Naast het recht hou ik me hier en daar ook bezig met de soms wat gevaarlijke kant van het internet.
Het wereldwijde digitale web schenkt een podium aan van alles en nog wat. En dat gaat er fanatiek aan toe ook.
Ik krijg als rechtbankverslaggever van tevoren inzage in alle dagvaardingen en daar duikt het woord internet in mijn beleving steeds vaker op. Stalking, smaad, laster en belediging. Hyves is er uitermate geschikt voor.
Een tijdje geleden schreef ik een verhaal getiteld: ‘Ook de dorpsgek heeft internet’.
Tot op heden kwamen op dat verhaal 305 reacties binnen. Het verhaal is meer dan drieduizend keer bekeken.
Begrijp me goed. Ik vind dat iedereen een mening mag hebben en ik vind ook dat die mening best op het internet mag.
Maar er zijn grenzen en die grenzen komen in beeld als moeders hun eigen kinderen niet meer laten vaccineren omdat actiegroepen op het internet paniek zaaien.
Onlangs verscheen in de Groene Amsterdammer een interessant artikel over de immer uitdijende groep complotdenkers op het internet.
Roel Coutinho, zelf in Nederland regelmatig onder vuur, legt daar zijn zorg op tafel: ‘Ik hoor van veel collega’s uit andere landen soortgelijke verhalen. Het verzet bedient zich van wijdverbreide theorieën uit de alternatieve sector die op z’n zachtst gezegd onwetenschappelijk zijn. Het is irrationeel, geloofsmatig. En het is buitengewoon hardnekkig; redelijke argumenten hebben er schijnbaar geen vat op.’
En kijk het internet er maar op na. Het staat bol van de sites waar de rede ver te zoeken is. ‘We vallen ten prooi aan een op macht beluste overheid die ons vanuit vliegtuigen probeert te vergiftigen’. Dat werk.
Maar waarom? Waarom vluchten mensen in paranoïa?
Dit is wat Abram de Swaan, emeritus hoogleraar sociologie aan de UvA, er over te zeggen heeft:
De mate van stelligheid is de maat van hun gekkigheid. Ze zijn heel overtuigd van hun gelijk. Paranoia is een poging om de complexe wereld te vereenvoudigen, alles terug te brengen tot een centrale oorzaak. Vaak zijn het mensen die zich belazerd voelen, die een negatieve ervaring hebben met een instantie waarvan ze geen gelijk hebben gekregen. De grens tussen gezonde scepsis, overdreven wantrouwen en paranoia is soms dun.
En dat is de spijker op de kop. Een voormalig rechter die zelf een scheve schaats reed, kapittelt nu fanatiek de rechtspraak. Een oud-journalist die van zijn opdrachtgever weg moest, keert zich al jaren met een eng fanatisme tegen diezelfde opdrachtgever. Een patiënt die meent slachtoffer te zijn van een medische blunder, creert een zwarte lijst voor medici.
En zo kan ik wel even doorgaan.
Ach, zult u wellicht zeggen. Waar maak je je druk over, rechtbankverslaggever? Laat die mensen toch. Ze doen geen kwaad.
Ik denk daar anders over. Het recente verleden heeft al geleerd dat bijvoorbeeld vaccinatie-acties ernstig last kunnen hebben van de internetgekte.
Nou, en?
Vaccineren doe je niet alleen voor jezelf. De weerstand is er ook voor je medemens. Zoals het artikel in de Groene Amsterdammer stelt: als de dekkingsgraad onder een bepaald niveau zakt, komt de hele bevolking in gevaar.
In Engeland is de dekking tegen mazelen gezakt tot onder de tachtig procent.
En daardoor duikt de ziekte daar gewoon weer op.
Prachtig, dat internet.