In maart mogen we als het goed is weer naar de stembus voor de landelijke verkiezingen en dus valt er iets te kiezen. Maar hoe denken de verschillende politieke partijen eigenlijk over het bestrijden van de misdaad? In deze serie bekijk ik voor iedere partij met welke plannen zij komen. Vandaag: de vage plannen en open deuren van het CDA.
In een eerder artikel over de plannen van de VVD constateerde ik dat de gedachten van de liberalen eerder leiden tot onveiligheid, in een tweede artikel was dat bij de PVV in overtreffende trap het geval.
De leus van het CDA voor de verkiezingen dit jaar is ‘Nu doorpakken’. Kennelijk geldt dat niet voor de rechtspraak en de bestrijding van de misdaad, want de christendemocraten hullen zich in uiterst vage termen en plannen die zelden echt concreet worden of zo oud zijn als de weg naar Rome.
Wopke
Belangstellenden voor het verkiezingsprogramma moeten zich eerst door een stroperig voorwoord van lijsttrekker Wopke Hoekstra worstelen dat zo bol staat van vage open deuren, dat er nauwelijks chocolade van te maken valt.
‘Wij kiezen voluit voor de weg vooruit’, ‘we stropen de mouwen op’, wij versterken de samenleving door onze normen te bewaken, ‘verandering gaat niet vanzelf’, dit is het moment voor verandering’ en meer van dat soort vage tegeltjesteksten waar een gemiddelde Instamotivational-goeroe zich nog voor zou schamen.
De christendemocraten bouwen in zijn algemeenheid meteen al een vage voorwaarde in, door de volgende stelling te poneren.
…dit is ook geen klassiek verkiezingsprogram. Niet alles is tot drie decimalen achter de komma uitgerekend. Dat past niet bij de grote keuzes die voorliggen. Het is een veranderagenda, waarin wij aangeven waarom wij deze keuzes willen maken…
Juist ja. Een veranderagenda. Het moet anders, maar hoe precies; dat zetten we even met potlood in de agenda.
Ondermijning
Het duurt maar liefst acht pagina’s voor er iets valt te lezen wat je zou kunnen betitelen als concreet. Op nummer 5 van de prioriteiten voor de komende vier jaren staat dit:
‘Wij versterken de strijd tegen ondermijning en de georganiseerde misdaad in ons land. Met meer capaciteit voor politie en justitie en hogere straffen pakken we door om een serieuze ontwrichting van de rechtstaat en de samenleving te voorkomen’
Uiteraard. Hogere straffen. Het wonderdoekje van de politiek dat nooit uit de mode zal raken. De georganiseerde misdaad zal er ongetwijfeld nu massaal de brui aan geven. Zoals ze dat al die jaren hebben gedaan na de zoveelste ingevoerde draconische wet om daders harder aan te pakken.
Het duurt vervolgens tot pagina 21 voor we weer iets lezen over veiligheid.
Kwetsbaren
‘Op hogere leeftijd worden ouderen kwetsbaarder voor oplichting en kleine criminaliteit, ook via het internet. Dit heeft een grote impact op hun gevoel van veiligheid. Wij willen dat de politie, banken en bedrijven altijd extra aandacht geven aan meldingen en aangiftes van ouderen en extra aandacht voor veiligheid in verband met cybercriminaliteit’
Extra aandacht voor kwetsbaren. Het kan geen kwaad, maar het is een loze open deur. Wat is dat: extra aandacht? Een aangifte wel oppakken in plaats van maanden te laten liggen? Een koekje bij de koffie op het politiebureau? Voorrang op slachtoffers die jonger zijn? Wat is het?
Pas op pagina 62 lezen we vervolgens weer iets over veiligheid.
Hufters
Na jaren van daling neemt het aantal verkeersslachtoffers toe. Het gebruik van de mobiele telefoon op de fiets en in de auto is een belangrijke oorzaak. Wij willen een strengere handhaving op hufterig verkeersgedrag en onveilige knelpunten waar veel ongelukken gebeuren aanpakken
Hier hebben we eindelijk een verstandige keuze. Geen spierballentaal over zwaardere straffen of het afpakken van auto’s, maar in ieder geval een soort van voorzet om meer te handhaven. Zoals iedere gedragswetenschapper de politiek kan vertellen: het gaat om de pakkans. Als je zes keer per dag met je lulijzer aan je oor door het verkeer raast en niet gepakt wordt, dan hebben de mensen de neiging ongewenst en gevaarlijk rijgedrag niet af te leren. Acties moeten gevolgen hebben.
Verkeerspsycholoog Gerard Tentoolen sprak eind 2019 daar zinnig over in een artikel in Trouw. ‘Het verkeer is een jungle geworden, waarin hogere straffen niet helpen, zolang de pakkans niet wordt vergroot’
Drugs
Op pagina 84 wordt het de christendemocraten echt menens.
De ongemakkelijke waarheid is dat criminaliteit en overlast vaak draaien om drugs. Ons land is uitgegroeid tot een spil in de internationale drugshandel. Zowel het drugsgebruik als de productie en doorvoer van softdrugs, cocaïne en synthetische drugs zijn volledig uit de hand gelopen. De overlast heeft zich vanuit de grote steden uitgespreid over het hele land. In de vorm van bruut geweld, ernstige bedreigingen en het dumpen van drugsafval. We mogen ons niet neerleggen bij de verloedering, de afrekeningen en de gestage ondermijning van onze samenleving. Het is tijd voor een hardere aanpak. Het vrijgeven van drugs gaat dit probleem niet oplossen. Integendeel, we moeten af van de normalisering van drugs en drugsgebruik. Ook voor de yogasnuiver en het weekendpilletje.
Wacht even.
We zijn een spil in de internationale drugshandel, maar we moeten af van het normaliseren van het binnenlandse drugsgebruik en de yogasnuiver en feestslikker? En hoe gaan we dat dan doen? Gaat Hoekstra de funsnuivers persoonlijk toespreken? Krijgen we een kostbare overheidscampagne om de oren? Spreekt de kerk zich op zondag uit tegen pilletjeslikkers in een kerk vol vrome grijze duiven? Gaan we het gebruik van drugs een tweede keer opnemen als strafbaar in het wetboek van strafrecht? Wat is het?
Grensoverschrijdend
En oké, tijd voor een hardere aanpak. Maar wat gaan we dan precies doen? Ietsje verderop staat het antwoord: versterking van de strafrechtketen van politie, justitie en de rechterlijke macht en verbeteren van de samenwerking tussen diensten, overheden en bedrijven.
‘Ook zoeken we meer samenwerking in Europa in de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit’
Je kunt niet echt tegen dit soort teksten zijn, maar wederom zijn het allemaal open deuren. Allemaal voorstellen die al vele jaren worden gedaan en grotendeels ook al lang worden uitgevoerd. Eurojust, de organisatie die binnen de Europese Unie de strijd tegen internationale misdaad voert, bestaat al sinds het jaar 2002.
Taakstrafverbod
We hebben recent al gezien dat het CDA niet vies is van harder straffen. De partij ging deze week van harte en vol vuur akkoord met het taakstrafverbod voor geweld tegen hulpverleners. Dat is ook in het verkiezingsprogramma terug te lezen.
Wij staan vierkant achter onze hulpverleners. Zij verdienen respect en waardering voor de belangrijke rol die zij hebben in onze samenleving. Geweld, agressie en intimidatie worden op geen enkele manier geaccepteerd: wie hulpverleners belaagt wordt hard gestraft.
Een merkwaardig staaltje volksmennerij. Alsof je niet vierkant achter hulpverleners staat als je de experts bij uitstek – de rechters – per concreet geval laat wegen welke straf passend en geboden is. Het is een vervelende schijntegenstelling.
Maar goed, we kunnen het de rechters zelf ook vragen. Of de hulpverleners van de Reclassering. En dan is het beeld heel erg helder, de echte deskundigen zien helemaal niets in een taakstrafverbod. Omdat je namelijk een rechter al bij voorbaat de vrijheid ontneemt om een straf op te leggen die recht doet aan het specifieke geval en aan de specifieke verdachte. Sterker nog: je geeft die rechter de opdracht altijd een celstraf op te leggen, nog voor het dossier gewogen is.
Het gevolg is bij deskundigen wel en bij de politiek kennelijk niet bekend. Voor relatief kleine geweldsdelicten haal je bijvoorbeeld een huisvader en (mede)kostwinner uit zijn netwerk of een jongere uit zijn opleiding, waardoor de kans op recidive en afglijden alleen maar groter wordt.
Het is geen populaire gedachte in het repressieve klimaat van nu, maar een celstraf maakt niemand wijzer. Het klinkt stoer, maar levert doorgaans alleen maar meer problemen op voor de maatschappij. Grofweg de helft van alle mensen die worden veroordeeld tot een celstraf recidiveert binnen twee jaar. Bij een taakstraf ligt dat net iets hoger dan dertig procent.
Dat is ook niet zo gek, een enigszins substantiële celstraf zorgt voor verlies van inkomsten, netwerk, opleiding en soms zelfs een dak boven je hoofd. Het levert soms schulden op die weer afbetaald moeten worden door iemand die al op achterstand staat van de arbeidsmarkt door een strafblad en een gat in het cv.
Wijkteams
Hoewel het CDA consequent vaag blijft in het verkiezingsprogramma, staan er ook goede dingen in. Zoals hier:
Veel wijkteams van de politie zijn structureel onderbezet. Wij versterken de basisteams, zodat de wijkagent vaker zichtbaar op straat aanwezig is en snel kan optreden bij inbraken, ruzies en andere vormen van overlast en criminaliteit die de leefbaarheid verstoren.
Zoals al eerder gezegd: zichtbaarheid en pakkans zijn zaken die wel helpen om crimineel gedrag te verminderen. Straffen achteraf werken niet of nauwelijks.
Los van de onzalige oproep om maar weer eens harder te straffen kun je niet mordicus tegen de plannen van het CDA zijn om de misdaad te bestrijden. Probleem is dat het nergens echt concreet is. Meer geld, meer personeel, meer samenwerking, minder drugsgebruik. Het zijn open deuren waar iedereen het mee eens zal zijn, maar die bepaald geen garantie zijn voor succes.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.