Het valt mij altijd weer op hoe slecht het gesteld is met de kennis van het recht in Nederland. Zelfs journalisten hebben soms de meest vreemde denkbeelden.
Zo zag ik gisteravond bij Pauw en Witteman (toch niet de minsten) een gesprek met advocaat Peter Plasman. Naast een goed advocaat is Plasman ook nog eens iemand die het recht rustig en in begrijpelijke taal uit kan leggen.
Aardig mens ook.
Het gesprek ging over de website van de politie, waar veroordeelden met naam en foto voor de wereld te kijk staan. Dit allemaal omdat ze spoorloos zijn terwijl ze nog een straf uit moeten zitten.
En dat pikt hoofdcommissaris Bernard Welten (Amsterdam) natuurlijk niet.
Pauw en Witteman waren probleemloos in het wervende en ronkende praatje van Welten getrapt. Moordenaars en verkrachters die vrij rond kunnen lopen, het moet niet gekker worden. Wat kan er, zo sprak het duo vol verontwaardiging, nu in hemelsnaam tegen een dergelijke site zijn?
En toen sprak Peter Plasman.
En meteen werd duidelijk dat ook mensen met een werkstrafje of slechts enkele maanden celstraf op de site worden afgedrukt. Helemaal geen zware misdadigers dus. Kruimeldieven.
Een van de misverstanden werd veroorzaakt door het criterium van de maximale straf. Alleen veroordeelden die zich schuldig hebben gemaakt aan een strafbaar feit waar acht jaar of meer op staat, komen in aanmerking voor de publieke schandpaal.
Welten vertaalde dat zelf maar even naar het beeld van ‘zware levensgevaarlijke misdadigers waar mensen bang voor dienen te zijn’. Burgers dienen de zware jongens dan ook niet zelf te benaderen, zo sprak Welten bezwerend. Pauw en Witteman vonden dat allemaal logisch.
Maar dat is het niet.
Een maximumstraf in een wetboek zegt namelijk niet zoveel over de ernst van het strafbare feit. Wie bijvoorbeeld met twee xtc-pillen in zijn broekzak naar een feest in Belgie gaat, kan in theorie al rekenen op een maximum van twaalf jaar. Wie een vuurwerkbom in een prullenbak gooit, van hetzelfde laken een pak.
Het moet in deze dan ook helemaal niet gaan om het papieren maximum, maar om wat de rechter uiteindelijk op zal leggen. Die vuurwerkbom levert hoogstens een boete op, bijna elke agent zal die twee pilletjes waarschijnlijk door de vingers zien.
Het criterium van Welten deugt dan ook niet. Het moet niet gaan om het strafmaximum, maar om het gevaar. Mensen die niet vrij rond horen te lopen omdat ze anders wellicht weer de fout in gaan, horen wellicht op zo’n site thuis.
Iemand met een werkstraf niet.
Een ander punt vind ik de privacy. Wij als rechtbankverslaggevers dienen er alles aan te doen om de privacy van veroordeelden te beschermen. In het buitenland denken ze daar anders over.
Maar wat als de politie niet meedoet aan deze bescherming van een essentieel recht?
Volgende week ook maar pasfoto’s van criminelen in de krant?