Gisteren werd duidelijk dat de man die een rabbijn zou hebben mishandeld, niet zal worden vervolgd. Zoals te doen gebruikelijk ontplofte Twitter. Hier en daar was zelfs te lezen dat Joden vogelvrij zijn en de rechtstaat failliet. Er werd zelfs gezegd dat het Openbaar Ministerie ‘Jodenjacht legitimeerde’. Opnieuw blijkt de rechtsstaat een stuk rechtvaardiger dan de roeptoeters op sociale media.
Laten we eens beginnen met wat reacties op het nieuws.
‘Onvermijdelijke conclusie: OM legitimeert Jodenjacht. Aanval rabbijn niet vervolgd. Datzelfde OM wil roepen leuze ‘From the river…’ ondanks meerderheid Tweede Kamer ook al niet strafrechtelijk vervolgen. Iemand nog vertrouwen in de rechtstaat?’ – ‘Terwijl je een rabbijn gewoon in elkaar mag slaan, deelt onze politie gewoon koffie uit aan radicaalislamitische gemeenschap in Den Haag’– Jacques Monasch (voormalig lid Tweede Kamer PvdA)
‘Laten we er geen doekjes om winden, mensen. Joden zijn vogelvrij in Nederland. Een rabbijn wordt mishandeld en het OM seponeert dat’ – Federatief Joods NL
‘Te gek voor woorden…waar gaat dit land naar toe?’ – Huub Stapel (acteur)
‘Schande. Belager van rabbijn Heintz in Utrecht wordt niet vervolgd. Is dat nou hoe we de strijd tegen antisemitisme in Nederland aanpakken?’ – Ronny Naftaniel (voormalig directeur CIDI
‘Rabbijn beraadt zich met zijn raadsman Loonstein op klachtprocedure. Onbestaanbaar OM! Jodenhaat seponeren’ – Bas Belder (SGP)
En dan laat ik de ergste reacties nog weg ook.
Feiten
Maar weer eens terug naar de realiteit. Want wat zijn nu de feiten?
Eind maart stapte de 66-jarige rabbijn Aryeh Leib Heintz uit Utrecht naar de politie omdat hij aangevallen zou zijn door een plaatsgenoot. Na wat onenigheid in het winkelcentrum van Overvecht zou hij geslagen zijn en antisemitisch bejegend.
Alarmbellen
Dat alle alarmbellen op dat moment afgingen, is logisch. Nederland heeft helaas te maken met toegenomen antisemitisme en haatdelicten dienen hoe dan ook krachtig bestreden te worden.
Het was dan ook volkomen terecht dat de politie op zoek ging naar de man die de rabbijn belaagd zou hebben. Die man meldde zichzelf op het politiebureau, maar verklaarde daar dat er weliswaar een ruzie was geweest, maar dat hij geen discriminerende taal had geuit en ook niet had geslagen.
Werkelijkheid
Nu wil het nog wel eens gebeuren dat verdachten een geheel eigen versie van de werkelijkheid hebben, dus ging de politie uitzoeken wat er wel aan de hand kon zijn geweest. Hiervoor werden bewakingsbeelden van winkels opgevraagd en getuigen gehoord.
Het grootste deel van de confrontatie tussen de rabbijn en de plaatsgenoot bleek inderdaad op beelden terug te zien. Er was inderdaad sprake van ruzie en wat duw- en trekwerk, maar nergens op de beelden is te zien dat de rabbijn werd geslagen. Op enig moment is wel te zien dat de verdachte tijdens een armgebaar de hoed van de rabbijn raakt.
Het getuigenverhoor in de zaak leverde ook niets op. Niemand die door de politie was gehoord verklaarde iets gezien te hebben van een mishandeling en ook discriminerende taal werd niet gehoord. Een van de getuigen hoorde in alle consternatie vanuit een winkel wel een antisemitische tekst, maar wie daar verantwoordelijk voor was kon de getuige niet zeggen.
Seponeren
Wat volgt is standaard opsporingswerk. De bevindingen van de politie gaan in een dossier en vervolgens moet een officier van justitie beoordelen of vervolging zin heeft of niet. En dan zul je als je het zuiver wil houden, toch moeten erkennen dat het Openbaar Ministerie hier eigenlijk niet anders kon dan de zaak te seponeren.
We leven namelijk in een rechtstaat waarin een enkele verklaring (in dit geval van de rabbijn) nooit kan dienen als bewijs voor een veroordeling. Het is wat dat betreft heel simpel: één getuige is geen getuige (testis unus, testis nullus).
Steunbewijs
In de wet staat nadrukkelijk dat het bewijs van het ten laste gelegde feit niet uitsluitend kan worden aangenomen op de verklaring van één getuige. Een verklaring moet wettelijk steun vinden in ‘feiten en omstandigheden’. In ander bewijsmateriaal.
Dat is niet voor niets, deze essentiële bepaling dient namelijk als waarborg tegen een onterechte veroordeling. Het voorkomt dat iemand bijvoorbeeld na een ruzie rancuneus allemaal zaken gaat verzinnen, waardoor een ander ten onrechte veroordeeld kan worden.
Emotie
Het strafrecht werkt godzijdank niet zoals sociale media, waar we vanuit onze emotie mensen zonder enige wetenschap van de feiten subiet schuldig verklaren. Het Openbaar Ministerie kan en mag alleen vervolgen als er voldoende bewijs beschikbaar is. En hoe je het ook wendt of keert, een tik tegen een hoed is op geen enkele manier een mishandeling. Er is geen rechter die daarin mee zal gaan en het Openbaar Ministerie weet dat heel goed.
De mensen die nu zo hoog van de toren blazen over ‘Joden die vogelvrij zijn’, hebben waarschijnlijk niet eens in de gaten dat iedereen vogelvrij is als we de kern van onze rechtspraak bij de afvalbak zetten. Als we het absolute bewijsminimum loslaten en mensen voor de rechter gaan brengen omdat een aangever een verklaring heeft afgelegd. En we dus in het verlengde daarvan zonder steunbewijs mensen gaan veroordelen.
Wilders
Als we dat wel zouden doen, dan zijn de gevolgen veel groter dan velen denken. Dan zou bijvoorbeeld Geert Wilders niet vrijgesproken zijn van het aanzetten tot haat en discriminatie. Er zijn immers genoeg aangevers die bij de politie aan hebben gegeven dat dit volgens hen wel zo is. Dan moeten we dus ook consequent zijn en het verhaal van die aangevers als de waarheid zien. Ook al is er verder geen steunbewijs.
Ik zeg het wel vaker en ik blijf het zeggen: ons rechtssysteem is rechtvaardiger dan de roeptoeters op sociale media. Het systeem zorgt er namelijk juist voor dat niemand vogelvrij is.
En daar kunnen velen op sociale media nog wat van leren.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.