De laatste adem

Op 23 augustus 2020 krijgt de politie een melding van zelfdoding. Agenten treffen een 33-jarige vrouw aan die levenloos op bed ligt. Ze heeft een plastic zak om haar hoofd, naast haar staat een gasfles met stikstof. In eerste instantie stelt de politie geen diepgravend onderzoek in, maar dan komt ineens een 45-jarige man in beeld die haar geholpen zou hebben. De strafzaak fascineert: want waar begint het strafrecht en eindigt mededogen?

Soms roept een strafzaak meer vragen op dan antwoorden en soms ga je zelf nadenken over hoe je zou handelen. De rechtszaak tegen de 45-jarige verdachte van hulp bij zelfdoding staat bol van de vraagtekens. Stof tot nadenken is een understatement.

Na de vondst van de vrouw lijkt de zaak dood te bloeden. Tot de moeder van de jonge vrouw op Facebook haar verdriet uit en zegt dat het zo erg is dat haar dochter moederziel alleen is overleden. Er was niemand bij haar.

Niet snel daarna reageert een haar onbekende man. Hij schrijft haar via Facebook dat haar dochter niet alleen is gestorven en dat hij gezorgd heeft voor de spullen om haar zelfgekozen dood mogelijk te maken. Een dag voor de begrafenis stuurt hij de rouwende moeder een filmpje van de laatste momenten van haar dochter. Op de dag van de begrafenis duikt hij op naast het graf om de moeder te vragen of ze nog meer wil weten.

Onderzoek

Als de familie naar de rechter stapt, komt er alsnog een onderzoek. In dat onderzoek ontkent de verdacht dat hij de spullen heeft geleverd. Dat hebben mensen binnen de vriendenkring van de depressieve vrouw gedaan, namen wil hij niet noemen. Het klopt wel dat hij aanwezig was toen de vrouw haar laatste adem uitblies. Wat hem betreft had hij geen keus, de vrouw wilde absoluut dood, had al eerder in zijn aanwezigheid een amateuristische zelfmoordpoging gedaan en liep rond met plannen om van een hoog flatgebouw af te springen.

De man bleek de vrouw te hebben leren kennen via een datingsite. Hij wist van haar depressies en angsten en ook dat ze een stevige doodswens had. Een maand trokken de twee fysiek met elkaar op, een tijd vol heftige gesprekken. Hij belde met een psychiater, zorgde dat haar appartement wat gezelliger werd ingericht, kocht een fiets en haalde haar medicijnen bij de apotheek. De man wist dat de vrouw graag een plekje wilde in een kliniek, maar er was volgens de man gedoe met regels en geld.

Stikstof

Twee weken voor de zelfgekozen dood bekijkt het duo een YouTube-filmpje over zelfdoding met helium. Op de telefoon van de vrouw stond een e-boek vol manieren om een einde te kunnen maken aan je eigen leven. En een boel zoekslagen over zelfmoord. Omdat de vrouw de dood met stikstof nogal een technisch verhaal vond, vroeg ze de man om het hem uit te leggen.

Op 23 augustus is het dan zover. Er worden afscheidsbrieven in de kamer gelegd en cadeautjes voor de nabestaanden. Niet veel later is de vrouw dood. Een dag na de vondst van haar lichaam valt de zorgmachtiging voor opname in de kliniek in de bus bij de vrouw.

Zelfreflectie

De strafzaak noopt tot zelfreflectie. Volgens de familie van de vrouw en het Openbaar Ministerie is het duidelijk: de verdachte verlaagde de drempel voor de vrouw om zelfmoord te plegen. Daar komt bij dat de verdachte geen medicus is, haar maar kort kende en absoluut geen inschatting kon maken van de ernst van het lijden. Hij had zich niet moeten bemoeien met haar doodswens.

In eerste instantie is dat de gedachte die bij vrijwel iedereen op zal komen. Het is nogal een stap om iemand te begeleiden bij zelfmoord. Iemands hand vasthouden in de laatste minuten van iemands leven is niet strafbaar, spullen regelen wel.

Maar wat als je zelf de volle overtuiging hebt dat een ander mogelijk snel van een flat zou springen. Wat als je aanwezig was bij een traumatiserende eerdere zelfmoordpoging? Wat als je oprecht denkt dat een ander helemaal alleen aan zijn of haar einde zou komen als je zelf niets doet?

Afscheidsbrief

In een afscheidsbrief aan de verdachte sprak de vrouw zich uit. Dat ze van hem hield en dat het gevecht te zwaar was geworden. Dat ze van haar levenspad was geraakt en dat hij een topper was met het hart op de juiste plaats.

‘Voor leven is moed nodig. En ook om te gaan’

Volgens de advocaat van de verdachte is de zaak als volgt samen te vatten. De jonge vrouw worstelde al vanaf haar 15e levensjaar met grote psychische problemen. Haar doodswens was echt en uit het strafdossier volgt niet dat de man de spullen voor haar dood ook daadwerkelijk leverde.

‘Hij voelde de plicht om haar bij te staan en dat woog zwaarder dan wat de wet van hem verlangde. Zij was vastbesloten om die dag zelfmoord te plegen. Ze was te volhardend in haar wens. Toen niets meer kon gunde hij haar een waardige en rustige dood. Precies zoals ze dat zelf wenste. Hij heeft de omstandigheden mooier en draaglijker gemaakt’.

Snikken

Tijdens de strafzaak barstte de verdachte in snikken uit toen er werd gesproken over een eerdere mislukte zelfmoordpoging waar hij zelf bij was geweest. Die was zo traumatisch geweest dat hij er zelfs nu, twee jaar later, niet over kon en wilde spreken. Die poging moet van invloed zijn geweest op de latere schakel van gebeurtenissen.

Vanaf de zijlijn is het antwoord op de vraag wat je zou doen als je in dezelfde situatie zou zitten, relatief makkelijk te beantwoorden. Het is als leek nu eenmaal niet je rol om een ander te helpen bij een zelfgekozen dood en als je iemand nog helemaal niet zo lang kent zou je denken dat het veel en veel te vroeg is voor een dergelijke ingrijpende actie. Zeker als je weet dat de hulpverlening weliswaar traag, maar wel onderweg is.

Maar we kunnen niet kijken in de hoofden van de betrokkenen. We kennen de dynamiek niet. Wat zou je zelf doen als je iemand zo ziet worstelen met het leven? Als je de rotsvaste overtuiging hebt dat iemand sowieso uit het leven wil stappen, of je nu helpt of niet? Is het dan je morele plicht om ondersteuning te bieden? Om het zelfgekozen einde humaan te laten verlopen? Om iemand niet alleen te laten sterven?

Het zijn prangende vragen die eenieder voor zichzelf zou moeten beantwoorden.

Wil je praten over zelfmoord, ga dan naar www.113.nl of bel met de hulplijn voor Zelfmoordpreventie: 0800-0113.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -
Delen