‘Ik draai mij om, om de honden aan te lijnen. Dan houdt mijn wereld zoals ik die ken op te bestaan. Ik begrijp in eerste instantie niet wat mij overkomt. Schrik, ongeloof, angst. Overleven, gevoel uitschakelen, ik sluit mij af. Ik smeek om mijn leven. Oh mijn god, ik stik. Doodsangst’. Dit is het verhaal van een ooit vrije vrouw die in 1993 werd verkracht in een park en pas in 2021 de dader weer in de ogen kijkt.
Rechtszaken zijn vaak juridische steekspelen waarin wetten en interpretatie van papieren werkelijkheden verbaal uitgevochten worden door mensen die door hun functie op afstand staan van de doorleefde emotie. Maar achter vrijwel iedere rechtszaak schuilen persoonlijke drama’s die soms pas echt pijnlijk duidelijk worden als een slachtoffer zelf haar nauwelijks te bevatten verhaal vertelt.
Erasmuspark
Op 18 november 1993 om 05.45 uur laat Marieke haar twee honden uit in een nog donker Erasmuspark in Amsterdam. Ze wordt aangesproken door een Engelstalige man die haar de weg vraagt. Ze antwoordt beleefd, maar de zorgmedewerkster voelt zich er al snel niet prettig bij als de man achter haar aan loopt. Ze probeert de trap op te lopen richting de uitgang aan de Jan van Galenstraat. Dan gaat het snel en heel gewelddadig mis.
De man sleurt haar van de trap, vouwt zijn handen om haar nek en draait hard. Marieke verliest af en aan haar bewustzijn, voelt een stomp vol in haar gezicht. Ze probeert weg te kruipen, maar hij is te sterk.
Ze wordt met haar hoofd tegen een stenen muur geslagen en schreeuwt om hulp, maar moet van de agressor zwijgen omdat ze anders vermoord zal worden. De man sleept haar aan haar benen naar het gras, trekt één van haar schoenen en haar spijkerbroek deels uit en verkracht haar terwijl ze op haar rug ligt.
Tellen
Als het seksueel misbruikt stopt, mag Marieke niet opkijken. Ze smeekt de man om haar niet te vermoorden. Hij beveelt haar dat ze moet gaan tellen:
‘If you want to live, shut your mouth, stay here and count till hundred’
Nadat Marieke in het ziekenhuis het vernederende proces van een intern onderzoek heeft moeten ondergaan, wordt het stil. Hoewel er duidelijke dadersporen zijn gevonden (sperma in de baarmoedermond en sporen op haar spijkerbroek), kan het unieke spoor niet gekoppeld worden aan een dader, simpel omdat er in die tijd nog geen DNA-databank voor strafzaken was in Nederland.
Pas in 1997 worden de eerste profielen opgeslagen in de Nederlandse DNA-databank voor strafzaken. Dat gaat mondjesmaat. In 1998 groeit de databank met ongeveer 100 profielen per jaar. Ergens tussen 1998 en 1999 wordt er van de aangetroffen sporen in de zaak van Marieke een DNA-profiel opgenomen. Er zit echter geen match bij.
Marieke gaat ondertussen door een hel, haar grootste angst is dat de agressieve verkrachter weer slachtoffers zal maken nu hij vrij rondloopt.
Een terechte angst, zo zal later blijken.
Koppeling
De knagende angst woekert jaar na jaar voort. Pas in 2019 komt er een eind aan. Ruim 26 jaar na die verwoestende verkrachting in het park wordt de Nederlandse sporendatabank gekoppeld aan de rijk gevulde Britse databank en duikt er een match op. De sporen uit 1993 hebben een naam gekregen en het Openbaar Ministerie vaardigt een Europees aanhoudingsbevel (EAB) uit voor de dan 48-jarige Devon uit het Verenigd Koninkrijk.
Op 20 januari 2021 is het dan zo ver. Marieke zal in de rechtszaal de man in de ogen kunnen kijken die haar leven voorgoed veranderde. Ze moet het door de coronacrisis doen met een televisiescherm dat in de zaal is opgesteld en ziet op dat beeld de geblokte Devon zenuwachtig schuiven achter een tafel in een Nederlandse gevangenis.
Devon zelf heeft buitengewoon veel moeite met de situatie. Hij was naar eigen zeggen inderdaad in 1993 in dat park in Amsterdam en behoorlijk dronken. Hij herinnert zich dat hij ‘seks heeft gehad’, maar de verkrachting en het geweld zeggen hem niets. Devon stelt zich echter anders op dan de meeste verdachten, hij benadrukt meerdere keren geen reden te hebben om te twijfelen aan de verklaring van Marieke.
‘Als ik de tijd terug kon draaien, dan zou ik het doen, als ik het mij kon herinneren, dan zou ik het uitleggen. Waarom ik het heb gedaan…ik weet het niet’
Doodsangst
Dan mag Marieke zelf het woord voeren.
Dit is haar verhaal:
‘Ik wil graag gebruik maken van mijn spreekrecht om de hier aanwezigen te vertellen wat mij op deze vreselijke ochtend is overkomen en over de impact die op mij, op mijn geliefden en op mijn leven heeft gehad. Deze man die hier vandaag terechtstaat, heeft mij iets vreselijks aangedaan. ‘s Morgens vroeg voor ik naar mijn werk zou gaan, een verpleeghuis in Amsterdam-Noord, eerst de honden uitlaten in een stukje park vlak bij mijn huis. Hij spreekt mij aan en vraagt de weg, hij is Engelstalig.
Ik geef hem beleefd antwoord en daarna loopt hij door. Ik draai mij om, om de honden aan te lijnen, dan houdt mijn wereld zoals ik die ken op te bestaan. Ik begrijp in eerste instantie niet wat mij overkomt. Schrik, ongeloof, angst. Overleven, gevoel uitschakelen, ik sluit mij af. Ik smeek om mijn leven. Oh mijn god, ik stik. Doodsangst. Niet weten als ik mijn bewustzijn verlies of ik weer bij zal komen.
Een met militaire precisie uitgevoerde aanval. Een opeenvolging van verschrikkingen. Hij grijpt mij van achteren en draait mijn nek om. Slaat met zijn volle vuist recht in mijn gezicht. Ik kom weer bij, hij heeft mij versleept en slaat nu met mijn hoofd tegen de stenen muur waarboven de weg en de stoep liggen.
Smeken
Hij sluit zijn handen om mijn keel zodat ik geen lucht meer kan krijgen, totdat ik het bewustzijn verlies. Dit herhaalt hij tijdens zijn aanval op mij. Ik smeek om mijn leven, mijn kinderen hebben mij nodig, pleit ik. Hij verkracht mij en dan is het voorbij. Ik moet met mijn gezicht in het gras liggen, tellen, en ik mag niet kijken. Dan laat ik je leven, zegt hij. Ik voel mij zo kwetsbaar, ik ben zo bang. Ik vrees nog steeds voor mijn leven als ik tel.
Als ik uitgeteld ben, durf ik bijna niet op te kijken, maar ik ben alleen. Hij is weg. Waar is hij? Waar zijn mijn honden? Ik bloed. Mijn keel zit dicht en ik ben bang dat ik alsnog zal stikken. Mijn spijkerbroek zit nog aan één been en die probeer ik aan te trekken. Ik moet hier weg, ik heb het zo koud. Een man helpt mij en lijnt mijn honden aan. Breng mij alstublieft naar huis, vraag ik. Oh ik ben zo blij dat ik nog leef, zeg ik. Dit heb ik als een soort mantra eindeloos herhaald.
Die vrije, blije vrouw die die morgen het park binnenwandelt, bestaat niet meer. De vrouw die naar haar huis vlucht is onherstelbaar beschadigd. Mijn vriend en onze kinderen moeten toezien hoe ik het huis word binnengebracht. Mijn vriend verliest bijna het bewustzijn en mijn dochters zijn in paniek. Ook zij raken beschadigd. Politie, ziekenhuis, recherche. Ik wil naar huis. Ik ben bang voor Aids. Woede, hoe haalt hij het in zijn hoofd om zomaar een willekeurige vrouw aan te vallen, te verkrachten en zo te mishandelen. Om zo ongelooflijk veel geweld te gebruiken. Voor hem is het een moment, voor mij is het levenslang.
Gruwelijk
Zo blij dat ik nog leef heb ik bewust gekozen voor dit leven, niet om slachtoffer te zijn. Niet om mijn verdere leven te laten beheersen door deze noodlottige dag. Hoe hard ze het ook geprobeerd hebben, helaas hebben ze de dader op dat moment niet kunnen vinden. Dat hij daarbuiten vrij rondloopt en een gevaar voor andere vrouwen vormt, is voor mij een gruwelijke gedachte.
Ik heb met hulp van lieve, betrokken en zorgzame mensen, de recherche, mijn leidinggevende op het werk, mijn allerliefste partner en de kinderen, vrienden en familie en onze huisarts mijn leven opnieuw vorm moeten geven. Mijn partner die het moet doen met een beschadigde versie van mijzelf, mijn kinderen die het vertrouwen weer terug moeten krijgen dat het veilig is op straat. Een andere functie omdat ik moeite had met de hectiek, de stress en de agressie van de bewoners op mijn afdeling. Zo jammer. Ik was er zo goed in en ik had zoveel plezier en voldoening in mijn werk. Maar de vaardigheden heb ik niet meer.
Ik pas mij aan, ik ben een sterke vrouw. Dan onverwacht, tien jaar later, zomaar op straat de angst; straks staat hij achter mij. Problemen met concentratie, de stress en spanning kon ik niet meer aan. Echt vrolijk zijn, hoe doe je dat? Zijn mijn dochters wel veilig op straat? Depressief, krachteloos en verdrietig. Ik heb hulp van een psycholoog nodig. De kern van wie ik ben, is geschonden. Accepteren dat ik niet meer ben wie ik was en dat ook niet meer kan worden. Angst een plek geven.
Onmenselijk
Nu komt alles weer opnieuw tot leven. Dankzij het volhouden van de rechercheurs en het vinden van de dader en gesteund door mijn advocaat sta ik nu hier. En moet hij zich verantwoorden voor wat hij mij heeft aangedaan. Ik heb schitterende dochters en kleindochters. Ik hoop dat deze man die mij dit heeft aangedaan veroordeeld wordt. Maar ook dat hij ervan weerhouden kan worden dat hij in de toekomst ooit weer een gevaar voor vrouwen kan zijn. Zijn eigen lusten te botvieren, ongeacht de gevolgen voor slachtoffers, is onmenselijk en asociaal. Een gevaar voor de samenleving.
Dank dat ik mijn verhaal heb mogen vertellen. Mijn pijn kan niet worden uitgewist, maar ik wil dit nu op een veilige manier opbergen en kunnen afsluiten. Een kwestie van tijd’.
Vonnis
Op 3 februari 2021 komt de rechtbank met het vonnis. De door het Openbaar Ministerie op de dagvaarding geplaatste poging tot doodslag is van tafel. De reden is onthutsend te noemen. Bij het aanvragen van een eerste Europees aanhoudingsbevel (EAB) is de poging doodslag simpel niet aangekruist. Iets wat het OM tijdens de rechtszaak ook al had geconstateerd.
De rechtbank komt ondanks deze blunder tot een celstraf van vier jaar. Een straf die uitstijgt boven de richtlijn van 24 maanden voor een verkrachting. Omdat het gaat om een ‘buitengewoon gewelddadige verkrachting van een willekeurig slachtoffer, wiens leven daardoor voorgoed is veranderd’.
Het vonnis herbergt echter nog een paar ijzingwekkende mededelingen. Zo blijkt uit het strafblad van Devon dat hij in 1988 werd veroordeeld voor geslachtsgemeenschap met een minderjarige onder de 16. En in 1997 voor aanranding. Vijf jaar na de brute verkrachting in het Erasmuspark in Amsterdam dus.
Uit het strafblad van de verdachte is gebleken dat hij zich ook na het plegen van dit feit aan meerdere zeden- en zedengerelateerde feiten schuldig heeft gemaakt, het laatste zogeheten hands-on feit dateert van 2001. De verdachte staat in het Verenigd Koninkrijk nog altijd onder toezicht op basis van de Sexual Offences Act 2013.
De angst van Marieke werd waarheid.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
Verantwoording:
De namen in dit verhaal zijn gefingeerd in verband met de privacy. De bandopname is met goedkeuring van de rechtbank en het slachtoffer gemaakt. De verdachte zelf wilde niet dat zijn stem werd opgenomen omdat hij bang was dat de journalist de tape door zou sturen naar de roddelpers in het Verenigd Koninkrijk. De voorzitter van de rechtbank verbood daarop de opname van zijn stem. Het is volgens de advocaat van de verdachte aan het Openbaar Ministerie om Devon alsnog in een andere procedure te vervolgen voor de poging tot doodslag.