Het internet kan een mooie plek zijn om informatie op te doen, maar de duistere kanten liggen ook op de loer. Waar kinderlokkers vroeger nog in de buurt van scholen en speelplekken rond moesten hangen, slaan ze tegenwoordig toe vanachter hun beeldscherm. Zo komen ze met speels gemak uw woning binnen. Maar hoe doen ze dat eigenlijk precies?
We zien het steeds vaker terug in rechtszalen in Nederland. De mannen (want het zijn verreweg mannelijke verdachten) die voor moeten komen omdat ze minderjarigen online benaderen. Heel erg moeilijk is dat tegenwoordig ook al niet. De mannen hebben apps als TikTok, Instagram, Whatsapp en zelfs online spelletjes zoals Fortnite of Minecraft tot hun beschikking om vanuit de veilige omgeving van hun huis online contact te kunnen leggen met kinderen.
Cijfers over digitaal kinderlokken zijn zeldzaam, maar volgens onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) uit 2019 komen kinderen steeds vaker in contact met daders via sociale media. In meer dan een kwart van de onderzochte zedenzaken werd het eerste contact gelegd met het slachtoffer via apps als Snapchat en TikTok. In 2017 ging het nog om 11 procent.
‘We zien een duidelijk stijgende tendens van de invloed van sociale media in de zaken die wij onderzocht hebben afgelopen jaar. We vinden het belangrijk dit signaal te delen, om kinderen en ouders te waarschuwen’, aldus het NFI toen tegenover NOS.
Kwetsbaar
Uit rechtszaken blijkt dat de slachtoffers niet zelden bestaan uit kwetsbare en eenzame meisjes en jongens die gevoelig zijn voor aandacht en complimenten. Doorgaans is de thuissituatie niet ideaal en dat opent helaas de weg voor seksueel misbruik. De slachtoffers zijn door hun leeftijd en kwetsbaarheid goedgelovig en hunkeren naar iemand om mee te praten en zich verbonden mee te voelen. Ze voelen zich speciaal door de aandacht en zo ontstaat een band waardoor het kind uiteindelijk denkt iets terug te moeten doen.
Zo wordt de val soms kinderlijk eenvoudig opgezet, met grote gevolgen.
Een dader van grooming maakt doorgaans behoorlijk wat werk van het inpalmen van de kinderen en gaat pas later over op seksueel getinte opmerkingen. Zo wordt het slachtoffer langzaam maar zeker in een hoek gedrukt waar het niet meer uit kan komen. De dader doet zich meestal voor als leeftijdsgenoot en stuurt soms eerst zelf naaktfoto’s en masturbatiefilmpjes door om het slachtoffer over te halen ook foto’s of filmpjes van zichzelf te sturen.
Manipuleren
Als die eenmaal zijn verzonden, begint het manipuleren pas echt. Er wordt gedreigd met het openbaar maken van de beelden, bijvoorbeeld als het slachtoffer geen afspraak wenst te maken. Kinderlokkers gaan zelfs zo ver om te dreigen de ouders of broertjes of zusjes van het slachtoffer iets aan te doen als ze uit de school klappen over het contact. Ik hoef hier niet te betogen dat dergelijke vormen van chantage op kinderen grote indruk maakt. Het kind wil hulp vragen, maar durft dat niet meer door de bedreigingen van de dader.
Eigenlijk zien we bij iedere rechtszaak hetzelfde patroon terug. De digitale kinderlokker probeert het vertrouwen te winnen van het slachtoffer en heeft soms al via sociale media gekeken waar de interesses van het kind liggen. Er is al gekeken naar woonplaats, een specifieke hobby, sport of zelfs schooltype. Er wordt bewust aangestuurd op de belevingswereld van het kind.
Het contact begint doorgaans met het uiten van complimenten. Over dat leuke dansje op TikTok bijvoorbeeld. Of hoe goed een kind wel niet is in een bepaalde sport. Het slachtoffer denkt te maken te hebben met een leeftijdsgenoot of een iets ouder iemand. De dader is erop gericht om een band op te bouwen, waardoor er op termijn sprake kan zijn van het uitwisselen van allerlei belastende foto’s of video’s. Er worden allerlei beloftes gedaan, van konijntjes en honden als cadeau tot contant geld. Een deel van de digitale kinderlokkers probeert uiteindelijk een fysieke afspraak te regelen en helaas lukt dat ook nog eens veel te vaak. Op dat moment gaat digitaal misbruik over in lichamelijk misbruik.
Moeder
Onlangs stond een 55-jarige man terecht omdat hij contact had gezocht met twee minderjarige meisjes. Hij gebruikte als profielfoto een afbeelding van zijn zoon en had ook de voornaam van de jongen in gebruik. De man chatte erop los met een minderjarig meisje, tot hij tegen de lamp liep omdat haar moeder de conversatie over had genomen.
De moeder was gelukkig van het doortastende type en zocht hem thuis op. Ontkennen had verder weinig zin, want de ook in de woning aanwezige vrouw van de man herkende op vanaf de telefoon opgenomen beelden haar eigen vloer en de onderbroek van haar echtgenoot.
Praten
De grote vraag is natuurlijk wat je als ouder kunt doen tegen de digitale kinderlokkers. Volgens deskundigen is het van belang dat je met enige regelmaat praat met je kinderen over de gevaren van het internet. Dat ze een kans krijgen om vragen te stellen en zich vrij voelen om te praten over wat ze meemaken. In vertrouwen kan veel.
Online kan je kind zelf ook maatregelen nemen. Bijvoorbeeld door apps zoals Instagram en TikTok op privé te zetten. Bij een privé-account moeten anderen eerst een volgverzoek indienen om toegang te krijgen tot de inhoud en de chatgesprekken. Het is dan natuurlijk wel zaak voor je kind om zeer kritisch te kijken naar ingediende vriendschapsverzoeken, afhankelijk van de leeftijd van je kind is het geen slecht idee om af en toe mee te kijken. Volgens deskundigen is het aan te raden om alleen mensen toe te staan die je kind al kent uit het echte leven.
Het kan ook zeker geen kwaad om niet met je volledige naam online te gaan. Een nickname of alleen de voornaam is al een stuk veiliger. Daarnaast is het niet verstandig om een adres of telefoonnummer openbaar te zetten. Het geeft de kinderlokker weer een extra ingang.
Webcamera
Om te voorkomen dat beelden worden gedeeld is het ook zeer raadzaam om je kinderen op het hart te drukken dat ze hun webcamera of camera op de telefoon niet aan hebben staan tijdens het chatten als ze niet weten wie er aan de andere kant van de lijn aanwezig is. Beelden kunnen makkelijk worden opgenomen en zijn bij uitstek geschikt om mee te chanteren. Kinderlokkers weten dat kinderen gevoelig zijn voor schaamte en imago.
Uiteindelijk is het voor iedere ouder balanceren op een dunne draad. Naarmate kinderen ouder worden moet je ze steeds een beetje verder loslaten en je kunt niet 24 uur per dag alles in de gaten houden. Ook kinderen hebben recht op privacy.
Je kunt alleen maar hopen en vertrouwen dat ze de juiste beslissingen nemen op de momenten dat je er niet bent.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.