Er is weer eens discussie over de vrijheid van meningsuiting.
Sterker nog: naar aanleiding van de aanstaande rechtszaak tegen politicus Geert Wilders roert de politiek zich weer.
Er gaan zelfs stemmen op om het recht op vrijheid van meningsuiting sterk uit te breiden. Alleen aanzetten tot geweld zou verboden moeten blijven. Wat de rest betreft… moet alles maar mogen.
Roept u maar!
Politici die dit roepen, hebben waarschijnlijk een soort ultieme vrijheid voor ogen. In een beschaafde maatschappij moet ieder individu toch kunnen zeggen wat hij of zij wil? Dat is toch pas een teken van beschaving? Iedereen heeft toch het recht op een mening?
Volgens mij beseffen deze mensen niet goed wat de gevolgen zijn van een dergelijke verregaande verruiming van het recht op vrijheid van meningsuiting (of de implicatie: vrijheid van meningsuiting is in veel variaties in heel veel (internationale) verdragen en wetten vastgelegd)
Het betekent in de meest extreme vorm namelijk dat je ook ineens mag zeggen dat homoseksuelen allemaal kleine jongetjes misbruiken. Dat Turken vies zijn en Marokkanen slecht. Dat je buurman het op zondag met een ezel doet.
Het betekent dat je mag liegen en bedriegen. Dat je een agent een nazi mag noemen of een jood een minderwaardig mens. De koningin een hoer. Iemand die ernstig ziek is een kankerlijer.
De holocaust? Allemaal gelogen. Propaganda.
Ineens is discriminatie en belediging niet strafbaar meer.
Dat is wat het betekent.
Ik heb het al eerder gezegd. Het recht op vrijheid van meningsuiting is een groot goed.
Maar dat recht wordt terecht beperkt met behulp van een groot aantal wetten en verdragen (grondwet, universele verklaring van de rechten van de mens, EVRM, IVUR, en niet in de laatste plaats het strafrecht)
Niet om mensen de mond te snoeren of het debat onmogelijk te maken, maar om anderen te beschermen tegen de willekeur van asocialen.
De vrijheid van de een kan een gruwel zijn voor een ander.
In artikel 10, lid 2 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden staat dat het recht op vrijheid van meningsuiting ‘kan worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij de wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn. Hierbij worden verschillende zaken genoemd, bijvoorbeeld het voorkomen van strafbare feiten en de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen. Ook internationaal is de vrijheid van meningsuiting niet absoluut.
Het recht op vrijheid van meningsuiting vindt zijn grens waar rechten en belangen van anderen zwaarder wegen.
Die tekst is helder. In een beschaafd land mag je best ver gaan, maar het is uiteindelijk een rechter die stelt hoe ver je mag gaan.
Een uitbreiding van het recht op vrijheid van meningsuiting zal helemaal niet leiden tot een vrijere samenleving waar het debat vrijelijk gevoerd kan worden. Het zal asocialen de kans geven om nog meer schade aan te richten. De maatschappij zal harder worden.
Ik zie niet in hoe het maatschappelijk debat gebaat kan zijn bij het weghalen van noodzakelijke regels.
Begrijp me goed.
Ook ik ben voorstander van een onbeperkte vrijheid van meningsuiting.
De geschiedenis leert ons echter dat veel mensen die onbeperkte vrijheid helemaal niet aan kunnen. Kijk naar het internet. Zelden zoveel ongenuanceerde en ronduit hatelijke prietpraat bij elkaar gezien.
Een mening hebben en uiten betekent in een beschaafde samenleving ook de verantwoordelijkheid nemen voor die mening. Kennis vergaren. Nadenken over wat je zegt en hoe je het zegt.
Ik vind dat iedereen een mening mag hebben en dat mensen best ver mogen gaan.
Maar er moet uiteindelijk wel een correctie achteraf mogelijk zijn.
Dat komt het (beschaafde) debat pas ten goede.
Gek genoeg zie je hier en daar de kritiek opduiken dat de regels niet meer van deze tijd zijn. Dat alleen ‘kamergeleerden’ (rechters) nog waarde hechten aan de ‘dode’ letter van de wet.
Zo zie ik het helemaal niet. In de eerste plaats is vrijheid van meningsuiting volgens mij doodgewoon een kwestie van fatsoen. Van respect voor anderen.
Juist in het internet-tijdperk, waar fatsoen en respect de eerste slachtoffers zijn, is het van belang om vast te houden aan logische regels.