Slachtofferverklaringen zijn doorgaans geen pretje om aan te horen. Er zijn slachtoffers die je in woord en beeld akelig kunnen treffen. En doorleefde emotie doet iets met je. Ook na drieduizend rechtszaken.
Vandaag had ik een ander gevoel bij een slachtofferverklaring. Rare mix van ongeloof en mededogen. Voor me zat een nog jonge agente van de regiopolitie Groningen. Ze had iets op papier gezet om te voorkomen dat ze door de emotie niet in staat zou zijn om haar boodschap over te brengen.
De agente vertelde de rechtbank licht emotioneel dat ze sinds twee jaar bij de verkeerspolitie zit. En dat ze op die dag ‘gewoon’ een stopteken gaf. Aan een bromfietser die te snel reed. Maar liefst 57 km/h. Volgens haar lasergun.
‘Ik gaf een duidelijk stopteken. Ze stoppen dan altijd. Maar deze bleef maar doorrijden. Ik moest aan de kant en hij reed binnen een meter rakelings voorbij. Ik heb nog nooit zoiets bij de hand gehad. Vooral zijn lachje gaf mij een onbehaaglijk gevoel. Een gevoel van minachting. Sinds die tijd ben ik mij bewust van mijn eigen kwetsbaarheid. Ik ga dit soort situaties eerder uit de weg’
De agente van de regiopolitie is zo geschrokken dat ze via de rechter een schadevergoeding vraagt. Voor geleden psychisch leed. Ze mist het plezier in haar werk en denkt er nog steeds aan terug. Ze wil vijfhonderd euro.
De officier van justitie vond dat vandaag een beetje ver gaan. Zij meent dat 150 euro wel genoeg is. Voor echt psychisch leed is meer nodig dan alleen de schrik. De advocaat van de verdachte vroeg zich op zijn beurt hardop af of een zak geld wel in staat is om arbeidsvreugde terug te krijgen.
Wat mij betreft is het nooit gepast om een prijskaartje te plakken op het leed van een ander. Maar ik denk ook dat we allemaal wel eens het plezier missen in ons werk.
Als ik bijvoorbeeld op een angstvallig groot filmdoek in de rechtszaal zie hoe iemand het hoofd van een bewusteloze ander tot moes probeert te schoppen. Of als ik tot in detail hoor hoe een crimineel een klein meisje uit haar huis haalt en misbruikt op het schoolplein. Als ik lees wat mannen in Wit-Rusland doen met vastgebonden huilende kinderen. En wat een kogel precies doet als het door menselijke organen scheurt.
Die verhalen maken het werk er niet leuker op. Misschien zou je zelfs nog wel kunnen spreken van shock-schade. Als ik heel hard mijn best doe.
Maar ik kan nooit zeggen dat ik het niet geweten heb. Dat ik het niet aan heb zien komen. Of dat het niet bij mijn werk hoort.
Mentale weerbaarheid is misschien geen aangeboren eigenschap. Maar het is wel een verantwoordelijkheid.