Ik heb al eerder over het onderwerp geschreven, maar ik ga het nog een keer doen. Want het zit mij ontzettend dwars. Het ergerniswekkende frame in Nederland dat we allemaal nu eenmaal een beetje armer zullen worden omdat we te lang op te grote voet hebben geleefd. En dat het dus best redelijk is om met zijn allen een beetje in te teren op onze welvaart.
Het spijt mij zeer, maar deze take op de enorme bestaansonzekerheid van grote groepen mensen is van een buitencategorie geprivilegieerd denken. Het is een onuitstaanbaar arrogante stelling van mensen die er zelf doorgaans buitengewoon warmpjes bij zitten en de rest van Nederland even hooghartig komen vertellen dat het allemaal wel even minder kan. Schik maar even in, mensen. Het komt vast wel allemaal goed.
Zoals iemand op Twitter onlangs zeer scherp formuleerde: ‘De meeste steun voor het standpunt dat we ‘de broekriem moeten aanhalen’, komt van mensen die zelf bretels dragen’
Afgrond
De realiteit is dat mensen die op de rand van de afgrond staan en al gevaarlijk met het magere bovenlijf over de gapende diepte leunen, geen stap meer achteruit kunnen doen. Geen centimeter. Dit zijn de mensen die aan het einde van de maand geen stuiver over hebben. Die het ene gat met het andere vullen. Die in de nachtelijke uren letterlijk wakker liggen van de kopzorgen.
Die met een budget van 50 euro PER WEEK een heel gezin moeten voeden. Dit zijn de mensen die weten dat ze hun kinderen never nooit niet financieel kunnen ondersteunen als ze beginnen aan hun vervolgopleiding. Het zijn de mensen die in de winkel in ongeloof de gestegen prijzen aanschouwen.
Een stap terug doen is voor de mensen die zo hooghartig in het rond proleten dat we allemaal een beetje armer worden niets meer of minder dan één keer per maand minder uit eten gaan. Of maar één keer per jaar op skivakantie en dan pas helemaal in de zomer!! met het vliegtuig naar een fijn strand.
Een stap terug doen voor mensen die het minder hebben? Dat is je afvragen hoe je in godsnaam nog iets van fatsoenlijk kleding voor je kinderen kunt kopen. Hoe je nog iedere avond een voedzame maaltijd op tafel kunt zetten. Of je de energierekening nog kunt betalen. Dat is in de supermarkt puzzelen hoe je in hemelsnaam met een weekbudget van vijftig euro thuis kunt komen met iets meer dan een armzalig half plastic tasje met boodschappen.
Kratten
De onuitstaanbare arrogantie van mensen die wekelijks de Albert Heijn langs laten rijden met tig kratten boodschappen om anderen de maat te nemen is genoeg om je bloed te laten koken.
Wat hebben deze mensen, die al jaren in de kantlijn van de samenleving dolen, in hemelsnaam aan het obligate ‘we moeten allemaal een stapje terug doen’. Hoe moeten ze dat in hemelsnaam doen dan? Hoe moet je terug als je al met je rug tegen de muur staat?
Het is deze wereldvreemde houding die ervoor zorgt dat er nooit iets gaat veranderen. Dat liberale partijen de obligate term’zelfredzaamheid’ gebruiken als excuus om mensen die het aanzienlijk minder hebben getroffen in het leven aan de zijlijn te laten staan. Dat mensen die genoeg geld hebben om de klappen op te kunnen vangen op rechtse partijen blijven stemmen om de voor hun gunstige status quo te handhaven. Akelig veel mensen willen nu eenmaal niet delen als ze zelf eenmaal meer dan genoeg hebben.
De mensen die zeggen dat we collectief een stukje armer zullen worden, verdedigen zichzelf door te wijzen op de middeninkomens die wel met wat minder toe kunnen. Maar ook die middeninkomens glijden inmiddels gevaarlijk af naar de rand en zij hebben geen recht op toeslagen om de ergste pijn te dempen. Bovendien raakt het interen van de middeninkomens de lagere inkomens niet. Zij hebben er niets aan dat elders de broekriem aangehaald moet worden. Het is niet zo dat de besparingen van de middeninkomens direct terecht gaan komen bij de mensen die geen cent te makken hebben.
Armoedefonds
En dan heb ik het nog niet eens over de grote groep van AOW’ers die in de problemen is gekomen. Volgens het Armoedefonds gaat het zelfs om tussen de 300.000 en 400.000 vijfenzestigplussers. En wat te denken van jongeren die nu op kamers willen gaan wonen? Er is woningnood en ook zij krijgen te maken met exorbitante energierekeningen en de gestegen kosten van levensmiddelen.
Natuurlijk is er zoiets als eigen verantwoordelijkheid. De overheid kan geen feilloos vangnet bouwen voor iedereen. Maar bezoek voor de aardigheid eens een rechtbank bij u in de buurt. Kies voor een dagje politierechter. Simpele zaken met veelal gewone burgers die verkeerde keuzes hebben gemaakt omdat ze geen andere uitweg meer zagen. Ik garandeer u dat u een andere kijk gaat krijgen op misdaad en op het begrip ‘kansen pakken’.
Wat u gaat zien zijn mensen die op allerlei manieren al jarenlang tegenwind hebben gehad. Jonge mensen die in een liefdeloos gezin opgegroeid zijn, die van hun ouders niets mee hebben gekregen, behalve de vernietigende werking van drank en drugs. Verdachten die kampen met stoornissen waar ze ook niet om hebben gevraagd, die op school uit zijn gevallen omdat ze niet passen in het systeem of van nature niet de concentratie hebben om uren in een klaslokaal naar gortdroge stof te luisteren.
Ik ga hier niet beweren dat het plegen van misdrijven automatisch ligt aan een slechte jeugd, want ook dat is een karikatuur, maar het zal u verbazen hoeveel leed en geploeter voorafgaat aan de huis-tuin en keukencriminaliteit. Het is ook absoluut geen rechtvaardiging, maar je krijgt wel een akelig beeld over kansenongelijkheid en de manier waarop mensen aan de onderkant van de samenleving de ene ledige dag na de andere door moeten zien te komen.
Nederland is nog steeds een welvarend land, maar niet iedereen heeft dezelfde kansen. Niet iedereen is gezegend met stabiliteit en veiligheid in de jonge jaren. Sommige mensen staan al voor hun volwassenheid met 10-0 achter en dat werkt doorgaans stevig door in het latere leven.
Schouders
Ook in Nederland bestaat een onderlaag en die wordt steeds groter en breder door de bizar gestegen levenskosten. Dan gaat het niet aan om de schouders op te halen en simpel te zeggen dat we nu eenmaal allemaal een stukje armer zullen worden. Dat we een stap terug moeten doen. Dat kan weliswaar een gegeven zijn gezien de opeenstapeling van problemen, maar dat gegeven raakt niet iedereen. De tweedeling wordt groter. Steeds meer mensen kunnen simpelweg geen stap terug meer doen.
Dan vallen ze namelijk over de rand waar ze al jaren in arren moede naast staan.
De boodschap van allemaal een beetje armer is voor een groep mensen een gegeven waar ze mee om kunnen gaan, een kwestie van ietsje minder luxe leven, maar voor een steeds groter wordende groep is het een beklemmende werkelijkheid van dagelijkse armoede, waar geen ontsnappen aan is.
Dus nee: we worden niet collectief een beetje armer. Mensen met een mooi dubbelinkomen drinken hoogstens een flesje wijn minder als ze uit eten gaan. Een grote groep kan alleen maar dromen van een etentje buiten de deur en is zo moe van het watertrappelen in de branding dat het een kwestie van tijd is voor ze ten onder gaan.
Lasten
Als we de lusten en lasten van het leven niet beter gaan verdelen de komende jaren, dan zou het wel eens helemaal de verkeerde kant op kunnen gaan in Nederland. Tweedeling zorgt voor tweespalt, voor grote groepen die zich definitief afkeren van de maatschappij en de politiek. Die wellicht gaan kiezen voor radicale partijen die hard schreeuwen, maar zelden met oplossingen komen. Dan zal er nog harder gezocht worden naar zondebokken.
De geschiedenis leert dat een dergelijke dynamiek voor buitengewoon enge situaties kan zorgen. Herverdelen dus die welvaart en rap een beetje. We moeten niet allemaal een beetje armer worden, we moeten zorgen dat een steeds groter wordende groep niet definitief afhaakt.
We moeten het voor elkaar zien te krijgen dat de mensen die daadwerkelijk in staat zijn om een stap terug kunnen doen, dat ook doen. Waardoor de mensen die het niet kunnen ook een mogelijkheid kunnen krijgen om juist een stap vooruit te kunnen zetten.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.