De ‘zieke’ vrijspraak na mishandeling agent

En daar ging Twitter weer los. Ophef over de vrijspraak na een mishandeling van een agent die gewond raakte bij een actie. De agent liet zijn teleurstelling blijken op Twitter, minister Ferd Grapperhaus nodigde hem begripvol uit en PVV-leider Geert Wilders was er als de kippen bij om de rechtspraak weer ziek te noemen. Een columniste sprak zonder een letter van het vonnis te hebben gelezen al van een ‘schandaal’ van ‘wereldvreemde rechters’.

Zoals wel vaker was de ophef groter dan de kennis van het onderwerp. Voor velen was het genoeg om te lezen dat de agent gewond was en de verdachte was vrijgesproken. Die twee zaken waren blijkbaar onverenigbaar. Eén en één moet wel twee zijn, de rechter zag dat niet en dus is de rechtspraak ziek. Voor mensen die wat verder kijken dan een tweetje lang is, werd de zaak al snel wat complexer. Het bleek namelijk dat er meerdere personen betrokken waren bij de aanhouding die uit de hand was gelopen. Als klap op de vuurpijl viel ook nog eens te lezen dat de agent de verkeerde verdachte had aangewezen.

Scenario

Mijn eigen gedachten gingen meteen uit naar het meest waarschijnlijke scenario; dat de agent weliswaar gewond is geraakt, maar dat niet vast is komen te staan wie het letsel heeft veroorzaakt. Voor sommige twitteraars was dat maar gezever, Barbertje moet hangen immers en geweld tegen hulpverleners moet je altijd afstraffen (gek overigens dat agenten voor sommige mensen ‘kankermongolen’ zijn als ze mensen aanspreken, maar ‘hulpverleners’ als ze zelf gewond raken, maar dat geheel terzijde).

Hier is het juridische gedeelte. Om een mishandeling te kunnen bewijzen moet  je – grof gezegd – een directe link leggen tussen het specifieke gedrag van een verdachte en het specifieke letsel van het slachtoffer. Met andere woorden: wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor het letsel?

Als iemand in een vechtpartij betrokken raakt door bijvoorbeeld een slachtoffer weg te duwen om escalatie te voorkomen, is die persoon niet bepaald verantwoordelijk voor de schop die een ander uit wenst te delen. Als je je niet afzijdig houdt tijdens een vechtpartij kun je best schuldig zijn aan openlijke geweldpleging, maar de directe verantwoordelijkheid voor een mishandeling is dan echt een heel ander verhaal.

Die gedachte is ook logisch en rechtvaardig. Als je niet de intentie had om letsel toe te brengen en je je ook niet zo gedraagt dat het specifieke  letsel ontstaat, dan kun je daar ook niet verantwoordelijk voor worden gehouden. Anders zou je immers iedereen in de directe omgeving kunnen straffen voor letsel waar een ander verantwoordelijk voor is.

Vergelijk het met het volgende wat uitvergroot voorbeeld. Je loopt met een vriend door een winkelstraat. Je krijgt ruzie met een man. Jij duwt de man licht tegen de schouder, je vriend breekt zijn nek. Ben jij dan verantwoordelijk voor de dood van de man? Ik geloof niet dat iemand dit zal willen  beweren.

Het vonnis

Goed, dan maar eens kijken naar het vonnis. Dat is namelijk vandaag online gekomen. Wat staat daar in? In het kort: op grond van het dossier komt het er op neer dat meer dan waarschijnlijk wordt geacht dat het de medeverdachte was die de aangever (de agent dus) in de rug heeft geschopt en geslagen.

Een medeverdachte dus. Een andere man.

‘Nu twijfel bestaat over het verband tussen het geweld door de verdachte en het gevolg voor de aangever kan in dit geval geen veroordeling volgen en volgt vrijspraak’.

Hoe is het dan wel allemaal gegaan volgens de politierechter? Op basis van de beschrijving van de agenten die de camerabeelden van de aanhouding hebben gezien, volgt dat het de medeverdachte was die de trappen in de rug van de agent heeft gegeven. De vrijgesproken verdachte zou ergens tijdens de hele gebeurtenis wel een trap in de buik uitgedeeld hebben. Hij verklaarde zelf dat het ging om een ‘halve, niet effectieve trap’. Hoewel dit buitengewoon onwenselijk is, heb je juridisch gezien iets meer nodig voor mishandeling dan een enkele gedraging: pijn en letsel namelijk.

De aangever (de wijkagent) stelt dat hij pijn en letsel had aan zijn rug en nier. Volgens de rechter is het niet aannemelijk dat dit veroorzaakt is door de verdachte. Die heeft immers de onderrug niet geraakt. Wel aannemelijk is dat de medeverdachte hier verantwoordelijk voor is. Het was deze man namelijk die in de onderrug had getrapt, zoals ook te zien was op de beelden. Volgens de rechter past hier ‘de algemene ervaringsregel’ dat letsel aan een nier en pijn in de rug meer waarschijnlijk het gevolg zal zijn van klappen en trappen in de rug dan van een schop in de buik.

Wat de rechter betreft is het niet onmogelijk, maar ‘gelet op de beschrijving van de camerabeelden en de omstandigheid dat de aangever niets heeft verklaard over pijn in of letsel aan zijn buik’, zeer onwaarschijnlijk.

Verkeerde

Kort en goed kun je in dit geval zeggen dat de ‘verkeerde’ verdachte is aangewezen als schuldig aan deze specifieke mishandeling. Daar kun je van alles van vinden, maar het verband tussen een gedraging en het gevolg is nogal van belang voor een rechtvaardige afdoening van een zaak.

De rechter formuleert dat in dit geval als volgt: Omdat de wet vereist dat voor een veroordeling wettig en overtuigend het bewijs moet volgen uit de vastgestelde feiten en omstandigheden, waarbij in geval van mishandeling door één [naam verdachte] geen twijfel mag bestaan over het verband tussen oorzaak (het geweld) en gevolg (pijn en letsel), kan in dit geval geen veroordeling volgen.

De rechtbank kan het in deze zaak wel anders beoordelen, maar dat ligt wel lastig. Wettelijk moet de koppeling namelijk worden gemaakt tussen de specifieke gedraging en het specifieke letsel. Daar komt bij dat het OM het verwijt ook niet omschreven heeft in de ‘samen uit, samen thuis’-variant. Het medeplegen als het ware.

Was dit te voorkomen geweest? Jawel, maar die fout ligt niet bij de rechtbank, maar bij het Openbaar Ministerie. Het OM had in deze zaak ook ‘openlijke geweldpleging’ ten laste kunnen leggen,  In dat geval is een aandeel in de vechtpartij al genoeg om tot een veroordeling te komen.

De rechtbank geeft dit in het vonnis ook aan. Aan hem is niet ten laste gelegd dat hij dat feit samen met [naam medeverdachte] heeft gepleegd of dat hij openlijk geweld tegen [naam aangever] heeft gepleegd. In die gevallen kan, tot op bepaalde hoogte, letsel of pijn waarvan vaststaat dat dit is veroorzaakt door het strafbare feit, aan beiden worden toegerekend. Nu de tenlastelegging ziet op mishandeling door [naam verdachte] alleen gepleegd, zal buiten redelijke twijfel moeten worden vastgesteld dat de door [naam verdachte] gepleegde geweldshandelingen hebben geleid tot het door de [naam aangever] beschreven letsel en pijn.

Al met al is dit niet het einde van het verhaal. Het Openbaar Ministerie heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan en in die zaak zullen ze het verwijt beter moeten en ook kunnen omschrijven. Ook dan is een veroordeling nog niet meteen een feit, maar wel degelijk mogelijk. Deze hele gang van zaken kun je de politierechter echter niet aanrekenen en het zou mooi zijn als gemakzuchtige columnisten en roeptoeterende politici zich eens zouden inhouden voor ze met onzinnige stellingen komen die louter bedoeld zijn om een snel applausje te kunnen oogsten.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -

 

 

 

 

Delen