Ik moest daar aan denken toen ik vandaag een officier van justitie aan een schoolklas uit hoorde leggen hoe zij haar rol zag in het geheel. De officier in kwestie deelde mee dat zij slechts interesse had in de waarheid. Ook als dat zou betekenen dat de verdachte van een ernstig misdrijf daardoor op vrije voeten zou komen. Ook als dat betekent dat ze moet zeggen dat het slachtoffer helemaal geen slachtoffer is. De officier zat er naar eigen zeggen niet louter om te vergelden, maar ook om de verdachte/dader een eerlijke kans te geven. Omdat die straks ook weer verder moet.
Het betoog deed nobeler aan dan de praktijk doorgaans laat zien, maar toch had ze een goed punt. Anders dan de onderbuik van de samenleving nog wel eens wil denken, moet een officier eerlijk en oprecht kijken naar de feiten en het gedrag van de verdachte. Hij of zij staat er niet louter om het slachtoffer te vergelden. Er moet pragmatisch gekeken worden naar de dader en zijn toekomst. Omdat die toekomst namelijk dezelfde is als die van onze maatschappij.
De officier van justitie begon daarna een heel betoog over celstraffen tegenover werkstraffen. De schoolklas werd er stil van. Het is ook nogal wat om een streng ogende officier ineens te horen zeggen dat mensen eigenlijk alleen maar slechter worden van (korte) celstraffen. Ze raken baan, huis en vriendin kwijt en staan na de uitgezeten straf met een klein plastic tasje bezittingen weer buiten de poort. Met alle kans op verder afglijden. En wie is daar nu bij gebaat? Een celstraf, ook een relatief korte, maakt heel veel stuk. De straf zelf is vaak nog wel te ondergaan, de neveneffecten hebben een enorme impact. Een werkstraf is eigenlijk veel humaner. En niet te vergeten, op de lange termijn voor de maatschappij een stuk veiliger. Het was duidelijk. Deze officier is een groot voorstander van de onbetaalde arbeid in dienst van de samenleving.
De officier besloot met de tekst (bijna een verzuchting..) dat ze ook wel weet dat deze boodschap niet bepaald modieus is. De samenleving, veelal niet gehinderd door enige kennis, wil het namelijk graag anders. Lange celstraffen, sleutel weggooien, opknopen, ballen eraf…..
Haar boodschap is inderdaad niet modieus. Maar wel de (voor velen ongemakkelijke) waarheid. Een rechtszaak draait, tot grote frustratie van slachtoffers, om de dader.
En dat is maar goed ook.