De overheid maakte onlangs cijfers bekend over misdrijven door asielzoekers in 2018. Zorgwekkende cijfers, maar minstens zo zorgwekkend is de manier waarop wij vervolgens om wensen te gaan met de kale getallen. De ophef over ‘moordende asielzoekers’ was groot (31 stuks!), maar is die ophef wel terecht?
Laat ik om te beginnen ook maar eens met cijfers komen. In 2018 werden volgens het gezaghebbende moordatlas.nl op de kop af nul asielzoekers uit een asielzoekerscentrum veroordeeld voor moord. Nul. Van twee ‘vreemdelingen’ is wel duidelijk dat ze betrokken waren bij een levensdelict, maar zij woonden al geruime tijd in Nederland. De ene is veroordeeld voor doodslag, de ander pleegde zelfmoord na een gezinsdrama.
Het moordcijfer in Nederland schommelt door de jaren heen zo rond de 150 slachtoffers per jaar.
Diffuus
Iedereen die iets weet over geregistreerde misdaadcijfers zal moeten erkennen dat het een behoorlijk diffuus gebied is, waar zonder duiding eigenlijk niet veel over te zeggen valt. Het is een tombola van registraties die weinig tot niets zegt over de verhalen er achter. Een voorbeeld uit de praktijk? De dader van een overval op een kroeg wist van acht mensen aan de bar buit te maken, in de registratie kwam dit voorval terecht als acht overvallen. Ik bedoel maar.
In dit geval maakte de overheid cijfers bekend over geregistreerde misdrijven van mensen die in asielzoekerscentra zitten. Onder het kopje ‘overige’ waren een aantal ernstige misdrijven gezet. Pas na aandringen van de Telegraaf kwam de staatssecretaris op de proppen met de specificatie: onder meer tientallen zedendelicten (waaronder vier verkrachtingen) en 31 gevallen van moord/doodslag. Bepaald geen handige actie, om het nog mild uit te drukken.
De ophef was groot, sommige mensen wisten al te melden dat in 30% van alle gevallen een asielzoeker dus de moordenaar is in Nederland. Ook sommige nieuwsmedia hadden blijkbaar weinig zin in nuance, er werd al ronduit gesproken over 31 moorden door asielzoekers. De geboorte van de zoveelste ophef. Koren op de molen van het populisme.
En dat terwijl er toch heel wat vraagtekens zijn te zetten bij de cijfers.
Verdenkingen
Ten eerste hebben we het hier over misdrijven waar asielzoekers verdacht van worden of waren. Het is geen opsomming van alle definitieve veroordelingen en gaat dus over verdenkingen. Een niet onbelangrijk verschil in een rechtstaat.
Daarnaast wordt hier en daar met zichtbaar genoegen vergeten dat onder het kopje moord/doodslag ook pogingen tot moord/doodslag vallen. Niet bepaald een detail, we schrijven ook niet op dat Ajax de finale heeft gehaald van de Champions League omdat ze een poging hebben gedaan in de halve finale Tottenham Hotspur te verslaan.
Die ruim dertig gevallen van moord en doodslag zijn dus niet automatisch gelijk aan ruim dertig dodelijke slachtoffers. Ik hoorde minister-president Mark Rutte op de landelijke televisie al zeggen dat uitgezocht moest worden of het wel over dodelijke slachtoffers gaat en over hoeveel dan precies. Een nogal veelzeggende tekst.
Ik ken het antwoord niet, maar ik ken zoals gezegd wel een andere statistiek: de veroordelingen. In 2018 werden volgens de site moordatlas.nl op de kop af nul asielzoekers uit asielzoekerscentra veroordeeld voor moord. Er vielen wel dodelijke slachtoffers door twee ‘vreemdelingen’. Zij woonden echter al geruime tijd in Nederland. De ene werd veroordeeld voor doodslag, de ander pleegde zelfmoord na een gezinsdrama. Beduidend andere statistieken.
Dit artikel lees je gratis. Het zou mooi zijn als je onderaan een kleine bijdrage deed, zodat ik dit soort artikelen kan blijven schrijven!
Papier
Daar komt nog iets anders bij. Wat de politie of het Openbaar Ministerie in de registratie zet, is niet meteen ook de eindconclusie. Een ruzie kan makkelijk als een poging doodslag op papier komen, maar in werkelijkheid een relatief eenvoudige mishandeling zijn. Dat is ook bepaald geen juridisch geneuzel, de registratie van een verdenking van een strafbaar feit is pas het beginstation. Om een indicatie te geven; de meeste verdenkingen van moord komen uiteindelijk neer op doodslag. Zware mishandelingen op papier blijken soms eenvoudige mishandelingen te zijn.
De gepubliceerde cijfers roepen bij mij vooral veel vragen op. Waar werden deze misdrijven bijvoorbeeld gepleegd? Als je een beetje kennis hebt van het leven in een asielzoekerscentrum, dan weet je dat een ruzie in deze snelkookpan zo ontstaat en ook zo uit de hand kan lopen. Ik heb tien jaar gewerkt in de rechtbank in Groningen en best wat ‘asielzaken’ gedaan. Dan krijg je een aardig beeld van de ruzies die ontstaan, kan ik u vertellen. Ledigheid, trauma’s, onbehandelde stoornissen en veel mensen op een relatief beperkte ruimte doet iets met mensen.
En wie zijn eigenlijk de plegers van de misdrijven? Zijn dat oorlogsvluchtelingen? Of de zogenaamde veiligelanders, mensen die niet snel in aanmerking komen voor een asielstatus en ook als grootste groep opduiken als het gaat om diefstal en inbraak? En wie zijn de slachtoffers? Onschuldige Nederlandse burgers of asielzoekers binnen een asielzoekerscentrum die zelf een aandeel hadden in een ruzie?
Testosteronbommen
Met cijfers kun je alle kanten op. Een ieder kiest zijn of haar insteek. Toch is het gek dat niemand er even op wijst dat uit de cijfers ‘maar’ vier verkrachtingen rollen, op een geregistreerd totaal aantal verkrachtingen van 1900 in Nederland (over 2018). Was het niet PVV-leider Geert Wilders die alle asielzoekers preventief op wilde sluiten omdat deze ‘testosteronbommen’ onze vrouwen tot prooi zouden maken?
Ieder misdrijf is er één te veel. En ophef over misdrijven is terecht. Maar dat ontslaat je niet van de plicht om ook eens te kijken naar de verhalen achter de misdrijven en naar de gebrekkige registratie van de cijfers. En naar de plicht om een gehele groep niet verantwoordelijk te houden voor de gedragingen van individuen.
We noemen de VVD ook geen corrupte organisatie omdat sommige politici fraude plegen, Forum voor Democratie geen dievenbende omdat Theo Hiddema onterecht geld ontving en de PVV geen criminele organisatie omdat de leider van die partij is veroordeeld voor het aanzetten tot discriminatie.
Helaas verliezen we die nuance razendsnel uit het oog als het gaat over afgebakende groepen die we makkelijk en snel de schuld kunnen geven. Net zoals we bij kindermisbruik voortdurend wijzen naar de afgebakende groep pedofielen. Zodra een geval van kindermisbruik de krant haalt, tikken wij er vrijwel standaard het woord pedofiel bij. Onterecht, want uit onderzoek onder verdachten en daders blijkt dat tussen de 50 en 80% helemaal niet pedofiel is.
We zijn er als de kippen bij om de woeste asielzoeker de schuld te geven van seksueel misbruik, terwijl uit onderzoek heel duidelijk blijkt dat verreweg de meeste slachtoffers door directe bekenden worden misbruikt. We zijn bang voor de wilde messentrekkende vreemdeling in de bosjes, terwijl we veel meer te vrezen hebben van de buurman, partner, vader, opa of huisvriend.
Die realiteit is een ongemakkelijke waarheid. Sommige politici verspreiden liever filmpjes waaruit zou moeten blijken dat ‘onze vrouwen’ niet veilig zijn door migratie van vreemdelingen. Alsof de hele #metoo-beweging niet bestaat. Alsof de onderzoeken naar misbruik door bekenden er niet liggen.
Het slachtofferschap van vrouwen als dubieus vehikel om macht te vergaren. Je moet jezelf maar in de spiegel aan durven kijken.
Duizenden zaken
Ik ben zelf gestopt met tellen, maar ik vermoed dat ik nu in twintig jaar tijd tussen de 8500 en 9000 rechtszaken heb bijgewoond. Ik kan dan ook met een gerust hart zeggen dat geweld niet alleen in de ander zit, maar ook in onszelf. Ik heb studenten gezien, statushouders, vluchtelingen, leraren, vrachtwagenchauffeurs, politici, werklozen, kanslozen, beroepscriminelen, fabrieksarbeiders, boeren en ga zo maar door.
Geweld is een deel van onszelf en misdaad is vooral een kwestie van mensen die op de een of andere manier niet meekomen in de maatschappij. Door een verslaving of een stoornis. Door het missen van een goede opleiding, een netwerk of een baan. Criminaliteit heeft in heel veel gevallen een sociaal/economische oorzaak, geen raciale of culturele. En soms is het gewoon een impuls. Een emotie. Woede of krenking. Het uitgaansleven zit er vol mee.
Die boodschap zult u weinig tot niet horen van politici. Je krijgt er de handen niet voor op elkaar, je wint er geen zieltjes mee. Het is makkelijker om de menselijke eigenschap van het inkaderen van geweld te omarmen en in te spelen op gevoelens van angst bij de kiezers. ‘Zie je wel? Het is de ander! Het zijn specifieke groepen die we de schuld kunnen geven. Het ligt niet aan u. Stem op mij, dan zal ik die groepen voor u aanpakken! Wilt u meer of minder? Dan ga ik dat regelen’.
Het is makkelijk, maar het is ook gevaarlijk en simplistisch. Criminaliteit is overal en de rechtspraak is en blijft een bot wapen om misdrijven te bestrijden. Het is achteraf corrigeren wat niet meer te corrigeren valt. Het paard achter de wagen spannen.
Begrijp mij goed. Ik ben een groot voorstander van de registratie van criminaliteit. En ik geloof best dat een groep asielzoekers verantwoordelijk is voor veel te veel misdrijven. Maar doe de registratie dan wel goed. Even 31 gevallen van ‘moord en doodslag’ in een statistiekje gooien is onverantwoord gedrag en doet totaal geen recht aan problemen die er wel degelijk zijn.
Wegkijker
Natuurlijk, ik ken de reacties die ik zal krijgen op dit stuk. Ik zal een linkse, naïeve wegkijker zijn die de echte problemen onder het vloerkleed wil schuiven. Wat ik altijd een tamelijk opmerkelijke stelling vind, ik zie namelijk wekelijks in de rechtszalen wat criminaliteit doet met mensen. Met verdachten en slachtoffers. Rechtszalen zijn geen balzalen, het is tamelijk moeilijk om weg te kijken van dat leed.
En ik hoor het u ook al zeggen. ‘Leuk hoor, Klomp. Maar vertel dit allemaal maar aan de slachtoffers van al dat leed!’. Nou, toevallig spreek ik die slachtoffers wel eens. Ik ken hun verhalen en een heel klein beetje hun pijn.
Zij hebben niets aan kwaadaardig gegoochel met cijfers.
Update
Staatssecretaris Harbers is vandaag (21 mei 2019) afgetreden door deze kwestie. Maar het is inmiddels ook duidelijk geworden hoe we de cijfers moeten interpreteren. En dat is best schokkend.
De ’31 moordende asielzoekers’ blijken slechts 31 registraties te zijn. Het gaat om 25 unieke zaken, waarvan 1 een sepot is (bericht geen vervolging), 1 een mishandeling, 1 registratie dna-afname, 21 pogingen moord/doodslag en 1 voltooid delict (een dodelijk slachtoffer). Na enig speurwerk heb ik dat laatste voltooide delict ook gevonden. Het blijkt om zelfverdediging te gaan….
Laat dat even op u inwerken. Het gaat om registraties. En dat kan van alles zijn. Een eenvoudige melding, een belletje naar 112, een mutatie van de politie. Hoe is het is vredesnaam mogelijk dat deze cijfers op deze manier naar buiten zijn gekomen?
En dan nog iets. Misdaadcijfers zeggen niets als je ze niet kunt vergelijken. Misdaad is mannenwerk en dan ook nog eens vooral van jonge mannen. Vaak met weinig geld. Wat zie je als je deze groep asielzoekers cijfermatig naast een vergelijkbare groep autochtone jongeren zet? Dan blijkt de laatste groep vaker verdacht van misdrijven….
Maar dat leest u niet op de voorpagina…
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Met een grotere bijdrage steun je me nog veel meer. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.