Ik verwonder mij in hoge mate over de recente blokkade van de actiegroep Extinction Rebellion op het Mediapark. Mede omdat er hier en daar – en zelfs onder enkele journalisten – ook steun voor is. We leven helaas in een wereld waarin journalisten onder vuur liggen en tientallen collega’s met een noodknop rondlopen. Actiegroepen die de koers en inhoud van het nieuws willen bepalen horen niet in een democratische rechtstaat. Handen af van de pers.
Voor de goede orde: het demonstratierecht is een groot goed en de doelen van XR zijn deels ook best sympathiek. Ik ben zelf als verslaggever bij tientallen blokkades van de groep geweest en sta helemaal niet vijandig tegenover XR.
Ik zag een boel oprechte burgers en heb altijd de mensen tegengesproken die het gemakzuchtig vanaf de bank hebben over ‘links, werkschuw’ tuig. Omdat deze goedkope typering niet klopt. XR bestaat uit een bonte reeks mensen, van links tot rechts, van hoogleraar en docent tot ambtenaar en ondernemer.
Sympathiek
Dat het einddoel sympathiek is (we moeten bijvoorbeeld inderdaad op termijn af van onze verslaving aan fossiele brandstoffen) doet niets af aan het gegeven dat XR ook de gave heeft om snel draagvlak te verliezen. En dat draagvlak verliezen ze bij mij in ieder geval op het moment dat je op het Mediapark blokkades organiseert omdat je het niet eens bent met de manier waarop journalisten verslag doen.
Het simpele verweer is: opdonderen. We hebben nog altijd persvrijheid in ons land en werkelijk niemand kan bepalen hoe de onafhankelijke pers te werk gaat. Zeker niet als het gaat om een inherent partijdige club als XR, met geheel eigen belangen.
Hoewel persvrijheid in de wet is opgenomen om burgers tegen de overheid te beschermen, draait het er hier ook in feite om dat niemand zich mag bemoeien met wat mensen zeggen of schrijven. Zolang het uiteraard niet in strijd is met de wet.
Bezwaren
Maar als we wat dieper kijken, dan doemen er ook tal van bezwaren op bij dit soort acties. Want in de verte lijkt het allemaal best sympathiek natuurlijk: mensen die demonstreren voor een betere wereld. Die vragen om eerlijkheid. En dat is het in de kern ook. Maar dat is niet waar het hier over gaat.
Het gaat hier over de invloed van actiegroepen op de vrije pers. Je moet hier wat mij betreft dan ook veel breder naar kijken. En je moet je afvragen waar het eindigt als ook andere partijen en organisaties met dit soort onzin op de proppen komen.
Shell
Want stel je eens voor dat Shell met vrachtwagens de ingang van het NOS-gebouw gaat blokkeren omdat ze menen dat de journalisten te negatief schrijven over fossiele brandstof? Wat als ze eisen dat omroepen en kranten het ‘eerlijke verhaal’ gaan vertellen over de voordelen van benzine en gas? En de ‘verwoestende’ effecten van zonne-energie en windparken?
Wat als mensen die Israël steunen eisen dat de misdaden van Hamas vaker aan bod moeten komen (en worden veroordeeld door de journalisten) en het bombarderen van kinderen door het Israëlische leger veel minder? Wat als ze eisen dat journalisten voortaan alleen schrijven dat kinderen doden nu eenmaal bij een oorlog hoort?
Moord
Of – in mijn eigen werkgebied – wat als de verdachte in een moordzaak eist dat ik het spreekrecht van het slachtoffer niet in mijn verslag opneem? En eist dat ik in een lang kader het pleidooi van zijn raadsman afdruk? Omdat hij dat ziet als eerlijke berichtgeving?
Of wat als de overheid de stroom afkapt naar het Mediapark omdat de NOS te kritisch is op overheidsbeleid?
Kritisch
XR eist van de NOS ‘eerlijke journalistiek’ over onder meer klimaatverandering. Maar wat is dan precies eerlijke journalistiek? Is dat XR naar de mond praten? Onverkort hun visie op de mondiale problemen ten aanzien van klimaatverandering overnemen? Of zou het heel misschien wellicht zo zijn dat het ook in het maatschappelijk belang is dat journalisten juist kritisch zijn op de geschetste ‘werkelijkheid’ van actiegroepen?
Door bijvoorbeeld mensen aan het woord te laten die vraagtekens plaatsen bij sommige verwachte gevolgen van klimaatverandering? Zou het ook niet van belang zijn voor de maatschappij om mensen aan het woord te laten die wijzen op het gegeven dat we niet zomaar ineens van fossiele brandstof af kunnen? Dat hier allemaal nadelen aan zitten waar XR wellicht helemaal niet over nagedacht heeft?
Vraagtekens
Of is het wellicht ook de taak van de journalistiek om vraagtekens te zetten bij dagenlange blokkades van wegen? Over oproepen om de wet te overtreden? En XR-leden die worden veroordeeld wegens opruiing?
Wat mij betreft kan en mag iedereen van alles vinden van de journalistiek. En – trust me – dat doen heel veel mensen ook. Het volwassen debat is ook meer dan welkom. Als XR meent dat journalisten niet eerlijk zijn, dan krijgen en houden ze alle recht om dat op alle mogelijke manieren kenbaar te maken.
Of naar de Raad voor de Journalistiek te stappen of de Ombudsman.
Niemand zal de actiegroep er ook van weerhouden om zelf een klimaatjournaal in elkaar te draaien. Zoals het vervolgens weer aan de pers is om te beoordelen of dat journaal eerlijk in elkaar is gezet.
Wakker
Uiteraard zal geen journalist wakker liggen van een paar demonstranten voor een kantoorgebouw (hoewel XR zelf wel wakker ligt van een paar onschuldige huisbezoekjes van de politie). En de NOS zal ook zeker berichtgeving niet aan gaan passen aan onredelijke eisen.
Maar dit draait wel om een breder probleem.
In een wereld waar journalisten (ook fysiek) flink onder vuur liggen en tientallen collega’s met een noodknop rondlopen, vind ik het ongepast om dit soort blokkeer-acties te houden en – vooral – dit soort eisen te stellen.
Om feitelijk te stellen dat journalisten niet eerlijk te werk gaan. Een kwaadaardig narratief dat je tot voor kort alleen zag bij wappies. Een verhaal dat bepaald niet bijdraagt aan een veilige werksfeer voor journalisten.
To put it mildly.
Ga vooral het gesprek aan met journalisten en uit gerust kritiek.
Maar: handen af van de pers en handen af van de persvrijheid.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
Een prima artikel! Als XR-rebel ondersteun ik deze woorden. Laat de pers inderdaad onafhankelijk en vrij zijn. Helaas bestaat bij ons de indruk, dat er juist Shell-vrachtwagens over het terrein bij de NOS rijden. Als je de enorme grote lobbies ziet en de enorme grote hoeveelheden geld en belangen die gemoeid zijn bij diverse bedrijfstakken, ontstaat juist de indruk, dat de journalistiek paden bewandeld die de term onafhankelijkheid geweld aandoen. Graag willen we juist aandacht hiervoor. Kunnen we ervan uitgaan, dat de NOS niet geleid wordt door belangen die deze onafhankelijke journalistiek aantasten? Het is niet dat wij, als XR, het nieuws willen bepalen! Nee, juist verre van dat. We willen juist dat er geen enkele belemmering is die eerlijke journalistiek in de weg staat. Juist dat is waar deze actie op gericht is. Het is juist als een hart om de riem voor journalisten, dat ze mogen uitspreken eerlijk en onafhankelijk te zijn. Juist om het bedrijfsleven en de politiek te laten weten, dat we hun invloed niet, of niet meer, pikken. Dus, Chris, zeg het aub voort: niemand mag aan de persvrijheid komen. Niet de politiek, niet het bedrijfsleven en niet een grassroot-organisatie.
Beste Chris,
Onbegrijpelijk, dit artikel. Je chargeert en het lijkt alsof je het bewust niet wilt begrijpen waarom ze daar stonden.
En, nee, dit heeft niets met bedreigingen te maken waar journalisten idd onder lijden. Het gaat ook niet om (precies) de mening over te nemen van XR. En ze vroegen ook niet om een klimaatjournaal.
En, ja, hier gaat het dus wel over: journalisten durf je vak serieus te nemen (zoals jij vaak doet), door bronnen goed te onderzoeken, de werkelijke context te schetsen. En de krachten van je broodheren te weerstaan. En geen makkelijke frames overnemen: er gaan kinderen dood in Gaza(?), huizen storten in, er is een gletsjer gesmolten, etc.
Er zijn al zoveel fast-food hapklare talkshows met vnl context-vrije rechtse borrelpraat. Laat de NOS onze laatste strohalm zijn voor objectief nieuws met onderbouwing en context. Die kritiek op Israël kan geven zonder dat hun aandeelhouders aan de lijn hangen. Die man-en-paard noemen mbt de jaarlijkse 30 miljard fossiele subsidies als er weer bij de burger wordt aangeklopt voor extra energie tax t.b.v. een windmolenpark op zee. En dat de overheid de Nutsbedrijven heeft verkocht zodat we nu een speelbal zijn geworden van de energiereuzen.
Context. Context. Context. En geen voorgekauwde fast-food berichten!
Ik zie uit naar een vervolg op je doorgaans top artikelen.
Hmm Chris, in grote delen ben ik het met je eens. Maar je slaat de plank een beetje mis met “onschuldige huisbezoekjes van de politie” die bezoekjes zijn een stuk minder onschuldig dan jij denkt. Als ze bij een demonstrant door laten schemeren te weten wanneer die gaat verhuizen, zit daar toch een lichte dreiging achter “we weten wat je van plan bent”. Het kleineren van XR helpt niet in dit geval.
Desondanks kan XR niet gaan bepalen wat onafhankelijke journalistiek is.
Toch gedoneerd, want jouw werk waardeer ik.
+++++++++++++++++++
Sneren over huisbezoekjes maakt je stuk toch ineens minder sterk. De politie voor je huisdeur is toch heel wat anders dan een bezetting van het Mediapark. Ten eerste is de overheid nogal wat machtiger dan een paar demonstranten en ten tweede komen ze de privé sfeer van individuen binnen, XR staat niet bij journalisten voor de deur te posten en sowieso heeft XR niet de macht die de overheid heeft (kijk eens naar Zwitserland dat iemand zonder aanklacht of advocaat 70 dagen in de cel houdt waarna de arme man geheel doorgedraaid zelfmoord pleegde). De overheid heeft kortom heel wat meer uit te leggen dan demonstranten.
Ik snap die ophef niet. De politie mag langs gaan voor een gesprek. Wijkagenten doen niet anders. Het is weer die typische slachtofferkaart van XR, terwijl ze ondertussen met boterzuur smijten.
Vreemde negatieve reacties hierboven. Ik vind ze typerend voor o.a. actiegroepen die grotendeels, vanuit hun gedrevenheid, varen op hun overtuigingen en daardoor minder ruimte hebben in het hoofd voor de journalistiek die zelf bepaalt of zij die overtuigingen op de wijze waarop zij in de samenleving worden geëxposeerd deelt/toont.
Als je zelf (hier XR) dwaalt in de idee fIxe dat voor jou de vrije meningsuiting exclusief telt en dat de journalistiek gelimiteerd (door wie?) gebruik mag maken – of ten dele – van diezelfde vrije meningsuiting, zit je op hetzelfde dode spoor als abjecte stromingen in de maatschappij die globaal vinden dat vrije meningsuiting aan banden moet worden gelegd.
Die huisbezoekjes zijn pure intimidatie. Sowieso: waarom, niemand doet iets illegaals als ze demonstreren. Gelukkig is het veroordeeld en stopt de politie ermee. De XR-figuren die nu beweren dat ze nij de NOS demonstreerden voor vrije pers moeten nog maar eens de website van XR bekijken waar werd opgeroepen voor deze domme actie. Ik denk wel eens dat XR is opgericht om klimaatactivisten in een kwaad daglicht te zetten. Blijkt jaren later de PVV er achter te zitten.
Dat niemand iets illegaals doet, is niet waar. XR is schuldig aan overtreden WOM. En soms aan vernieling of verzet tijdens aanhouding. De huisbezoekjes zijn ook niet veroordeeld.
Een klimaatjournaal zou helemaal zo gek niet zijn.
Zolang de NOS vrij is het in te vullen.
Mag ik vragen wat je vind van de situatie als 2 auteurs van een krant aantoonbaar desinformatie verspreiden en daar ook na een klacht van een belangenorganisatie (ik zal erbij zeggen bij lange na niet zo fel en zwart op wit als XR) helemaal niets mee doet? Is het dan nog steeds niet aan actiegroepen om daarover alarm te slaan gezien, in dit specifieke geval de schade die die berichtgeving aanricht?
Verder vind ik het eigenaardig dat je in staat bent het probleem van demonstraties tegen de media van twee kanten te bekijken, maar de situatie met de politie die haar boekje ver te buiten gaat met huisbezoeken niet.
Dat tolereren geeft óók een signaal af: de politie moet dit maar gewoon kunnen doen.
We zien een dergelijk sentiment al jaren met de snelheid waarmee werd beweerd dat met de Wet op Dataretentie terrorisme wordt voorkomen. Vervolgens hebben we met elke daad met terroristisch motief binnen een paar uur gehoord dat de inlichtingen verzamelen absoluuut het probleem niet was. Het delen daarvan wél.
Verder wel eens met XR dat af en toe absoluut de wet overtreedt: de snelwegbezettingen zijn gewoon niet toegestaan, ook niet met vergunning.
@ Peter Maarleveld: Ik heb recent gehoord dat de NOS een beetje boel een tekort aan data-analisten heeft… Dus ik vrees dat er een ander probleem aan tekortschietende, simpele berichtgeving ten grondslag ligt.
Chris, de politie mag langskomen voor een gesprek. Maar dan vind ik dat ze ook bij jou langs mogen komen op het moment dat jij iets kritisch over ze schrijft. En toch voelt dat heel fout en onwenselijk, en zal ik het altijd verdedigen dat je met rust gelaten wordt.
Ik moest toen ik het las spontaan denken aan het boek “De jacht op mijn verkrachter”, over een vrouw die verkracht werd, zelf onderzoek moest doen, zelf de dader moest laten bekennen, zelf de politie moest inlichten dat de dader bekend heeft, en de politie zelfs toen weigerde om in actie te komen. Totdat er kamervragen kwamen, natuurlijk. Toen konden ze het ineens wel.
Ga boeven vangen. Een demonstrant thuis lastig vallen is dat niet.
Dan heb ik nieuws voor je: de politie heeft het volste recht om bij mij langs te komen als ik de wet overtreed of daar mee dreig.
De politie gaat haar boekje niet te buiten. Er is geen wet die het hen onmogelijk maakt om bij mensen thuis een praatje te maken.