Waarom een donatiemodel hard werken is

De laatste tijd timmert journalist Kirsten Verdel (Amerika-deskundige) hard aan de weg en dat levert haar naast veel waardering ook een stroom aan negatieve reacties. Verdel werkt net als ik onder de paraplu van Reporters Online en wij zijn afhankelijk van de financiële steun van donateurs. Voor sommigen is dat alleen al aanleiding om te schuimbekken. Vandaar eens een verhaal over wat we doen en wat daar allemaal bij komt kijken.

Uiteraard weet ik dat 90% van de negatieve reacties uitingen zijn van frustratie en soms stevige jaloezie van haters, maar het blijft altijd goed om eens inzicht te geven in ons werk.

Al was het maar uit transparantie naar de trouwe donateurs die ons jaar in, jaar uit steunen.

Het lijkt op het eerste oog zo simpel; je jaagt een website in de lucht, schrijft verhalen en leunt achterover om donaties te ontvangen. Maar zo eenvoudig is dat niet. Er zijn een heleboel goede schrijvers en journalisten in Nederland, maar de club van mensen die er als zelfstandige goed van kunnen leven is klein.

En dat heeft een reden.

Zelfstandig

Werken met donaties is niet voor iedereen weggelegd. Je moet er een bepaalde mindset voor hebben en het is verdomd hard werken ook nog eens.

Om te beginnen is het zo dat wij al het werk alleen doen. Dat begint met het bedenken van een onderwerp en invalshoek en loopt door naar het researchen, schrijven en de eindredactie. Daar komt nog de opmaak en het beeld bij en vervolgens de marketing.

Oftewel: ervoor zorgen dat je verhalen ook daadwerkelijk gelezen worden in een onlinewereld stampvol gratis teksten en video’s. Wie denkt dat je er bent met alleen het plaatsen van verhalen komt van een hele koude kermis thuis.

Tijdrovend

Naast mijn werk als zelfstandig rechtbankverslaggever (gemiddeld drie dagen per week live online met realtwitcourt) schrijf ik ongeveer twee verhalen per week voor mijn site. Klinkt niet veel, maar met die twee verhalen ben je makkelijk vier dagen kwijt.

Het schrijven an sich is na jaren ervaring (ik begon in 2001) niet eens zo tijdrovend, het proces voor en na het verhaal is dat wel.

Steun

De enige steun die wij krijgen is van het onvolprezen team achter Reporters Online: Jan-Jaap Heij (voormalig hoofdredacteur De Pers) en Gyurka Jansen. Zij verzorgen zeg maar de backend. Dit duo kan vooral ingrijpen bij het technische gedeelte van de site en ze regelen bijvoorbeeld opzeggingen van abonnementen.

Die steun is ook bepaald geen overbodige luxe, want toen onverlaten mijn site plat wisten te leggen met een grootschalige DDOS-aanval, kwam Heij uur na uur in actie. Tot overmaat van ramp besloot mijn host zelfs om mij maar helemaal af te sluiten, omdat duizenden websites werden geraakt.

In relatief korte tijd had Heij een host gevonden met een betere beveiliging en een extra pakket om digitale aanvallen af te slaan en de site overgeplaatst.

Dat is overigens ook de reden dat mijn sites per maand meer kosten dan je normaal gesproken in twee jaar kwijt bent aan hosting.

Er draait zware beveiliging op en dat heeft een prijs.

Donaties

De donaties voor ons werk komen ook letterlijk binnen op de rekening van Reporters Online. Na aftrek van de kosten (betalingsverkeer bijvoorbeeld) blijft het grootste deel van de donaties voor ons over.

Een bijkomend voordeel hiervan is dat je niet kunt gaan schrijven ‘wat de donateur wil’. Wij als auteurs weten niet eens per donatie wie ons steunt. De gemiddelde donatie voor mijn werk schommelt rond de 6 euro. Maar er zijn ook mensen die 100 euro doneren of zelfs 250.

Marketing

Maar daar ben je er nog niet mee. De onlinewereld is een woelige plek, waar je relevant moet blijven. Na het plaatsen van een verhaal op de socials bijvoorbeeld spendeer ik veel tijd aan de verdere verspreiding en de reacties. Dit kost uren en uren, maar is nodig om een verhaal verder te brengen.

U zult bijvoorbeeld ongetwijfeld gemerkt hebben dat ik een verhaal meerdere keren retweet en dat is geen toeval. Een enkele tweet wordt maar door een beperkt aantal volgers op de tijdlijn bekeken. Binnen een paar minuten is een tweet alweer oud nieuws en de meeste mensen zitten niet 24 uur per dag op X.

Zelfs het tijdstip van plaatsen maakt uit, X kent drukke en minder drukke momenten.

Opvallend genoeg krijg ik het meeste verkeer via Facebook, ongeveer 65% van de bezoekers komt daar vandaan.

Ook daar moet je dus van je laten horen. Mijn verhalen worden verder doorgeplaatst op Substack, LinkedIn, Mastodon en Threads.

Online

Donaties komen vooral binnen op verhalen over zaken die leven. Waar mensen op dat specifieke moment dus mee bezig zijn. Om dat bij te houden dien je het grootste deel van de dag online te zijn. Ik ga hier zeker niet beweren dat X en Facebook een perfecte weergave zijn van de samenleving, maar ze geven wel enigszins een beeld van waar mensen zich druk over maken. Waar misverstanden zitten en hoe (niet zelden valse) ophef ontstaat.

Als je succesvol wil zijn met donatiemodellen, zul je dus online moeten zijn. Je moet weten wat er speelt, hoe mensen daar op reageren en naar welke informatie ze op zoek zijn.

Bedelen

De meeste haters vallen – naast de inhoud – vooral over het verdienmodel. Er zou sprake zijn van ‘bedelen’ en wij moeten rondkomen van ‘aalmoezen’.

Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik heb een ander beeld van bedelen. Volgens mij hou je dan je hand op zonder een tegenprestatie te leveren. Wij werken er hard voor, stoppen veel uren in research, onderzoek, schrijven en marketing en zetten ons werk als klap op de vuurpijl ook nog eens geheel gratis online, waardoor wij alle risico lopen.

Er is voor ons nooit een vast loonstrookje aan het einde van de maand. Geen werkgever die ziektekosten ophoest, geen betaalde vrije dagen of vakantiedagen en geen pensioen (anders dan wat we zelf regelen). De kosten dragen we ook zelf, denk aan reis- en parkeerkosten maar ook zaken als de werkgeversbijdrage ziektekosten (duizenden euro’s per jaar), telefoonkosten, internet en abonnementen op media.

Brutaliteit

Het verwijt ‘bedelaar’ is wat mij betreft bizar. Ik heb persoonlijk nog nooit gehoord dat een hypotheekadviseur of een jurist het verwijt krijgt dat hij bedelt als hij een vergoeding vraagt voor zijn werk. Laat staan dat je de bakker of de automonteur voor de voeten werpt waar ze de brutaliteit vandaan halen om geld te vragen voor geleverde goederen.

Haters zullen er altijd zijn en ik lig er bepaald niet wakker van. Maar ik zou wel zeggen: probeer het zelf eens. Gooi een website online en kijk of mensen ervoor willen betalen.

Meerwaarde

Want ik kan wel zeggen: mensen zijn niet gek (behalve dan wappies die doneren aan mensen waarvan jaren later blijkt dat ze fraudeerden met de opbrengsten). Donaties werken alleen als mensen het idee hebben dat ze meerwaarde krijgen. Dat ze iets lezen wat ze elders niet kunnen lezen. Dat ze iets krijgen wat ze elders niet kunnen krijgen.

Denk ook vooral niet dat het meteen storm gaat lopen.

Het kost enorm veel tijd om een naam op te bouwen en die naam te behouden. Mensen moeten je weten te vinden om je te kunnen waarderen. Het schrijven van verhalen is maar een onderdeel van het werk. Ik durf gerust te zeggen dat ik minstens zestig uur per week werk en dat wat ik doe geen 9 tot 5-bezigheid is. Ik werk ook in de avonden en in het weekend en als het moet tot in de nacht.

Lange dagen

Daar heb ik zelf voor gekozen en ik klaag daar geen seconde over. Journalistiek is sowieso een vak waarbij je veel en lang werkt. Ook collega’s in vaste dienst draaien lange dagen. En freelancers zeker: toen ik nog bij de MSM zat kwam het voor dat ik in de ochtend een rechtszaak deed voor mijn eigen kanaal in Amsterdam, in de middag aan een avonddienst begon bij het AD in Rotterdam en na vijf uren slaap om 06.00 uur de volgende dag weer aan een ochtenddienst begon.

Allemaal met passie gedaan, maar kom niet aan met de dooddoener dat journalisten niet weten wat werken is.

Sympathiek

Ik kan er niets anders van maken en we moeten niet bang zijn om het te benoemen: het donatiemodel van Reporters Online is naar aard een sympathiek model. Mensen die hun waardering willen uitspreken kunnen dat heel eenvoudig doen, mensen die het verhaal niet waarderen kunnen het alsnog lezen zonder een cent uit te geven.

In feiten steunen de lezers met een donatie direct de journalist in kwestie en maken ze zijn of haar werk mogelijk. Hierdoor kunnen we juist onafhankelijk werken.

Sympathieker kunnen we het niet maken.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.