopvang ontdekte dat het dorp er anders naar was gaan kijken.
Zelfs de meest hardnekkige anti-azc’ers kwamen op een gegeven moment met zakken kleding aandraven voor de asielzoekers.
Uitzondering
Nu kunt u natuurlijk denken: dit zal een uitzondering zijn.
Maar dat is het niet. Sterker nog: de opvangplekken waar ernstige overlast is, vormen een uitzondering.
Ik ontdekte dat zelf tien jaar geleden al toen ik samen met journaliste Diana Romashuk anderhalf jaar lang een azc volgde in het dorp Onnen. Waar aanvankelijk enige weerstand merkbaar was, verdween die al snel. Op een gegeven moment organiseerden de dorpsbewoners samen met asielzoekers feestjes in het dorpshuis. De asielzoekers speelden op instrumenten, de mensen uit het dorp dansten er lustig op los.
Media
Het probleem hier is natuurlijk dat succesverhalen vaak de media niet halen. De journalistiek is er immers hoofdzakelijk om misstanden en problemen te beschrijven. Maar dat geeft wel een scheef beeld en dat is waar radicaalrechts van profiteert. Je moet goed zoeken om de succesverhalen in de media te vinden.
Maar ze zijn er wel, getuige bijvoorbeeld dit verhaal over een dorp waar de komst van een kleinschalig azc juist positiviteit wist te brengen. Asielzoekers kregen taallessen in de bibliotheek, de lokale fietsenmaker doneerde fietsen en de asielzoekers kregen verkeers- en fietslessen van de dorpsbewoners.
Een dorpsbewoner verklaarde: ‘Er zijn ook vriendschappen gesloten, we gaan bij elkaar op de koffie. Ze zijn heel erg dankbaar’.
Albersbergen
En er zijn meer verhalen. Zo was er jaren ruzie over de komst van een asielhotel in Albersbergen. Er werd zelfs brand gesticht op de beoogde locatie en felle protesten haalden het nieuws. Toen RTL nieuws er jaren later een kijkje ging nemen, bleek van alle angst niets meer over.
‘Ik zie hen bijna nooit. Ik heb er geen last van’, zegt Gijs Oudegeerdink terwijl hij de winkel binnenloopt voor boodschappen voor de feestdagen. ‘Ze komen af en toe hier. Ze doen hun boodschappen en lopen dan weer terug naar het hotel’.
‘Mij maakt het helemaal niet uit’, zegt de medewerkster in het tankstation. ‘Iedereen is welkom’
Dongen
En wat te denken van het Noord-Brabantse dorp Dongen? In dat dorp strijden de bewoners zelfs voor behoud van de noodopvang. Er kwam zelfs een petitie voor de asielzoekers.
In de petitie lezen we het volgende:
‘De bewoners van de noodopvang hebben de afgelopen maanden hun plek gevonden in Dongen. Ze werken, hun kinderen gaan hier naar school en ze zijn actief in het verenigingsleven. De opvang aan de Nestel heeft geen overlast veroorzaakt en is uitgegroeid tot een veilige haven voor mensen in een onzekere situatie. Hier zijn vriendschappen ontstaan en ondersteunende netwerken opgebouwd die een cruciale rol spelen in hun leven’
Oranje
Ook in het Drentse dorp Oranje ontstond onrust door de komst van asielzoekers. U kunt zich die ophef wellicht wel herinneren door de struise, kortgewiekte dame die helemaal boos ‘Dikke BMW! riep.
De asielzoekers zijn inmiddels alweer verdwenen en een oud-onderwijzer uit het dorp blikte bij RTV Drenthe als volgt terug.
‘Ik zie het als een verrijking. Het is heel rustig en vriendelijk verlopen. We hadden een tweedehandskledingwinkel in het oude schoolgebouw die gerund werd door Syriërs, waar we nog goed contact mee hebben. En ik vind het leuk dat er weer een school was. Je hoorde weer spelende kinderen. Maar die zijn nu weg, het is nog nooit zo stil geweest in Oranje’
Onderzoek
Nu kun je natuurlijk altijd beweren: dit is cherry-picking, je haalt de succesverhalen er uit. Maar dan wil ik u wijzen op een onderzoek dat in 2019 is verricht door de Rijksuniversiteit in Groningen.
Uit dat onderzoek bleek dat de opvang van asielzoekers dus helemaal niet leidt tot ernstige overlast voor de omgeving. Omwonenden van een opvanglocatie denken gemiddeld genomen zelfs positiever over asielopvang dan anderen.
Goed. Vast weer (s)linkse wetenschappers, hoor ik mensen denken. Dan kijken we even verder.
WODC
Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) deed en doet al jaren onderzoek naar de veiligheid op plekken waar een asielzoekerscentrum wordt geplaatst. Voor de goede orde: dat onderzoek rust op officiele gegevens van gemeenten en de politie. Het gaat dus om registraties.
Volgens het onderzoeksbureau is ‘uit geen van de analyses gebleken dat de aanwezigheid van asielzoekers een aantoonbaar effect heeft op de omvang van de criminaliteit in de buurt of op de kans dat een individu slachtoffer wordt van een strafbaar feit’.
Misdaad
En het gaat verder dan dat, want ook als we wat ruimer kijken naar asielzoekers die in de fout gaan, blijkt de publieke opinie er stevig naast te zitten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het meest recente onderzoek van WODC over het jaar 2022. Daarin valt te lezen dat slechts 3% van de asielzoekers die leven in centra in dat jaar geregistreerd stond als verdachte van een misdrijf en dan gaat het met name om (winkel)diefstallen en inbraak (77%).
Sociaalwetenschapper Sanne Noyon (WODC) zei er dit over:
‘Het is eigenlijk maar een kleine groep die problemen geeft. Je ziet dat het aandeel van asielzoekers in de algehele criminaliteit in Nederland eigenlijk heel beperkt is’
Vals beeld
En het wordt nog minder als je bedenkt dat wij in Nederland vaak specifieke groepen (studenten, Marokkanen, vluchtelingen) vergelijken met de algehele bevolking. Dat geeft een tamelijk vals beeld omdat je dan relatief jonge mannen (de hoofddaders in de misdaad) ook vergelijkt met kinderen en bejaarden (die zelden opduiken in de cijfers).
Als je het wel eerlijk doet en asielzoekers (of Marokkanen) vergelijkt met een vergelijkbare groep (qua inkomen, opleiding, status, woonomgeving etc), dan blijkt dat de asielzoekers in centra procentueel zelfs minder crimineel zijn.
De succesverhalen zijn er dus en er zijn er veel meer dan mensen denken. Maar natuurlijk moeten we onze ogen niet sluiten voor de problemen die er ook zijn.
Ter Apel
De bewoners van Ter Apel en Budel hebben ook alle reden om te klagen, maar hier is wel wat anders aan de hand. Ten eerste puilen deze opvangcentra uit, er zijn simpelweg teveel asielzoekers op die locaties. Ten tweede wordt de overlast voor het allergrootste gedeelte gepleegd door zogenaamde veiligelanders. Mensen die geen enkele toekomst in Nederland hebben en al weten dat ze nooit in aanmerking gaan komen voor een status.
Dat maakt de overlast voor de mensen in die dorpen natuurlijk niet anders, maar het is wel goed om te weten dat je de hele grote groep asielzoekers er niet de schuld van kan geven. Sterker nog: het gaat juist om een hele specifieke groep. En dan ook nog eens om een groep die met de Spreidingswet goed te bestrijden valt.
Verdienmodel
Er wordt wel eens gezegd dat de asielopvang een industrie is, een verdienmodel. Daar valt genoeg over te zeggen (bijvoorbeeld dat het feitelijk alleen maar geld kost en de mensen die er aan verdienen doorgaans roomblanke vastgoedjongens zijn), maar er zit aan de andere kant ook een ‘verdienmodel’ aan.
Het model namelijk waarbij de valse retoriek van de bloeddorstige, criminele asielzoeker die hier onze blonde vrouwen komt verkrachten, je simpelweg zetels oplevert en dus macht.
Relevantie
De bijtende ironie wil dat rechts radicale partijen asielzoekers heel hard nodig hebben voor hun eigen relevantie. Dat blijkt ook wel, want die partijen (met Wilders voorop) zijn tegen de spreidingswet (die juist overlast effectief tegen kan gaan) en tegen de Europese Unie (die juist effectief de instroom aan de buitengrenzen kan beperken).
Dus als u de komende jaren weer eens een domrechtse partij tekeer ziet gaan tegen asielzoekers, weet dan dat juist zij belang hebben bij het valse narratief. Een kwaadaardige frame dat geen steun weet te vinden in de ervaringen van mensen, in cijfers of onderzoek.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.