Hij zit al een tijdje te wachten op de gang van de rechtbank in Amsterdam. Een vrij forse man, zijn brede hoofd gebogen. Hij is nu 49 jaar en wacht op zijn rechtszaak die straks zal beginnen. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) heeft hij in 1997 een vrouw verkracht in het Vondelpark. Dit is een verhaal over een enorme blunder van het OM, een hoffelijke verkrachter en een misbruikte vrouw die haar dader kracht wenst.
De man op de gang van de rechtbank is overduidelijk in gedachten verzonken. Misschien denkt hij wel terug aan die oktobernacht in 1997, nu bijna 22 jaar geleden. Het is dan kwart over één in het Vondelpark in Amsterdam. Volgens de man kwam hij toen in contact met een fietsende vrouw. Ze spraken wat, stapten af en hij legde zijn hand tussen haar benen. Het ging allemaal in een gezellige sfeer, zonder dwang. Daarna stapte hij op zijn fiets en reed hij verder, de nacht in.
Een vrijwillige ontmoeting in de nacht tussen twee wildvreemden.
Althans, dat is zijn verhaal. De vrouw heeft een hele andere verklaring voor de gebeurtenis. Ze fietste die nacht door het park toen een man achter haar aan kwam fietsen. Ze stopte omdat ze ‘rubberen banden’ direct achter haar hoorde en bang was om te vallen. Eenmaal tot stilstand gekomen zag ze dat hij haar bedreigde met een mes. Van de man moest ze mee de bosjes in en ze deed haar broek en slip uit, omdat hij dat wilde. Ze zag dat hij zijn vingers nat maakte met zijn speeksel en vervolgens over haar vagina wreef.
Eenmaal op haar rug op de grond voelde ze dat hij bij haar binnendrong, pompende bewegingen maakte en zijn mond op de hare drukte. Toen hij klaar was stond hij op en liep naar zijn fiets. Om met een groet te verdwijnen in de nacht. De vrouw krabbelde op en liep terug naar haar fiets. Zo in de armen van twee agenten in burger. In hun proces-verbaal noteerden ze de letterlijke tekst van het slachtoffer:
‘Goh, dat het nog kan. Verkracht worden in het Vondelpark’.
Bizar
Dan krijgt het verhaal een tamelijk bizarre wending. Het slachtoffer in de zaak wordt uitvoerig inwendig onderzocht en de resultaten gaan naar het Gerechtelijk Laboratorium (voorganger Nederlands Forensisch Instituut). Het onderzoekslab constateert verschillende spermasporen en verzoekt het OM om een dna-profiel uit de sporen te trekken. Dat is nu eenmaal de procedure en op die manier kan relatief gemakkelijk een vergelijking worden gemaakt met de verdachte, die op basis van een signalement al door de politie was aangehouden en bloed af had moeten staan voor onderzoek.
Een vrije essentiële stap, zeker omdat in die tijd meer vrouwen melding hebben gemaakt van seksueel misbruik in het park. Door een man op een fiets met een mes. Uitermate ernstige incidenten, waarvoor de politie zelfs gaat patrouilleren in het park en waarbij zelfs schoten vallen als een potentiële dader in het zicht komt.
De mogelijkheid van een serieverkrachter zingt rond, maar het wordt ineens stil in de zaak. Niet een paar maanden, niet een paar jaar, maar tientallen jaren. Hoe het precies is gegaan, is onduidelijk, maar duidelijk is wel dat het Openbaar Ministerie nooit antwoord geeft op het verzoek van het laboratorium om een vergelijking mogelijk te maken. De zaak schuift langzaam maar zeker uit het geheugen van de aanklagers. De verdachte loopt weer vrij rond, hij krijgt een baan als beveiliger op Schiphol.
Cold case
Tot het jaar 2017. Dat is het jaar waarin een cold caseteam de zaak nog eens tegen het licht houdt. Nu wordt er wel een dna-profiel getrokken en vrijwel meteen duikt de naam van de verdachte op. De man die nu op een paar meter afstand van mij zit te wachten op de gang van de rechtbank. De match is overduidelijk, de vier verschillende spermasporen zijn van hem. Hij heeft op zijn zachtst gezegd iets uit te leggen.
Uit het dossier in zijn zaak valt op te maken dat de vriendin van de verdachte zegt door hem verkracht te zijn. Elf jaar geleden spreken agenten de verdachte nog aan omdat hij achter een vrouw aan was gefietst. Er zijn aanwijzingen dat hij mogelijk meer slachtoffers heeft gemaakt. Zo herkent een slachtoffer die op het politiebureau haar verhaal komt doen, meteen de fiets van de verdachte die dan geparkeerd staat in het bureau.
Rommelig
De rechtszaak op 15 augustus 2019 verloopt rommelig. De verdachte spreekt Engels en Nederlands en gebruikt de talen te pas en te onpas door elkaar. De tolk heeft het er zichtbaar moeilijk mee, uiteindelijk vertaalt ze zelfs de Nederlandse woorden van de verdachte maar. Het verhaal van de man houdt bepaald geen stand. Hij blijft herhalen dat hij alleen een hand op de vagina van de vrouw had gelegd en dat ze dat prima vond. Uiteindelijk is de voorzitter klaar met zijn gedraal.
‘U bent niet op uw achterhoofd gevallen. Er waren allemaal sporen van u. Tot diep in de baarmoeder. Dan hebt u met haar geneukt’
Het wordt de advocaat van de man ook te gortig. Ze vraagt om een schorsing om even met haar cliënt te kunnen praten. Op de gang. Als ze terugkeren, verklaart de verdachte dat hij zich niet alles meer kan herinneren, het is immers ook al lang geleden. In zijn beleving heeft hij alleen een hand op de vagina van de vrouw gelegd. Hoe zijn sperma in haar terecht is gekomen, daar heeft hij geen verklaring voor. Zijn advocaat oppert dat hij zichzelf misschien eerder heeft afgetrokken. En dat het zaad misschien zo wel in de vrouw terecht is gekomen.
Geen wrok
Als de rechtbank klaar is met de bespreking van de feiten, krijgt de zaak weer een onverwachte wending. Het slachtoffer heeft een brief geschreven aan de rechtbank. Ze verklaart dat ze geen schade heeft ondervonden door de verkrachting. Ze richt haar woorden in de brief aan de verdachte:
‘Ik vind het goed dat na 22 jaar de dader, u, is gevonden en dat u zich moet verantwoorden. Ik heb absoluut geen negatieve gevolgen ondervonden van de verkrachting en wil benadrukken dat hij niet agressief of gewelddadig was. Er zat een zekere mate van courtesy tussen ons. Er zullen daders zijn die macht uitoefenen of rottigheid, dat geldt niet voor deze meneer. Ik heb de overtuiging dat hij er niet op uit was om mij te schaden. Ik koester dan ook geen enkele wrok of woede. Ik hoop dan ook dat hier rekening mee wordt gehouden in de strafmaat en ik wens de verdachte de kracht om dit allemaal te dragen’
Courtesy. De advocaat van de verdachte geeft meteen toe dat ze dit woord even op moest zoeken. Ze kwam tot de betekenis ‘hoffelijkheid’. De voorzitter van de rechtbank spreekt van een bijzondere slachtofferbrief. Er is respect voor de keuze van het slachtoffer, iets waar de officier van justitie zich bij aansluit.
Strafeis
Als de officier even later zijn strafeis formuleert, wordt maar niet duidelijk waarom het OM de zaak zo heeft laten lopen. Volgens de officier van justitie is er sprake van een fout, maar hij weet verder ook niet hoe dit heeft kunnen gebeuren. Hij spreekt zijn lichte verbazing uit over het feit dat het in die nacht in 1997 nog best druk was in het Vondelpark. Dat het slachtoffer nog oogcontact heeft proberen te zoeken met mensen, maar bang was dat het uit de hand zou lopen als ze alarm zou slaan. Hij weerspreekt de stelling dat het OM de zaak niet heeft aangepakt en stelt dat ‘alleen het laatste stapje’ niet is opgepakt. De officier ziet ook wel in dat de zaak al heel erg oud is, maar eist voor de verkrachting toch een celstraf van twee jaar. Het misdrijf is immers ernstig genoeg.
De officier benadrukt zijn respect voor de brief van het slachtoffer, maar zegt ook dat hij voor de zitting contact heeft gehad met het slachtoffer en dat zij ook een gevangenisstraf wil. ‘Maar ze wilde wel een menselijke nuancering’.
Als ik na de zaak buiten de rechtbank mijn fiets pak, zie ik dat de verdachte zijn eigen fiets al uit het rek heeft gehaald.. Hij staat, voorovergebogen op zijn stuur, te praten met een vrouw. Om hen heen spelen twee kinderen. Ik kan het niet helpen, maar er komen toch wel wat vraagtekens bij mij op.
Is dit de man die eind jaren ’90 meerdere vrouwen verkrachtte in het Vondelpark? Wat heeft hij nog meer gedaan in de jaren dat hij door de blunder van het OM op vrije voeten was? Hoe is het mogelijk dat het Openbaar Ministerie een simpel verzoek van het onderzoekslab heeft laten liggen?
Het zijn prangende vragen waar we vermoedelijk nooit een bevredigend antwoord op gaan krijgen.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.