Het was weer eens raak. Na de dodelijke steekpartij in Sydney, waarbij zes mensen het leven lieten, werd het daderschap al snel in de schoenen van ‘de ander’ geschoven. Rechtse ‘opiniemakers’ als Raisa Blommestijn, Guido den Aantrekker, Arthur van Amerongen en vele anderen roeptoeterden subiet dat weer een moslim of ‘iemand van buiten’ had toegeslagen. Het kwaad, dat is immers altijd de ander.
Terwijl het onderzoek in Australië nog in volle gang was, was het daderschap voor velen al duidelijk. Zes mensen neersteken, waaronder een baby: dat moest wel terrorisme zijn en dat moest wel gepleegd zijn door ‘een beest uit het Midden-Oosten’.
Want ‘wij’ doen zoiets niet.
Zelfs toen de politie aangaf dat de verdachte een man was zonder geloofsovertuiging bleven de mensen met een gitzwarte agenda de andere kant op wijzen. Met de priemende vinger van het grote gelijk.
Vaatstra
Ik moest meteen denken aan de vreselijke dood van de 16-jarige Marianne Vaatstra. Het Friese meisje werd levenloos aangetroffen in een weiland, niet ver van een asielzoekerscentrum. Volgens de eerste berichten was haar keel doorgesneden en dat moest het werk zijn van buitenlanders. Want zo zijn ze.
Tegenover het Parool zei een dorpsinwoner:
‘Haar keel was van oor tot oor gesneden, zoiets doet een Hollander niet. Dat is meer iets voor het asielzoekerscentrum, dat ligt in hun cultuur’
Pim Fortuyn – nooit te beroerd om olie op het vuur te gooien – klom voor Elsevier in de pen en schreef niet gehinderd door enige kennis:
‘De keel doorsnijden, dat is iets wat een Fries niet doet’.
Roomblank
De afloop is inmiddels bekend. De moordenaar van Marianne Vaatstra was een roomblanke boer. Zoals de dader van de gruwelijke steekpartij in Sydney een roomblanke Australiër was, al jaren worstelend met zijn mentale gezondheid.
De werkelijkheid is voor velen een lastig fenomeen, want zelfs toen duidelijk werd dat ideologie geen enkele rol speelde in Sydney, bleven roeptoeters de feiten ontkennen. De dader was immers al jaren dakloos en ‘wie weet wie hem op straat radicaliseerde’.
Jihadisme
Ik ga hier op geen enkele manier ontkennen dat jihadistisch geweld duizenden en duizenden mensenlevens heeft gekost. Het is en blijft een groot probleem dat geradicaliseerde geloofsidioten – zogenaamd uit naam van hun profeet – anderen het leven benemen. Dat daar een zekere methodiek achter zit, moge ook duidelijk zijn. Het is laf en nietsontziend geweld, waar geen enkele rechtvaardiging voor is.
Maar dat is iets anders dan de natuurlijke reflex van akelig veel mensen om het Kwaad louter in de ander te zien. Om bepaald geweld alleen maar te zien als we onszelf niet herkennen in de dader.
Voorbeelden
Geweld kent geen kleur of ras. Ik leg hier maar even wat voorbeelden neer:
Op 23 januari 2009 dringt in België Kim de Gelder, een psychisch gestoorde man, kinderdagverblijf Fabeltjesland binnen. Hij steekt een verzorgster en twee baby’s dood.
Op 5 februari 2023 rijdt de 32-jarige Belg Juanito V. naar Nederland en steekt op klaarlichte dag in op zijn ex-vrouw en haar ouders. De vrouw krijgt 26 messteken te verwerken en sterft terwijl haar dochtertje in de deuropening in paniek vraagt of ze doodgaat. Haar ouders overleven de wilde regen van steken.
In april 2011 schiet Tristan van der Vlies zes mensen dood in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn.
Op 30 april 2009 rijdt Karst Tates in zijn Suzuki Swift tijdens Koningsdag zeven mensen dood tijdens een poging om een aanslag te plegen op het Koningshuis.
Op 22 juli 2011 pleegt de extreemrechtse Noor Anders Breivik een dubbele aanslag, waarbij in totaal 77 mensen omkwamen, het merendeel linkse jongeren.
Op 10 maart 2021 steekt de 33-jarige Amerikaan Eric T. vanuit het niets twee agenten neer in Groningen als hij gecontroleerd wordt in verband met de avondklok.
Extreemrechts
Op 15 maart 2019 vallen er 51 doden als de extreemrechtse Australiër Brenton Tarrant een aanslag pleegt op twee moskeeën in Christchurch, Nieuw-Zeeland. Tarrant had de overtuiging dat de Westerse wereld overspoeld werd door groepen die daar niet in thuishoren.
Op 3 augustus 2019 schiet Patrick Crusius in de Amerikaanse stad El Paso 23 mensen dood. De slachtoffers hadden allemaal een Mexicaanse of Latijns-Amerikaanse achtergrond. Twintig minuten voor de bloedige aanslag zet de schutter een manifest online waarin stond dat de aanslag een reactie is op de ‘invasie van Hispanics’ in Texas.
Tussen 22 oktober en 1 november 2018 worden zestien bompakketten verzonden naar tegenstanders van Trump. De dader blijkt een extreemrechtse, complotdenkende Trump-fan, die mede door de woorden van Trump ‘links’ als de te bestrijden vijand zag.
Op 28 september 2023 schiet student geneeskunde Fouad L.in Rotterdam drie mensen dood, waaronder een 14-jarig meisje. Volgens het OM was de man boos omdat hij ondanks een jarenlange studie maar geen diploma kreeg. Hij was zeer actief op online forums en zijn posts waren doorspekt met vrouwenhaat en rechtsextremisme.
En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Verplassen
Ik ga hier geen wedstrijdje verplassen houden, maar het onderzoeksinstituut Center for Strategic and International Studies (CSIS) stelt vast dat sinds 1994 extreemrechtse terreur de boventoon voert in de Verenigde Staten. In 2019 was extreemrechts verantwoordelijk voor 2/3 van alle aanslagen en pogingen daartoe en in 2020 was dat zelfs meer dan negentig procent.
In een onderzoek, gepubliceerd op 4 januari 2024 naar ‘binnenlandse terreur’ in de VS lezen we:
Militant, nationalistic, white supremacist violent extremism has increased in the United States. In fact, the number of far-right attacks continues to outpace all other types of terrorism and domestic violent extremism. Since 1990, far-right extremists have committed far more ideologically motivated homicides than far-left or radical Islamist extremists, including 227 events that took more than 520 lives.
Lone wolf
In Europa maken extreemrechtse lone wolves sinds de eeuwwisseling meer slachtoffers dan jihadistische eenlingen. Onderzoekers van de Britse denktank Institute for Strategic Dialogue, het Internationale Centre for Counter-Terrorism in Den Haag en de Universiteit Leiden telden tussen 2000 en 2015 rond de 98 ‘lone wolf’-aanvallen.
Bij een op de drie aanvallen ging het om extreemrechtse types. Lone wolves die handelden uit jihadistische motieven vormden 38 procent van het totaal. Iets meer dus, maar met minder slachtoffers.
We moeten af van het idee dat extreem geweld en terreur, zeker binnen de Westerse wereld, exclusief voorbehouden is aan een bepaalde groep. De cijfers en de incidenten wijzen namelijk iets anders uit.
Het plegen van extreem geweld kent geen hokjes of kaders.
Ironie
Er zit wat mij betreft ook een nogal tragische ironie in het geheel. De rechts-radicale strijders voor een vrije en dominant blanke samenleving slaan bij voortduring fel op de trom over de kwalijke rol van de islam in jihadistisch geweld. Zij wijzen op gedachten en ideeën binnen die religie die zorgen voor extreem geweld.
En daar hebben ze absoluut gelijk in. Haatbaarden genoeg die ongelovigen in woord en daad tot schietschijf maken.
Ironisch genoeg verspreiden deze strijders echter zelf denkbeelden die nu juist de inspiratie vormen voor extreemrechtse terreur. De gedachte dat de Westerse wereld omgevolkt wordt bijvoorbeeld of ‘overspoeld door groepen die hier niet thuishoren’. De boodschap dat ‘links’ dit land kapot heeft gemaakt, linkse mensen landverraders zijn en zelfs verantwoordelijk voor het importeren van terreur.
De voortdurende suggestie dat we in een (cultuur) oorlog zitten en op dienen te staan, desnoods met geweld, voor we gedoemd zijn om als ‘superieur, blank ras’ ten onder te gaan.
Dystopisch
Zelfbenoemde opiniemakers zoals Raisa Blommestijn en Eva Vlaardingerbroek schetsen dagelijks een dystopisch beeld over hoe de Westerse wereld in gevaar is. Hoe we worden vervangen door boze krachten, hoe de blanke beschaving bewust uitgedund wordt ten faveure van door de Staat ‘geïmporteerde’ testosteronbommen.
Het is helemaal prima om geloofsidioten verantwoordelijk te houden voor terreurdaden. Maar wanneer gaan we ons eens afvragen wat onze roomblanke makelaars in angst veroorzaken in de hoofden van de Breiviks en Tarrants van deze wereld?
Wanneer werpen we eens de vraag op of deze mensen wellicht niet ook (ongezonde) geesten rijp maken met hun demoniserende tsunami aan haat en racisme?
Of werkt verantwoordelijkheid voor wat je zegt – net als kennelijk de intrinsieke bereidheid om geweld te gebruiken – maar één kant op?
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.