Berichten over zich misdragende vluchtelingen moet je uiterst serieus nemen en benoemen. Daar waar iets structureel een probleem is, moet je ingrijpen. Wegkijken is nooit een goed idee. Maar wie zijn wij eigenlijk om zo hevig met het moraliserende vingertje te zwaaien als het gaat om ongewenst gedrag?
Een asielzoekerscentrum is een rare kookpot van invloeden. Getraumatiseerde ontheemden komen gedwongen samen om maanden in een vrij uitzichtloze situatie met elkaar door te brengen. Gescheiden van vrienden en geliefden, in volle onzekerheid over het eigen lot en dat van de achterblijvers. In een vreemd land met een vreemde taal en andere normen en waarden. Voortdurend in de aanwezigheid van vreemden die anders denken en anders doen. Een kamp vol frustraties.
Natuurlijk kloppen de berichten over misdragingen in asielzoekerscentra. Er vinden knokpartijen plaats. En erger. Ik heb meer dan eens ernstige misdrijven gezien die in de rechtszaal moesten worden beoordeeld. Dat ontkennen heeft geen zin. Maar zijn wij wel zo veel beter? Hoe gedragen wij ons eigenlijk?
Feestje
Ieder weekeinde is het raak in het uitgaansleven van Nederland. Let wel: uitgaan. Een feestje van weldoorvoede Nederlanders die zonder enige stress een biertje met elkaar kunnen drinken. Is dat een feest? Nou, nee. Speciale politieteams en bewakingscamera’s moeten jaar in jaar uit zorgen voor een nog enigszins veilig samenzijn. Veel helpt het niet. Wij Nederlanders slaan elkaar ongegeneerd voor de bek, schoppen op hoofden of planten soms doodleuk een mes tussen elkaars ribben als de ander net even te lang net even te vals kijkt. Gewoon onder het oog van de bewakingscamera’s. Geloof mij, ik ken de beelden. U gaat er niet vrolijk van worden.
Daarbij komt: u wilt niet weten hoeveel rechtszaken ik heb gedaan waarbij een vlijmscherp bierglas het aangezicht van een slachtoffer heeft verwoest. De daders zijn niet zelden welbespraakte studenten. Jonge mensen die niet kampen met trauma’s, maar zich louter zorgen hoeven te maken over het behalen van de benodigde studiepunten. De reden voor het geweld is meestal frustratie. Over een vuile blik. Of over iemand die even te nadrukkelijk in de buurt staat of tegen een schouder loopt.
De cijfers spreken boekdelen. Ieder jaar noteren we ongeveer zesduizend gevallen van mishandeling in het uitgaansleven. Wie uitgaat van 52 weekeinden in een jaar, spreekt dan van ongeveer 57 mishandelingen per weekeinde. Let wel: dit zijn de geregistreerde gegevens. Niet iedereen doet aangifte. Gooi er gerust een factor twee of drie bij. Duizenden mishandelingen per jaar. Tijdens feestjes die in aard gewoon gezellig zouden moeten zijn. De daders zijn net als vluchtelingen te gast bij een ander, maar maken er een potje van.
Aangeschoten
Goed, zegt u dan. Het uitgaansleven. Dan zijn wij vaak aangeschoten en dat telt niet. Hoewel deze argumentatie in de rechtszaal niet zal werken, wil ik best verder kijken dan mijn neus lang is. Hoe doen ‘wij’ het thuis dan? In onze eigen veilige omgeving?
Op basis van de cijfers komen we tot 95.000 gevallen van huiselijk geweld per jaar. Van alle vrouwen en mannen tussen 8 en 70 jaar is 45% slachtoffer geweest van huiselijk geweld. Thuis dus. Niet in een druk centrum met allemaal vreemde mensen. Nee, gewoon thuis bij moeder de vrouw. Blijkbaar deinzen wij er niet voor terug om ook in de vertrouwde omgeving elkaar waar nodig fysiek en mentaal te mishandelen. Duizelingwekkende cijfers die aantonen dat wij onder bepaalde omstandigheden gemakkelijk overgaan tot ongewenst gedrag. Vaak is frustratie de oorzaak. Over falende communicatie bijvoorbeeld. Legt u zelf het verband maar.
En ik wil best nog even doorgaan. Nog niet zo lang geleden kwam in het nieuws dat er verkrachtingen plaatsvinden in een azc in Duitsland. Een zeer serieuze zaak. Het nieuws werd gretig opgepikt door de mensen die tegen vluchtelingen zijn. Opvallend genoeg werd de nuance dat het misbruik niet structureel is niet meegenomen in de onrust. Evenals de stelling van een psychiater dat misbruik binnen de kookpot van een asielzoekerscentrum op zich best te verklaren is. Ook hier is begrip absoluut geen rechtvaardiging, maar zijn wij eigenlijk wel zo veel beter?
Seksueel misbruik
Vorige week kwamen de nieuwe cijfers van seksueel misbruik in Nederland binnen. Eén op de acht vrouwen in Nederland is ooit seksueel misbruikt. Eén op de 25 mannen. Ruim 100.000 slachtoffers per jaar. Verreweg de meeste daders zijn familie of bekenden. De lust is voor velen een moeilijk te temmen beest.
Ik ken de daders achter seksueel misbruik. Soms kampen ze met grote problemen op het psychische vlak. Maar soms zijn het ook gewoon Nederlanders die uit zijn op macht of simpel misbruik maken van een situatie. Niet gedreven door bijzondere omstandigheden of trauma’s. Ze doen het omdat het gewoon kan. Omdat de gelegenheid er is.
En het gaat door. De universiteit van Groningen deed jaren geleden specifiek onderzoek naar overlast van bewoners van asielzoekerscentra. Het ongewenste gedrag bleek voornamelijk te bestaan uit winkeldiefstal. Het geweld dat de onderzoekers zagen, was vooral tegen elkaar gericht.
Winkeldiefstal dus. Het CBS telde vorig jaar 42.000 aangiften. Er werd letterlijk voor honderden miljoenen uit de winkels gestolen. Als u werkelijk denkt dat vluchtelingen daar alleen verantwoordelijk voor zijn, dan moet u toegeven dat het meesterdieven zijn. Dan staan de azc’s in Nederland tot zes meter hoog vol met gestolen spullen. De werkelijkheid ligt iets anders. Het verschil tussen mijn en dijn is ook bij de Nederlander al decennia aan het vervagen. Eén op de vier ondernemers zegt zelfs ooit slachtoffer te zijn geworden van eigen personeel.
Begrijp mij goed. Ik wil op geen enkele manier ongewenst gedrag goedpraten. Er zal overlast zijn van vluchtelingen en er zal ongetwijfeld op termijn ook wel eens een keer iets vreselijks gebeuren.
Dat garandeer ik u.
Opvangkamp
Feit is dat rechters in rechtszalen altijd rekening houden met de bijzondere omstandigheden van een geval. Ook zij zien dat een asielzoekerscentrum of opvangkamp geen prettige plek is om te zijn. Dat er voortdurend spanningen zijn die soms op een heftige manier escaleren. Dat velen rondlopen met op zich best logische frustratie. Die terechte en realistische constatering is op geen enkele manier een rechtvaardiging, maar laat wel ruimte voor begrip.
Wat dat betreft kan de maatschappij nog een boel leren van rechters en zou het helemaal niet zo verkeerd zijn om eerst naar onszelf te kijken voor we de priemende en moraliserende vinger in de richting van een ander steken. Om even de blik wat breder te trekken.
En met de maatschappij bedoel ik ook de media. Want de aandacht voor het negatieve mag dan een deel van het bestaansrecht van de pers zijn, er ligt nog steeds eveneens een taak om maatschappelijke ontwikkelingen te duiden en in perspectief te zetten.
Almere
Nog niet zo lang geleden werd een meisje in Almere naar eigen zeggen slachtoffer van een aanranding. De daders zouden asielzoekers zijn. Een verslaggever van de Telegraaf sprak met de ouders, die met een verfrissend geluid kwamen. Het maakte ze helemaal niet uit wie aan hun dochter had gezeten. Iedereen moest met de poten van hun kind afblijven. De ouders vonden het zelfs vreselijk dat politici misbruik maakten van het incident. Waren het immers niet ook Nederlandse jongeren die zich misdroegen op vakantie in Spanje?
U kunt wel raden welke politicus voorop liep in de stoet van verontwaardigde zielen.
De verslaggever twitterde, zoals het een goed journalist betaamt, enthousiast zijn bevindingen. Ik zat met smart te wachten op het verhaal in de krant.
Met smart, maar tevergeefs. Het verhaal haalde de krant de volgende dag niet. Ik ga hier niet beweren dat ik de beweegredenen van de Telegraaf ken om het verhaal niet mee te nemen. Maar het zou mij niet verbazen als deze nuance even niet van pas kwam in een wereld waarin angst steeds vaker een centrale rol heeft.
Uiteraard. De mensen die vreemdelingenhaat prediken om ons te waarschuwen voor de grote ontwrichtende werking op onze samenleving hebben ergens een puntje. Er zullen op zeker gefrustreerde klootzakken ons land in komen. En criminelen. Misschien komen er wel mensen die alleen maar naar de ander kijken en nooit naar zichzelf.
Wat dat betreft zijn vluchtelingen net Nederlanders.
P.S. Dit verhaal kwam tot stand door de niet aflatende inzet van sommige Nederlanders om altijd het kwaad in de vluchteling te willen zien. Mijn dank gaat uit naar u.
Meer van Chris Klomp