Iedere journalist krijgt er vroeg of laat wel mee te maken. De Gekke Henkie. De man of vrouw (maar meestal een man) die, veelal zonder werk of sterk sociaal netwerk, genoegen schept in het creëren van een eigen werkelijkheid. Veelal gaat het om mensen die geobsedeerd zijn. Door een burenruzie, vermeend onrecht of gewoon door hoe zaken soms lopen in iemands leven.
De Gekke Henkies weten de journalistiek altijd te vinden. Ze zien in de journalist een uitlaatklep. Een potentieel podium. Erkenning.
Er zijn er bij die wekelijks brieven sturen naar de krant of regelmatig bellen. Anderen benaderen journalisten persoonlijk en blijven – als je ze een vinger geeft – plakken. Ze bestoken je met ‘nieuws’. Nieuws dat absoluut in de krant moet. Schokkend nieuws waar de Gekke Henkie eigenhandig de vinger op heeft weten te leggen. De naam en locatie van een undercover-agent bijvoorbeeld, ergens op deze wereld. Dat is toch nieuws? Of ben ik nu gek?
Als journalisten onder elkaar zijn, dan komen de Gekke Henkies soms ter sprake. Waarschuwingen worden uitgegeven, ervaringen gedeeld. Soms zie je de opluchting als blijkt dat een Gekke Henkie overgestapt is naar een collega. Even rust. Hou jij hem maar even bezig.
Sommige Gekke Henkies dwalen zo van journalist naar journalist. Ze moeten wel. Als de eerste journalist door heeft dat er iets niet helemaal in de haak is, dan volgt de tweede. En de derde. En de vierde. Totdat alle journalisten weten wie de Gekke Henkie is.
Dan begint het grote ontwijken. Voor je het weet ben je weer een uurtje of twee verder en zit je tot over je oren in onzin. Een journalist moet altijd zijn oren open houden, maar er zijn grenzen. Onzin moet onzin blijven.
De stad Groningen (en Haren) telt een aantal Gekke Henkies. Op zich helemaal geen vervelende figuren. Paradijsvogels, zonderlingen of ‘karakters’ die ergens ook wel iets aandoenlijks hebben. Ze manifesteren zich op verschillende fronten. Vallen soms politici lastig. Het hoort bij het beroep.
Gekke Henkies zijn zeker niet dom. Soms hebben ze zelfs erg veel kennis van een bepaald onderwerp en soms weten ze die kennis ook nog wel redelijk te verwoorden. Het onderwerp waar ze keer op keer weer op terugkomen, is vaak ook wel van enige waarde. Waardevol, maar obsessief.
Maar soms worden ze ronduit vervelend. Vooral omdat ze er niet voor terugdeinzen om de waarheid structureel geweld aan te doen. Heel af en toe keren ze zich tegen je. Omdat je ze net te snel door hebt. Of omdat je ze de waarheid zegt. Een waarheid die ze nu juist ten koste van alles helemaal niet willen horen. Zoals Hans Teeuwen het eens zo mooi zei: een belediging is soms gewoon een waarheid die mensen liever niet willen horen.
Het internet heeft een nieuwe dimensie gegeven aan dit gegeven. De Gekke Henkies hoeven niet langer persoonlijk naar de redactievloer, waar ze zich onder invloed van het sociale decorum nog enigszins moesten gedragen. Op het internet is dat niet nodig. Niemand merkt of controleert de onzin. Op het internet kun je probleemloos liegen. Alleen je eigen geweten zou je in de weg kunnen zitten.
Mits deze goed functioneert.
Op het internet is iedere dag een nieuwe dag. Iedere dag weer een nieuw publiek om de honger naar aandacht te stillen. De mensen die de Gekke Henkie door hebben, negeren hem. De nieuwe ‘lezers’ vallen met open ogen in de val die nooit wezenlijk van vorm zal veranderen.
Ik heb een zwak voor Gekke Henkies. Ergens tonen ze zo mooi het menselijk ‘falen’ dat in ons allen zit en soms aan de oppervlakte komt.
Maar ik negeer ze nog veel liever.