Op 22 februari rond vijf uur in de ochtend slaat Jeffrey K. de dan 41-jarige Erik Venema tegen de grond in het uitgaansleven van Groningen.
Venema, vader van drie, sterft enkele dagen later in het ziekenhuis.
Ik weet het. Niets dan goeds over de doden.
Maar…
Had hij zelf ook niet een aandeel in zijn overlijden? Moeten we alle schuld leggen bij de man die hem met een enkele vuistslag tegen de grond sloeg?
Ik denk van niet. Als we naar de feiten kijken.
Venema was op 22 februari de agressor. Hij vloog K. diep in de nacht zonder directe aanleiding om de nek en bleef hem vasthouden. Jeffrey K. zat in een noodweersituatie. Bovendien is er geen direct medisch verband tussen de klap en de dood. Sterker: het slachtoffer heeft niet eens zwaar lichamelijk letsel opgelopen. Daarvoor volgt dan ook vrijspraak.
Het navolgende is niet door mij bedacht. Het is een uitleg van het vonnis van de rechtbank in deze zaak. Een vonnis waar sommige mensen erg boos om zijn geworden. Omdat ze menen dat een celstraf gelijk aan het voorarrest (105 dagen) te weinig is als je iemand om het leven brengt.
De werkelijkheid is, zoals zo vaak, veel genuanceerder.
De rechtbank stelt in het vonnis dat de dood van Venema veroorzaakt is door verschillende factoren en dat K. geen invloed heeft gehad op al die factoren.
Maar de rechtbank zegt ook dat het de kaakslag van K. was die alles in gang heeft gezet.
Als K. niet had geslagen, dan was Venema nu niet dood geweest.
Op zich klopt dat. Maar je kunt het ook anders stellen:
Als Venema niet zo agressief was geweest, dan was hij nu niet dood geweest.
Dat lijkt een wat rare omdraaiing van de feiten. Maar dat is het niet.
Dit is hoe de rechtbank over deze zaak denkt:
Venema en K. lopen elkaar omstreeks 04.50 uur in de ochtend in de Poelestraat tegen het lijf. Venema loopt hard tegen K. aan en pakt hem bij hals of nek. K. probeert los te komen en ook een vriend van Venema doet een poging Venema los te trekken. Op dat moment maakt Venema zich schuldig aan een wederrechtelijke aanranding van lijf en leden van K.
Als K. niet los kan komen slaat hij een keer niet al te hard en vanuit stand met zijn vuist tegen het hoofd van Venema.
Die valt als een stok achterover en knalt met zijn achterhoofd op de stoep.
Let wel: medici komen tot de conclusie dat het door K. veroorzaakte letsel geen direct medisch verband heeft met de dood van Venema. Sterker nog: de meest wezenlijke bijdrage aan de dood van Venema is het uitblijven gedurende een geruime tijd van het meest adequate medische ingrijpen.
Geen direct medisch verband dus. Maar wel een strafrechtelijk verband. De rechtbank redeneert als volgt: de klap van Venema heeft niet gezorgd voor het dodelijke letsel, maar wel voor het bewustzijnsverlies. Venema verloor het bewustzijn. Kreeg daardoor bloed en waarschijnlijk braaksel in zijn mond en keelholte en dat leverde ademhalingsproblemen op. Temeer omdat hij erg veel had gedronken (medici: alcoholgebruik Venema leverde negatieve bijdrage aan verliezen bewustzijn en ademhalingsproblemen).
Vervolgens lag het slachtoffer acht tot negen minuten zonder behandeling op straat.
Oke, wat betekent dit nu voor het verwijt aan K.
De rechtbank:
Het is voorzienbaar dat iemand na een klap tegen het hoofd op de grond valt en dat daarbij bewustzijnsverlies op kan treden. Temeer wanneer diegene onder invloed van alcohol verkeert. Hierbij merkt de rechtbank op dat de verdachte kon verwachten dat Venema onder invloed was, gelet op de plaats en het tijdstip. Het uitgaansgebied rond vijf uur.
Er is dus causaal verband tussen de klap en de dood. Complicaties bij de behandeling door hulpverleners doorbreken de causaliteit (oorzaak-gevolg) niet.
Oke, schuldig dus.
Maar hoe zit het dan met de aanval van slachtoffer Venema op dader K.?
Hier zegt de rechtbank het volgende over: het handelen van slachtoffer Venema dient te worden gekwalificeerd als een wederrechtelijke aanranding tegen het lichaam van K. In zoverre ontstond er een noodweersituatie.
Echter: een gewelddadige verdediging is tegen een dergelijke aanval niet altijd noodzakelijk om dreiging af te wenden. K. had een alternatief. Hij had zich om kunnen draaien. Ook het feit dat K. angstig zou zijn (hij was eerder door FC Groningen supporters in elkaar geslagen en Venema droeg een FC sjaaltje) speelt geen rol. Na de klap vertelde hij ‘zich geen fuck te interesseren voor het lot van het slachtoffer’ en dat past niet bij een angstig iemand.
Oke.
Hier hebben we dus iemand die om 05.00 uur zonder duidelijke aanleiding te maken krijgt met een op het oog agressieve en dronken FC Groningen supporter die hem bij de nek pakt en niet los wil laten. Die situatie duurt volgens een getuige 15 seconden. Telt u eens hardop 15 seconden en denk daarbij dat u op straat en in het uitgaansleven vast wordt gepakt bij uw nek.
Vervolgens slaat u niet al te hard deze man tegen zijn gezicht. Die valt en sterft, mede omdat hij te dronken is om goed adem te kunnen halen en omdat zijn vrienden zo agressief zijn dat ambulancepersoneel hem niet goed kan behandelen. Ook in het ziekenhuis gaat het niet meteen goed.
Hoe groot is dan je schuld nog?
Gelukkig hebben we in Groningen een rechtbank die met enig regelmaat de nuance kan vinden.
Want de rechters menen weliswaar dat K. verantwoordelijk is. Maar ze zeggen ook dat hij niet de enige is. Het overvloedig alcoholgebruik van Venema, de inadequate hulpverlening en de agressie van de omstanders. Het moet allemaal een rol spelen.
Of zoals de rechtbank het zegt: deze omstandigheden zijn wel reden om verdachte de dood van Venema niet zo vergaand te verwijten dat hem een gevangenisstraf van lange duur moet worden opgelegd. Een straf gelijk aan het voorarrest is passend.
Voor een eenvoudige mishandeling met de dood tot gevolg hebbende.
En wat ik zeg?
Ik vind deze zaak best in aanmerking komen voor een noodweer. Iemand wordt aangevallen en kiest na een wachttijd van 15 seconden voor een milde kaakslag. Dat is proportioneel geweld en dat is wat je van iemand mag en kan verwachten in een vergelijkbare situatie. Is omdraaien een optie als iemand je vast blijft houden?
Dat de uitkomst zo tragisch is geweest, is niet alleen te danken aan Jeffrey K.
Wat als Venema hem niet om de nek was gevlogen?
Wat als Venema niet zoveel gedronken had?
Wat als de hulpverleners het hoofd koel hadden gehouden?
Goed uitgewerkt verhaal, kan mij vinden in de door u geschetste noodweer situatie!
@peppie: gezien uw taalgebruik heb ik stellig de indruk hier met een jurist van doen te hebben. Altijd prettig om te lezen dat mijn stukken ook de juridische toets der kritiek kunnen doorstaan…
Inderdaad ! Goed en helder verwoord, en ik kan mij daar volledig in vinden.
Uitspraak : [url=http://zoeken.rechtspraak.nl/resultpage.aspx?snelzoeken=true&searchtype=kenmerken&instantie_uz=Rechtbank+
Groningen&veld_datumzoek=datum_gepubliceerd&soort_datumzoek=
Tussen&datum_tussen_vanaf=19-6-2009&datum_tussen_tm=25-6-2009&sortby=datum_gepubliceerd] klik [/url]
Schandalig! Iemand vermoorden en er dan met wat schoffelen vanaf komen. Denk eens aan de vrouw en kinderen die achterblijven. Iemand die een ander vermoord hoort NOOIT meer terug in de samenleving te komen. Een spuitje lijkt mij dan nog de humaanste oplossing! Wat een respect- en smakeloos stuk.
Geachte heer Hulskemp,
Er is geen sprake van moord en er is ook geen sprake van schoffelen. Jefrrey K. zat 105 dagen in voorarrest voor een eenvoudige mishandeling die helaas een dodelijke afloop kent. De rechtbank meent dat het voorarrest genoeg straf is en daar hoort, zoals ik heb afgedrukt, een genuanceerd verhaal bij.
U meent dat ik respect moet tonen voor de weduwe en de kinderen. Persoonlijk vind ik dat een nuchtere analyse van deze hele zaak op geen enkele manier een respectvolle benadering in de weg staat. Zoals je ook de rechtbank niet kunt verwijten geen respect te hebben voor de nabestaanden door simpelweg alle factoren mee te laten wegen.
U eist respect voor de nabestaanden, maar u toont zelf geen respect voor de rol van de verdachte en de omstandigheden.
Ik denk persoonlijk dat wat K. hier is overkomen, veel van ons had kunnen overkomen.
Beste rechtbankverslaggever,
Zonder ‘op de man te willen spelen’ valt me op dat er op dit blog vaak begrip wordt getoond voor criminelen. Ze hebben zo’n slechte jeugd gehad, o o wat zijn ze zielig. Of de zaak is te complex voor de gewone man, je moet er wetenschappelijk of genuanceerd naar kijken. Mensen die gewoon harde straffen willen die zijn dom, kennen het verhaal niet etc.
Het is precies die arrogantie die Wilders tot de volgende president gaat maken. Het gaat al jaren rampzalig met ons land, iedereen ziet dat het zo niet langer door kan gaan. Ons land gaat kapot aan de criminele gelukszoekers, wetenschappers en geleerden, flitsboetes, ambtenaren, belastingen en criminelen. Ik vind dus dat je soms juist niet genuanceerd moet zijn. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, en iedereen die om zich heen kan kijken ziet welke puinhopen de afgelopen linkse kabinetten hebben veroorzaakt.
Ik hoop dan ook vurig dat Wilders echt de macht krijgt, zodat we al die volksverraders eens op hun nummer kunnen zetten, het geld teruggeven aan de gewone man, en criminelen gewoon keihard kunnen aanpakken!
Helemaal eens met WBH! En dan heeft ie t nog geeneens over de gevangenissen van tegenwoordig. Luxe hotelkamers zijn het met TV spelcomputer, luxe eten en bediening in de cel. Dat is geen straf meer maar vakantie.
Wilders heeft al gezegt dat daar wat hem betreft een einde aankomt. Eigenlijk is in Nederland alles omgedraaid: De werkenden verdienen minder dan de uitkeringstrekkers, daders worden als slachtoffers gezien en andersom (zoals bijv die AH medewerkers die een criminele marokaan aanpakten en er zwaar voor werden gestrafd), criminelen worden verwend en de gewone man word uitgemolken omdat ie 2 km/u te hard reed, een slokje teveel ophad in het verkeer, of omdat ie wat centjes zwart heeft verdiend. Terwijl de straatterroristen onze vrouwen uitschelden, onze oma’tjes beroven en ons varkens vinden. En wij pikken dat allemaal en geven ze nog geld toe in de vorm van ontwikkelingshulp en subsidies aan moskees.
En alsof dat nog niet genoeg is proberen studiebollen ons wijs te maken dat we geen auto mogen rijden vanwege het milieu. Nou ik heb in de krant gelezen dat dat helemaal niet waar is, maar die professoren horen gewoon bij de linkse kerk die de gewone mensen willen uitzuigen.
Pardon? Geen respect voor de verdachte en de omstandigheden? Ik vind dat dhr Hulskemp zich nog mild uitdrukt. In dit geval mogen we het namelijk gerust hebben over ‘dader’ en niet over ‘verdachte’. Je hebt gewoon met je poten van anderen af te blijven, ook als je in het verleden ruzie hebt gehad met Groningen supporters. Dat respect voor de omstandigheden kan ook wel achterwege blijven.
Als je iemand slaat neem je bewust het risico dat die daaraan komt te overlijden. Dan moet je ook de consequenties van je daad aanvaarden: if you cant do the time, dont do the crime. Voor mijn part sluiten ze zo’n gast op en gooien ze de sleutel weg. Dit soort aggressieve figuren kan de samenleving missen als kiespijn!
@oudstrijder: u heeft een raar beeld van onze samenleving. Wellicht wilt u op mijn uitnodiging ingaan om (het is vakantietijd tenslotte) drie weken door te brengen in de gevangenis in Ter Apel. Een hotel, immers…
En ach ja, een slokje teveel op in het verkeer, wat te hard rijden en zwart bijverdienen. Dat moet kunnen, nietwaar? Wij mogen de regels best een beetje naar onze hand zetten. Wij wel…
Wat Wilders betreft: ik durf de voorspelling wel aan dat een regerende PVV Nederland op termijn juist onveiliger en onrechtvaardiger zal maken. Zijn maatregelen lijken erg stoer, maar zullen in de praktijk neerkomen op verharding en verruwing. keiharde repressie lijkt heel wat, maar zal leiden tot meer criminaliteit en een onplezierige op wraak en achterdocht gebaseerde samenleving, waarbij we mensen definitief aan de zijlijn plaatsen. En mensen die aan de zijlijn staan, zijn in de regel geneigd het systeem te bestrijden in plaats van er deel aan te nemen.
@verontwaardigd: ik geloof niet dat u het verhaal goed heeft gelezen. U stelt: je hebt gewoon met je poten van een ander af te blijven. Ik ben het daar volledig mee eens.
Punt is dat het latere slachtoffer in eerste instantie niet van een ander af kon blijven. Dat is het begin geweest.
u bent nogal selectief in uw verontwaardiging over agressie en geweld. Sterker: u baseert uw verontwaardiging op de uitkomst en niet op de handeling.
Bovendien staat nergens in mijn verhaal dat K. de consequenties van zijn handelen niet neemt. Ook dat is een aanname, louter en alleen bedoeld om uw eigen stelling kracht bij te zetten.
@W.B Hulskemp:
Dit blog toont geen begrip voor criminelen. Dit blog toont begrip voor mensen. De scheiding in criminelen tegenover burgers is een schijntegenstelling. Verreweg de meeste verdachten die voor de rechter verschijnen zijn doodnormale mensen die ergens een fout hebben begaan. Zoals wij in bepaalde omstandigheden allemaal kunnen doen.
Wat de rest van uw betoog betreft: ik kan zien welke krant u leest.
U heeft het over puinhopen en een land dat kapot gaat. Ik zie nog steeds een zeer welvarend Nederland waar de criminaliteit de laatste tien jaar eerder gedaald dan gestegen is.
Maar zoals ik al zei: het ligt er wel aan welke krant je leest. Tip: probeer NRC Next een paar weken.
oudstrijder weet niet waar hij het over heeft. Wilders wil ook uitkeringen en hij wil die niet verlagen ook. Wilders is zelfs links te noemen als het om de verzorgingstaat gaat.
Wel wat bizarre reacties hier… Ik zou niet weten wat Chris verkeerd aan het verwoorden is en ik ben er zelf van overtuigd dat ieder weldenkend mens zijn gedachtengang kan volgen. Ik gelukkig wel…
En wat dachten we dan hier van ? http://www.telegraaf.nl/binnenland/4270157/___Dood_van_Tano_was_een_ongeluk__.html
@ Chris : zou jij svp zo vriendelijk willen zijn om mijn geplaatste link naar de uitspraak “klikbaar” te maken ? Dank je wel !
Grtz
Altijd hetzelfde liedje met die PVV’ers. Ze roepen maar wat en als ze dan weerwoord krijgen, zie je ze ineens niet meer.
Hoe typisch
En deze persoon die de klap heeft uitgedeeld was deze niet onder invoeld van drugs, drank e.d, bij mijn weten en ik ben bij de rechtzaak aanwezig geweest had hij enige joint gebruikt, een hoop alcohol gedronken en so wie so na het geven van die klap een snuif coke hgebruikt wie zegt mij niet dat hij dit voor die tijd niet gedaan heeft.
Het schijnt dat deze persoon deze middelen nodig heeft om te functioneren in onze maatschappij, althans dit heeft hijzelf verklaard.
In het verleden was hij ook al eens veroordeeld voor mishandeling maar blijkbaar leert deze persoon nergens van.
Oke Erik Venema was misschien dronken en zeker fc Supporter maar dat was J.K ook.
Heel erg triest dat wij in nederland niet leren van de fouten die onze rechtstaat maakt wanneer is de volgende aan de beurt
@ron: tijdens de rechtszaak is inderdaad gesproken over het middelengebruik van K. Ook hij had veel gedronken en inderdaad softdrugs gebruikt. In het strafdossier komt echter nergens naar voren dat dit gebruik invloed heeft gehad, anders dan dat het de verdachte geen excuus geeft voor zijn gedrag.
Of hij voor de klap cocaine heeft gehad of niet, is niet te bewijzen en kan derhalve ook niet meetellen in het bewijs.
Of hij deze spullen al dan niet nodig heeft, doet ook niet ter zake en is an sich ook niet strafbaar.
K. is in het verleden inderdaad al eens veroordeeld voor mishandeling, dit was echter wel in een andere setting. Bovendien pleit voor hem dat hij (ondanks die eerdere mishandelingen) dit keer 15 seconden heeft gewacht met het geven van een klap.
Ik denk niet dat de rechtspraak hier een fout heeft gemaakt. De rechters wegen alle belangen af en komen hier tot de conclusie dat Venema in eerste instantie de aanvaller was.
Dat kun je K moeilijk verwijten.
Ja je kan het van verschillende kanten benaderen , maar toch blijf ik van mening dat als jij voordat je de stad ingaat je alles kan herrineren en na de klap die je gegeven hebt niks meer weet dat er dan iets niet strookt in je verhaal , ook het verhaal erbij van een vermeende mishandeling van FC. supporters een aantal jaren geleden t.a.v. J.K.is een vaag iets aangezien hier verder nooit aangifte over gedaan is en zodoende nooit bewezen kan worden.
Op deze manier kan je overal wel een draai aangeven om jezelf vrij te pleiten.
Het blijft een feit dat het een zeer trieste gebeurtenis is waardoor er een gezin compleet uit elkaar gerukt is en zijn weg in dit leven zonder man en vader moet vervolgen.
verder zal het het ja en nee spelletje blijven van verschillende meningen en daar zullen we nooit met zijn alleen een standpunt kunnen over in nemen.
Vandaar dat ik het hier bij laat, maar wou deze bovenstaande feiten wel even vermeld zien zodat alles genoemd is en naar mijn mening niet alleen op de persoon van Erik wordt gespeeld.
@ron:
je kan het niet alleen van verschillende kanten benaderen, dat moet zelfs en dat is hier ook gedaan.
Het is absoluut een trieste gebeurtenis, maar daar waar je iemand verantwoordelijk gaat houden, krijg je automatisch de plicht om met alle facetten rekening te houden.
Het FC Groningen-verhaal is idd niet te bewijzen, maar speelt in het vonnis van de rechtbank ook geen enkele rol. Sterker: de rechtbank meent dat K. (angst of geen angst) geen juridisch excuus heeft gehad om de klap uit te delen (wel noodweersituatie, maar geen noodweer).
Het is zeker niet mijn bedoeling om op de persoon Erik te spelen. Ik probeer met dit weblog uit te leggen dat het helemaal niet raar is om naast de rol van de verdachte ook de rol van het slachtoffer goed te bekijken. Dat is nu het mooie van onze rechtspraak. Er wordt naar alle facetten gekeken, ook al lijkt dat voor de direct betrokkenen gek. Het moet uiteindelijk voor iedereen rechtvaardig zijn. Ik heb het al eerder eens gezegd: een officier van justitie staat er niet alleen voor de maatschappij, maar ook voor de verdachte.