Een trotse zoon

Daar stond je dan. Met wat ondergoed in je hand en een foto van de vrouw die bijna je hele leven bij je was. Het was die dag in december inmiddels al donker geworden en je gestalte boog licht naar de grond. Voor je stond de lijkwagen met daarin het al koude lichaam van je dierbaarste bezit. Klaar om voor altijd van je vandaan te rijden.

Een paar uren eerder was je naar de slaapkamer gewandeld. Om voorgoed afscheid te nemen. De artsen zaten al klaar om haar laatste wens in vervulling te laten gaan. Ondanks de aanwezigheid van je beide zoons met aanhang was het stil in huis. Gedachten maken geen geluid. De tijd schoof voorbij.

Wat moet je ook zeggen als je weet dat de dood op afspraak het huis binnen is gekomen?

Tot haar tijd gekomen was.

Zacht huilend kwam je de slaapkamer weer uit. Je had gezien hoe het leven – of wat daar nog van over was – uit haar was geslopen. Het was voorbij. Na 58 jaar was er een einde gekomen aan een twee-eenheid. Aan jaren waarin je haar trouw en zonder klagen verzorgde. Kliniek in, kliniek uit. Met iedere maand een nog donkerder uitkomst. Met iedere dag opnieuw een grote hoeveelheid medicijnen.

Met altijd voor haar een beschuitje en een kopje thee in de ochtend. In de wetenschap dat ze weer snel haar bed op zou zoeken om de altijd aanwezige pijn nog enigszins te verlichten.

Tot er uiteindelijk geen enkele hoop meer mogelijk was en zij het dappere besluit nam om er vroegtijdig een einde aan te maken. Omdat het niet meer kon. Omdat het niet meer ging. Omdat diep lijden geen leven is.

Daar stond je dan.

Een gebroken man. Opgelucht dat er na jaren een einde was gekomen aan diep en ondraaglijk lijden, maar verdrietig dat je voortaan alleen op zou staan. Alleen in de vroege ochtend naar de woonkamer zou lopen, waar je geen beschuitje met thee meer hoefde te maken. Omdat zij er niet meer is en nooit meer terug zal komen.

Een onvermijdelijk einde en een niet te voorkomen begin van groot gemis.

Een gemis dat op geen enkele manier meer goed te maken is.

Ons contact was altijd zoals het was. Een vader die streng, maar rechtvaardig was. Met een moeder die de opvoeding van dag tot dag op zich nam. Een vrouw die was gestopt met werken om voor de kinderen te zorgen, zoals dat in die tijd gebruikelijk was.

Jij was druk met werk en je werkte je buitengewoon knap op van de werkvloer tot het management. In de avonduren gaf je je ziel en zaligheid aan de vakbond, altijd in de weer om andere mensen meer rechten te geven.

En niet te beroerd om de bazen van deze wereld stevig aan te pakken als dat nodig was. Zelfs toen je zelf de baas werd, was je een met de jongens van de werkvloer. Je voelde je nergens te groot of te belangrijk voor.

Uiteindelijk werd jij ook ouder en zag je er naar uit om te stoppen met werken. Maar je had je pensioen heel anders bedacht.

De vrijheid om met de aangeschafte camper te reizen werd steeds beperkter, tot je je geliefde vrijheid verkocht omdat zij het niet meer trok. Je offerde jezelf jarenlang belangeloos op om haar te verzorgen, in de hoop dat het ooit weer beter zou worden. Dat zij uit dat diepe dal zou klimmen. Je bleef heel erg lang positief, bij iedere nieuwe behandelmethode ging je er van uit dat er licht in de verte zou gloren.

Maar die hoop bleek ijdel.

Er was geen licht meer. Het werd voor haar steeds donkerder. Zo donker dat ze niet meer verder wilde leven. De onrust en angst in haar hoofd en die vreselijke pijn in haar botten was niet meer te doen. Wat is het leven nog waard als pijn er altijd is? Als je weet dat die vreselijke ziekte je onverbiddelijk toch zal komen halen? Je botten zal breken terwijl je nooit valt?

Op 13 december 2024 om 11.00 uur in de ochtend kwam er vroegtijdig, maar op afspraak een einde aan haar leven. En dat voelde enorm dubbel voor je. Je wist dat het zo niet verder kon en je deed het voor haar. Omdat dat echte liefde is. Omdat je ondanks dat schreeuwende stemmetje in je achterhoofd de keuze aan haar liet. Zoals het hoort te gaan als het gaat om het leven. En de onvoorwaardelijke liefde.

Maar het gemis is er iedere dag.

Ondertussen gaat het leven door. Nog niet zo lang geleden liep je met je vrouw onder de arm het crematorium uit. Bijna zestig jaar liefde verpakt in een grijze container met as. Een heel raar en zelfs onwerkelijk gevoel.

Je probeert de draad weer op te pikken en binnenkort ga je met een gehuurde camper op reis. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor haar. Voor het allerlaatste afscheid.

Wekenlang zul je van huis zijn. Alleen met het landschap waar je zo van houdt. Alleen achter het stuur door de landen waar je ons als kinderen zo vaak mee naar toe had genomen.

Op zoek naar afsluiting.

Ga er maar aan staan. Na bijna zestig jaar liefde sta je alleen. Alles in het huis herinnert je aan haar. Haar creatieve schilderijen, haar breiwerk, de grote blauwe stoel waar niemand ooit meer op zit. De tafel waar je al die jaren met haar zat. En luisterde naar het verhaal wat je eigenlijk liever niet had gehoord.

Hoe zij niet verder meer wilde.

Je hebt nu een aantal oude foto’s in de woonkamer gezet. Foto’s van betere tijden. Van een knappe vrouw die het leven zag zitten. Van een trouwerij vol liefde. Een mooie reis. Herinneringen die laten zien dat ze niet altijd zo was als de recente gedachten aan haar die onvermijdelijk in je geest blijven slingeren.

Altijd was ze aan je zijde. Altijd.

Nu ze er niet meer is, ben je alleen. Alleen met alle herinneringen. En dat is een bittere pil.

Je bent niet meer de jongste. Je eens gespierde armen zijn dunner geworden, je haren grijs. Maar je bent nog steeds scherp van geest. Je gaat er nog steeds op uit en langzaam maar zeker spreek je weer af met de mensen die je dierbaar zijn.

Het leven is niet meer hetzelfde en zal ook nooit meer hetzelfde zijn. En toch ga je door. Ga je niet bij de pakken neerzitten en onderneem je dingen. Een reis met jezelf. Ergens dit jaar een whiskyreis met je zoon. Voorzichtige voorbereidingen voor waardevol vrijwilligerswerk.

Pa, we zijn bij ons in het gezin nooit van de emotionele praatjes geweest. Als wij om hulp verlegen zaten, dan belden we onze moeder. Daar voerden we onze gesprekken mee. Maar dat wil niet zeggen dat je er niet voor ons was. Je was en bent ons rationale baken. De nuchtere Utrechter die toen ik mijn diploma als journalist haalde, een korte reactie had.

‘Allemaal leuk en aardig, jongen, maar nu nog een baan’.

Je was en bent de man van de oplossingen, niet van de emotie. Een gedreven vakbondsman die heel slecht tegen onrecht kan en hard heeft gestreden voor de rechten van anderen. Een man ook met twee gezichten. Rustig en ingetogen thuis, op het werk en bij de vakbond de getapte en grappige gast waar iedereen het mee kon vinden.

Dat wil niet zeggen dat je geen emotie kent. Tijdens de laatste minuten van de uitvaart liet je je gaan. Op het moment dat de muziek staakte en we allemaal met een brok in de keel keken naar die houten kist. Die kist die niet veel later voorgoed zou verdwijnen. De kist met het zielloze lichaam van de vrouw waar je zo enorm van had gehouden.

Het was je zus die zei dat het oké was om het eruit te gooien. En even liet je je gaan.

Drie minuten later liep je alweer grappend rond de lijkwagen. Want zo ben je ook. Van jou heb ik de harde Klompen-humor. Gitzwarte humor, bedoeld om lastige situaties draaglijker te maken.

De lijdensweg van je partner – mijn moeder – heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Uren spraken we, onder het genot van een goede fles whisky, het liefst achttien jaar oud. We konden elkaar zelfs even omhelzen, iets waar we doorgaans helemaal niet van zijn.

Aan ons lijf geen polonaise.

Ik dwaal wat af in mijn gedachten, maar wat ik eigenlijk met dit verhaal wil zeggen is:

Pa, ik ben trots op je. Je doet het goed. Je hebt het goede gedaan.

Je zoon.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Ik doneer:€ 1,50€ 3€ 5€ 10€ 25€ 100€ 250

Mijn gekozen donatie € -

Betalen