Journalisten werken met bronnen. Met informatie van op het oog onbekende herkomst. Met mensen die graag wat willen vertellen.
Die bronnen zijn niet alleen van groot belang voor ons werk. Ze zijn het waard om de bak voor in te draaien.
Op woensdag 23 mei sta ik op het terrein van het illegale tentenkamp in Ter Apel. Op dat moment is het onduidelijk wat er gaat gebeuren met de honderden protesterende asielzoekers. Moet het kamp verdwijnen? Wie moeten er weg en wanneer? En hoe?
De vragen krijgen een duidelijk antwoord als een compleet leger aan agenten het tentenkamp letterlijk met de grond gelijk maakt. Twintig ME-bussen vol. Een overmacht.
Een deel van de busjes blokkeert bewust de zichtlijn van heen en weer hollende cameraploegen en steeds bozer wordende fotografen.
Overduidelijk geen pottenkijkers gewenst.
Ergens op de dag krijg ik een vertrouwelijk politie-document in handen. Er staan geen schokkende gegevens op. Ik lees hoe de politie te werk zal gaan bij de ontruiming.
Het stuk heeft als titel: ‘Beëindiging kampeerlocatie Ter Apel’
Na de ontruiming publiceer ik het vertrouwelijke stuk op Twitter. Ik vind dat journalistiek relevant. Het papier lijkt te zeggen dat de beslissing om te ontruimen al lang en breed gevallen was.
Een dag later gaat mijn telefoon. Een keer of zes. Het is de politie. Wat volgt is een ietwat merkwaardig gesprek.
De politie mist een vertrouwelijk document. En ze hebben naar Twitter gekeken. Ik heb het papier in handen. Of ik even wil vertellen hoe ik er aan kom.
Ik weiger. Ik vertel nooit hoe ik aan vertrouwelijke informatie kom. Ook niet als de politie belt.
Het gesprek begint dan onvriendelijk te worden. Als ik niet over de brug kom, zal het anders gaan. Er zal een aangifte volgen. Sterker nog: er is al overleg geweest met het Openbaar Ministerie. Er ligt een sterke zaak. En het OM neemt de zaak hoog op. Onderzoek zal zeker uitwijzen hoe het zit. Ik moet het papier uit een politie-auto hebben gestolen. Of daartoe opdracht hebben gegeven.
‘En dat is een misdrijf, Chris’
Ik herhaal nogmaals dat ik niet van plan ben mijn bronnen bekend te maken. Ieder zijn vak. Ik vergaar informatie. De politie doet onderzoek. Prima. Als een aangifte nodig is, dan moet dat vooral gebeuren.
De politie maakt het dan nog bonter. Ik hoor dat alle voorlichters in het Noorden van het land inmiddels op de hoogte zijn. Als journalist sta ik met 3-0 achter. De informatievoorziening zal op zeker opdrogen. Volgens de man aan de andere kant van de lijn bedrijf ik journalistiek met misdrijven.
‘Je hebt de ethiek jaren geleden zeker al achtergelaten’
Hoewel het gesprek te persoonlijk is, blijf ik herhalen dat hij bij mij aan het verkeerde adres is. En dat hij gerust aangifte moet doen als hij dat wenst.
Het gesprek krijgt een vrij abrupt einde als de andere kant besluit dat morgen dan ook gelijk te gaan doen.
Merkwaardig. Ik denk na en kom dan tot de conclusie dat dit niet kan.
Ik heb persoonlijk geen moeite met de emotionele lading van het telefoongesprek. Ik neem de beller in kwestie niets kwalijk. Bovendien moet je niet heel hard zeuren als je de grenzen van de journalistiek zoekt.
Dit verhaal gaat echter niet over mij. Of over hem.
Dit verhaal gaat over de journalistiek. Over journalisten die verantwoordelijk zijn voor informatie.
Bijvoorbeeld omdat de mensen die met informatie komen, erop moeten vertrouwen dat de pers geen verlengstuk is van de politie. Zodat zij een volgende keer opnieuw met een gerust hart over de brug kunnen komen.
En misschien denkt u wel dat ‘die mensen’ kuchende mannen zijn in regenjassen in tochtige parkeergarages.
Dat is niet zo. Bedenk het en het is waar.
Advocaten die het hardst in de rechtszaal brullen dat negatieve publiciteit schadelijk is voor de arme verdachte, zijn er als eerste bij om de pers te vinden als dat noodzakelijk is.
En wie denkt dat de politie alleen communiceert via keurige persberichten, heeft het grandioos mis.
De pers profiteert van mensen die lekken. Als tegenprestatie krijgen ze van ons bescherming.
Zo werkt dat.
En daar hoort geen intimidatie bij. Van niemand niet.
Juist omdat ik je journalistieke drive zo waardeer valt het me tegen dat je doet alsof niet al op 22 mei bij de GGD bekend was dat er ontruimd zou worden. Zie mijn blog voor een eveneens geheim stuk dat daar bewijs voor levert. De rechter had die brief wel, de advocaten van de vluchtelingen niet.
http://meedogenloos.nl/2012/05/25/ontruiming-vluchtelingenkamp-ter-apel-was-een-smerig-politiek-spel/
Wat is het nut van het publiceren? ” Het papier lijkt te zeggen dat de beslissing om te ontruimen al lang en breed gevallen was.” ? Zulke plannen worden toch so wie so geschreven -voor het geval dat- ?
“Zak in de stront” is het enige juiste antwoord voor de politie.
Er kan lang en breed over gedicussiëerd worden maar het gaat hier om manipulatie.
Maar niet alleen de politie doet dat, jij doet dat ook en wij en de rest ook.
We gaan voor onze belangen.
Laten we het politiek noemen?
Dus wat is nou het probleem? Dat iemand denkt beter te weten hoe alles in elkaar steekt dan de ander? Of dat het altijd zo zal blijven? Of dat iemand er niet goed mee om kan gaan?
Doe gewoon je werk kerel. (En dat doe je prima.) 😉
Het probleem is dat het mensen zonder stem betreft. Versus een banenmachine die tot Albayrakgate heeft geleid. Terwijl Rosenthal in het buitenland Tor promoot, wil de pliesie hier iemand aanklagen om een tweet met een gevoelig document. En de media zwijgen het dood. Newsflash: terwijl de Tweede Kamer een debat hield waarin gezegd werd dat van ontruiming geen sprake was, was het besluit tot ontruiming al genomen.
Laat je niet intimideren Chris. Desnooods begin je net als Brenno de Winter ooit deed een steunfonds. Goeie journalistiek laat zich niet monddood maken. Ook niet met intimidatie.
Beste anoniem,
Ik weet niet welke definitie van ‘een prima afstemming’ u hanteert. Ik denk dat we van mening verschillen. Het tentenkamp in Ter Apel was de gehele dag verboden terrein voor fotografen en cameramensen. De daadwerkelijke ontruiming werd zelfs letterlijk aan het zicht onttrokken.
Bij Woltersum was dat nog een graadje erger.
De fotografen/journalisten die ter plekke bezwaar hebben gemaakt, zijn wat mij betreft de journalisten die het vak serieus nemen.
Als u onder samenwerking verstaat: ‘de journalisten doen wat de voorlichters zeggen’, dan was er inderdaad sprake van een prima afstemming.
Ik durf te stellen dat de journalisten ter plekke geen volledig beeld hebben kunnen krijgen van de ontruiming door het optreden van de politie. Die controlerende taak is ons onmogelijk gemaakt. Als dat valt onder de term ‘opfokken’, dan beschouw ik dat als een compliment.
P.S> de informatie zoals door Petra Kramer naar voren is gehaald, was tijdens de ontruiming bij mij niet bekend.
Is die informatie van Petra Kramer juist dan?
En: van Chris Klomp kan een hoop gezegd worden maar ik heb hem in geen jaren op opruien kunnen betrappen.
Hooguit op een poging mensen wakker te maken.
Maar dus niet à la Telegraaf.
@Henk Ik heb de informatie uit een van de geheime stukken die zijn ingediend bij het proces. Je kunt het lezen op mijn weblog.
http://meedogenloos.nl/2012/05/25/ontruiming-vluchtelingenkamp-ter-apel-was-een-smerig-politiek-spel/
@Petra Kramer
Het wordt me niet helemaal duidelijk of het besluit tot ontruiming al was genomen terwijl het debat in de Tweede Kamer nog gaande was. (Maar ik heb dan ook de filmpjes niet aangeklikt want dat werkt niet goed op mijn pc..)
Maar ik heb wel extra info, er was daar wel wat gaande inderdaad, bedankt.
Als je de moeite neemt de brief te lezen dan wordt het wel duidelijk. De ontruiming was de 22e al bekend bij de GGD zo stelt de arts in een verklaring (onder ede?) aan de rechter. Op diezelfde dag is een motie om ontruiming te voorkomen verworpen. Dat het besluit tot ontruiming toen al genomen was werd en wordt verzwegen in de professionele media. Het is echter zo simpel als dat 1+1 2 is. Als de GGD de 22e van de ontruiming wist dan betekent dat dat de burgemeester al de 21e begonnen moet zijn met de procedure op te starten.
De noodverordening werd de 23e om 13.10 van kracht. De afsluiting van de N663 begon echter al om 06.30. http://www.vid.nl/Nieuws/article/VID.2012.144.01 Alles wijst er op dat de burgemeester al bezig was met de ontruiming voor te bereiden toen ze nog sprak van een relaxte sfeer op het kamp. Ondertussen zitten we nog steeds te wachten op de bevindingen van het UNHCR en een serieuze verklaring van het Rode Kruis waarom hulp niet nodig was terwijl een vrijwillig – op eigen kosten werkende – arts een lijst met benodigdheden had ingediend bij de GGD.
Alsof het allemaal nog niet schandalig genoeg is ploetert Vlagtwedde lekker door. 24 Mei is besloten de grond over te dragen aan het COA teneinde het hekwerk mogelijk te maken om wat eerst openbare ruimte was en nu ineens privéterrein is waar je verboden toegang bij kunt zetten. Alles om falend beleid van de big business die de uitzetindustrie is verborgen te houden. Niemand die maalt om een vonnis van de hoogste bestuursrechter dat onomwonden stelt dat ook uitgeprocedeerden recht hebben op noodzakelijke medische zorg. De arts die de verklaring heeft opgesteld zoekt haar patiënten en ze vangt bot bij het COA. Niemand die wil vertellen wie waar heen gebracht is. Niemand die uitlegt waarom zieken van hun mantelzorger gescheiden zijn. Integendeel, Leers is ineens positief in het nieuws omdat hij ruimhartige willekeur in wil voeren. Een plannetje dat vorig jaar al getorpedeerd werd. http://vngmagazine.nl/weblog/1763/proefballon-leers-gespeend-van-realiteitszin Zo rollen onze onafhankelijke media. Geen geheugen, wel een agenda: de macht dienen. Gelukkig hebben we de bloggers nog. Die durven wel te graven en een dossier bij te houden. Check bijvoorbeeld het verslag van mijn vriendin @occpal: http://occupiedpalestine.wordpress.com/2012/05/18/hulpterapel-inalienable-human-rights-violated-in-a-country-once-a-showcase-of-tolerance-dutch-apartheid/
@anoniem: we hebben duidelijk een andere opvatting van het vak. Je kunt ergens naar kijken of je kunt proberen het echte verhaal boven water te trekken.
Ik durf wel te stellen dat ons dat in Ter Apel niet is gelukt op basis van onze aanwezigheid.
Wat Woltersum betreft:
In Woltersum mocht de pers het gebied niet in. Hoe je dat meer dan goed faciliteren noemt, is mij een raadsel. Tenzij je genoegen neemt met een toeristisch ritje in de perstrein.
Er zijn inderdaad journalisten en fotografen geweest die in Ter Apel een redelijk beeld hebben gekregen. Dat waren de mensen die ook in het kamp zijn geweest. Ik kwam een freelance-fotograaf tegen die uren tussen de tenten aanwezig was. Ook die nam geen genoegen met het persvak.
Dat was in Woltersum niet anders.
Verder herken ik me niet in uw beeld over mijn gedrag. Ik gedraag me ter plekke altijd netjes. Het contact met de persvoorlichter die dag in Ter Apel was prima. Ik loop niemand in de weg, laat staan dat ik blaas tegen wie dan ook. Ik heb na afloop van Woltersum bijvoorbeeld met veel betrokkenen gesproken, waaronder de commandant van de hele operatie. Er waren geen klachten.
Ik luister alleen niet altijd als ik meen dat mijn werk belangrijker is dan een bevel van een voorlichter.
Wat mij betreft heeft de journalistiek een belangrijke controlerende werking. Rechtbanken openen de deuren bij de meest heftige rechtszaken, mede om controle op hun eigen werk mogelijk te maken.
Journalisten staan als eerste in de rij om commentaar te leveren op alles en iedereen. Het zou de beroepsgroep sieren om ook eens naar zichzelf te kijken. Tijdens de daadwerkelijke ontruiming in Ter Apel stond de pers keurig in het persvak, te dollen met de persvoorlichter. Helaas was ik daar ook bij. Dat kun je met de beste wil van de wereld niet meer betitelen als controlerende werking.
Overigens ben ik van mening dat het journalisten niet siert om anoniem te reageren.
Idd boeiende discussie over hoever journalistiek moet, kan en mag gaan. Laat gezond verstand leidend zijn want voor je het weet gaan instanties bij dit soort acties (al of dan niet terecht)over tot ‘embedded journalism’ en dan sta je er volgens mij ‘naast’.
@anoniem: de discussie in de vakgroep is er wel degelijk. Inderdaad ook tijdens de Noorderpers-bijeenkomst.
Ik weet niet of je daar bij was, maar er was wel degelijk forse kritiek. In ieder geval van mensen als Ana van Es (Volkskrant), Goos de Boer (RTV Noord) en ondergetekende. Inderdaad: de mensen die wel het gebied in zijn gegaan, ondanks het verbod van de overheid. Hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer heeft de noodverordening tegen het licht gehouden en kwam tot de conclusie dat er niets van deugde. Uiteindelijk hebben journalisten zich gehouden aan regels die achteraf niet rechtsgeldig waren.
Je blijft steeds hangen in ‘een goede samenwerking met voorlichting’. Punt is dat ik helemaal niet samen wil werken met voorlichting als ik daar geen meerwaarde in zie. Die opvatting wordt breed gedragen door de journalisten die hun vak serieus nemen. Wij hebben tot taak op zoek te gaan naar het verhaal. Voorlichters hebben een heel ander belang.
Wellicht is het aardig om voortaan onder verhalen te zetten of de berichten in stand zijn gekomen ‘in samenwerking met de afdeling communicatie’.
Iets anders: ik was in Ter Apel voor het Algemeen Dagblad. Het AD was zeer ontstemd over het fotografenverbod en overwoog zelfs om de verslaggeving te staken. Het is te gek voor woorden om bij een manifestatie in een persvak te blijven staan.
Even terzijde:
Ik maak bezwaar tegen je voortdurende typering van mijn vermeende gedrag. Ik zou niet weten waar je op doelt. Ik heb geen problemen met collega’s of voorlichters, zij niet met mij. Ik gedraag me altijd ter plaatse. Word niet boos. .
Laat staan dat ik anders reageer als iemand kritiek heeft op mij. Je roept wat vanaf de zijlijn.
Ik heb inderdaad geen probleem met anonimiteit bij een discussie op inhoudelijke gronden. In dit geval draait het om een nogal belastende typering van mijn gedrag. Daar hoort transparantie bij.
En als je meent dat terechte kritiek op overheidsingrijpen valt onder de noemer ‘van de leg raken’, dan is het wellicht raadzaam zelf eens wat vaker van de leg te raken. Journalisten behoren hun mond open te trekken als er iets niet in ons straatje past.
@anoniem: prima dat ‘mijn gedrag’ je opvalt, maar het is feitelijk niet waar. Dat maakt het lasterlijk.
Je stelt met mij samen te werken. Alleen dat kan al niet. Ik werk alleen. Je zet me in deze volledig ten onrechte neer als cowboy en doet dat ook nog eens anoniem. Lijkt mij niet vreemd dat ik die kritiek niet accepteer.
Dus ik zou zeggen: ga met open vizier de strijd aan en geef voorbeelden van mijn gedrag. Dan praten we verder.
Petra Kramer zei: ‘Als je de moeite neemt de brief te lezen dan wordt het wel duidelijk. De ontruiming was de 22e al bekend bij de GGD zo stelt de arts in een verklaring (onder ede?) aan de rechter.’
Ja, die moeite had ik genomen. En het werd mij niet duidelijk.
Ik weet namelijk niet of die arts gelijk had en ook niet of er op dat moment al een debat in de tweede kamer had plaatsgevonden.
Er zijn zoveel onzekerheden.
Je kijk op de dingen vind ik best ok.
Maar geloof -of een eigen kijk op deze zaak- kan ik er niet uit putten.
Bedankt voor je info.
No spang 🙂
En sorry, ik had het in 1 post kunnen doen:
Reagerend op de discussie tussen Chris en de ‘anoniem’:
Ik heb wel eens het idee dat Chris een beetje een cowboy wil zijn maar de discussie die een collega die zich niet bekend wil maken, opzoekt (zodat je niet eens weet of het een collega of een hoax is), is enkel weggelegd voor sensatiezoekers ofnee sensatiemákers.
Anoniem: zoek een leven of máák er één.
Veiligheid ambiëren en tegelijkertijd aanvallen, dat gaat niet samen.
Zo scoor je nooit.
Pingback: Ter Apel: moedige vluchtelingen, inspirerende solidariteit en keiharde staatsrepressie | Doorbraak.eu