Het is een ordinaire maandag als een groep mensen zich verzamelt in de rechtbank in Groningen.
Weinig aan de hand. Politierechter-zaakje. Iemand heeft allerlei rare dingen op het internet gezet over twee mannen uit het noorden van het land. Mannen die meer zouden weten van de moord op Marianne Vaatstra.
Het is een zaakje van niets. Dertien in een dozijn. Het gebeurt nog wel eens dat mensen op het internet rare dingen zeggen. En dat mag lang niet altijd. Zelfs de waarheid is in een strafwet omvat. Wie lelijke dingen over een ander zegt die niet waar zijn, maakt zich schuldig aan laster. Maar wie lelijke dingen zegt over een ander die wel waar kunnen zijn, net zo goed aan smaad.
Kort gezegd: ook de waarheid kan strafbaar zijn als niemand er een hoger doel mee dient en het slachtoffer er alleen maar slechter van wordt.
Voor de rechter stond Wim Dankbaar. Keurig in pak. Zelfbenoemd activist. Strijder tegen onrecht. Groot blootlegger van rechterlijke en bestuurlijke misstanden. Ooit vond hij de echte moordenaar van Kennedy. In zijn hoofd. Nu is hij op een queeste naar de echte moordenaar van Marianne Vaatstra. Boer Jasper S., die daar recent met overweldigend bewijs voor werd veroordeeld, kan het in de ogen van Dankbaar nooit hebben gedaan.
Dankbaar is een op het oog normale man. Keurig in pak. Niets mis mee. Ook zijn volgelingen zien er van een afstand normaal uit. Maar dat is schijn. Er is iets raars aan de hand met de sekte rond Wim.
Ze hebben een rotsvaste overtuiging.
Ze denken dat Wim een groot complot op het spoor is. Dat de overheid een vreselijke lustmoord bedekt met de mantel der liefde. Dat diezelfde overheid misschien zelfs wel achter de moord op Marianne Vaatstra zit. Dat ergens een voormalig secretaris-generaal van het Ministerie van Justitie een grote rol speelt.
De groep lijkt strijdbaar, maar onderhuids zit iets veel gevaarlijkers. Een combinatie van bittere teleurstelling en angst. Ik herken individuele leden. Zie een bittere vrouw. Die eerder samen met haar man door haar obsessie hard in aanraking kwam met de rechtbank.
Als Dankbaar voor de rechter zit, vraagt hij wantrouwend wie de vrouw is op de hoek van de rechterstafel. ‘De griffier’, weet zijn vertrouwensman rechts van hem. Dankbaar lijkt het niet te geloven. Hij kijkt alsof hij net een spion heeft ontdekt.
Als de rechter zijn vertrouwensman naar de tribune stuurt omdat die simpelweg geen advocaat is en wettelijk niets mag zeggen, ziet Dankbaar ook daar een teken dat de wereld tegen hem is.
Een van zijn volgelingen op de tribune bekijkt de groep studenten die ook op de zitting is afgekomen met argwaan. Waarom zitten die hier ineens? Zijn die door de overheid hier neergezet om de zaal vol te laten stromen? Zodat zij er niet meer bij kunnen?
Een andere volgeling merkt op dat de rechter homoseksueel is. En was de voormalig secretaris-generaal dat ook niet? Zie je nou wel!
Als Dankbaar tot twee keer toe een volkomen kansloze wrakingspoging doet omdat hij door zijn rotsvaste overtuiging zijn rechter niet vertrouwt, veert de zaal steeds weer op. Zie je nou wel! De rechtbank wijst de wraking af! Het is een complot!
Ook de officier van justitie is aan de beurt. De vrouw weigert mee te gaan in het circus van Dankbaar en dat komt haar duur te staan. Ze speelt onder één hoedje met de rechter. Volgens de steeds wilder wordende Dankbaar. Uiteraard.
Wim Dankbaar maakt van zijn rechtszaak een circus en zijn juridisch onwetende volgelingen zijn er dol op.
Na de rechtszaak ontstaat er een korte maildiscussie tussen mij en Wim Dankbaar. Hij wil graag dat ik hem interview. Ik niet. Wat onzin is, moet onzin blijven.
En dan doet Dankbaar wat alle mensen doen die het eigen treintje obsessief over het zelf aangelegde zijspoortje voort laten draven.
Hij gaat op de man spelen.
Ik deug niet. Ik ben een vazal van justitie. Ik kan niet in de schaduw staan van collega’s die hem wel willen interviewen. Ik ben een nul. Ik ben alleen maar bezig met mijn ’twitter-vuilnis’.
Een van zijn volgelingen dient een klacht in bij een van mijn opdrachtgevers. Ik moet ontslagen worden. Want publiceerde ik de volgende dag niet dat de rechter Wim Dankbaar naar een psychiater en een psycholoog stuurt? Wat ben je dan voor een journalist?
Mijn bericht was correct. Maar goed. Wat is waarheid als je je eigen waarheid hebt?
Ik ben nu dertien jaar journalist en ken de Wim Dankbaaren van deze samenleving. Ik heb ze gesproken. Ze staan in mijn mailbox. Ze schromen niet om je te bedreigen, te beledigen en te schofferen als ze niet gehoord worden.
Of erger: ooit was iemand zo boos dat zelfs een valse aangifte in de strijd werd gegooid. Het kostte me een verhoor van twee uur bij de politie en inzet van mijn netwerk om de belachelijke aanklacht van tafel te krijgen.
Natuurlijk. Deze mensen zijn gretig. Bijtertjes. Houden vast waar anderen al lang hadden losgelaten.
Maar hebben het vermogen blijvend verloren om in te zien dat anderen gelijk hebben.