Ik heb er al vaker over geschreven, maar zal dat blijven doen: de tol van nepnieuws. We onderschatten nog steeds de invloed van desinformatie. Vorige week werd bekend dat de vaccinatiegraad in Nederland daalt en die trend is wereldwijd zichtbaar. Reden is onder meer de verspreiding van desinformatie en het toegenomen wantrouwen over het effect van vaccineren. De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn helaas nu al zichtbaar.
Het RIVM ontdekte na onderzoek onder jonge ouders dat zij negatiever over vaccinaties denken, mede ingegeven door de coronapandemie en toegenomen weerstand tegen de overheid. De basis-vaccinatiegraad onder jonge kinderen is inmiddels onder de 90% gezakt. Een gevaarlijk getal want hierdoor krijgen kinderziektes waar we in Nederland nauwelijks tot geen last van hebben weer een kans.
De situatie is niet uniek voor Nederland. Volgens de kinderrechtenorganisatie UNICEF (de grootste vaccinatieafnemer wereldwijd) daalt het vertrouwen wereldwijd ‘vooral door desinformatie, afnemend vertrouwen in expertise en politieke polarisatie’.
Het is geen kakelvers fenomeen, de antivaxbeweging was al voor de coronapandemie actief, onder meer met nooit bewezen en hardnekkige verhalen over vaccinaties die autisme zouden veroorzaken.
Miljoenen
De gevolgen zijn groot, mede hierdoor hebben volgens UNICEF naar schatting 67 miljoen kinderen wereldwijd de afgelopen jaren routinevaccinaties gemist. In 2022 was het aantal gevallen van mazelen al meer dan het dubbele van het jaar ervoor en het aantal door polio verlamde kinderen steeg in 2022 met maar liefst zestien procent.
Even terug in de tijd. In het begin van de vorige eeuw stierven akelig veel kinderen aan ziektes zoals mazelen, bof, polio en kinkhoest. Door verbeterde leefomstandigheden en betere medische zorg kregen kinderziektes minder kans, maar nijvere wetenschappers wisten daarnaast vaccinaties te bedenken die de kans op sterfte of een lang ziekbed nog veel verder beperkten.
Polio
In de jaren veertig en vijftig vielen er ieder jaar wereldwijd een half miljoen mensen te betreuren. Ze stierven of raakten verlamd. Tijdens een uitbraak in de Verenigde Staten in 1952 raakten 57.628 mensen besmet. Maar liefst 21.269 van hen liepen verlammingen op en meer dan 3000 mensen stierven.
In 1957 begon men in de VS dan ook met massale vaccinaties, waardoor de besmettingen terugliepen van 58.000 gevallen per jaar naar 5600. Acht jaar later werd een tweede vaccin ingevoerd (een orale variant), waardoor het aantal besmettingen terugliep naar 161 gevallen per jaar.
In Nederland was de laatste grote polio-epidemie in 1956. Bijna 1800 mensen raakten verlamd, er vielen 70 doden. Door deze epidemie startte Nederland met vaccineren, feitelijk het begin van het Rijksvaccinatieprogramma. En met succes. In 1971 was er nog een epidemie op de Veluwe en in Staphorst, in 1992 de laatste in Streefkerk. In streng gereformeerde gebieden dus waar de bewoners om religieuze redenen hun kinderen niet laten vaccineren.
Difterie
Difterie is een besmettelijke infectieziekte, veroorzaakt door een bacterie. De bacterie wordt door hoesten van mens op mens overgedragen. In 1950 stierven er nog bijna 200 Nederlanders per jaar aan difterie. Toen in 1957 een vaccinatie tegen de ziekte in het Rijksvaccinatieprogramma werd opgenomen, ging het snel. In dat jaar stierven er nog 37 mensen, de laatste dode viel in 1961.
Kinkhoest
Kinkhoest maakt in Nederland sinds 1957 deel uit van het Rijksvaccinatieprogramma. De ziekte is vooral gevaarlijk voor baby’s, waardoor we in Nederland inmiddels zwangere vrouwen vaccineren. Zo is de baby al voor de geboorte beschermd.
In 1908 stierven er nog 1308 mensen aan kinkhoest, in 1948 waren dat er ruim 800. In 1958 (een jaar na de start van vaccinaties) nog ‘maar’ 21 en na 1963 liep het steeds verder terug tot een paar gevallen per jaar of zelfs helemaal nul.
Mazelen
Voor 1976 maakte vrijwel iedereen op kinderleeftijd mazelen door. Het ging om honderdduizenden gevallen per jaar. Sinds de invoering van het vaccin is de ziekte beperkt tot ongeveer tien gevallen per jaar. Onder groepen die zich niet laten vaccineren breken echter met enige regelmaat nog epidemieën uit.
De laatste uitbraak was in 2013-2014. Ruim 180 mazelenpatiënten moesten worden opgenomen in ziekenhuizen. Een 17-jarig meisje overleed. In 2019 raakten negen kinderen en een volwassene besmet op Urk. De vaccinatiegraad is daar gezakt tot iets meer dan vijftig procent.
Mazelen is een zeer besmettelijke infectieziekte en er is geen geneesmiddel voor. Een tot drie per besmette 1000 mensen (wereldwijd) komt te overlijden en fatale hersenschade kan tot zeven jaar na een besmetting optreden. De ziekte raakt vooral kinderen tot vijf jaar en volwassenen ouder dan 20 jaar. In 2019 stierven er wereldwijd meer dan 200.000 mensen aan de ziekte, een verhoging van 50 procent ten opzichte van 2016.
Madagaskar
Een epidemie kan zeer snel uit de hand lopen. Zo stierven er op Madagaskar in een half jaar tijd 1200 mensen, vooral kinderen. Het eiland kent een vaccinatiegraad van slechts 58%.
Niet willen vaccineren tegen mazelen is niet louter een eigen keuze zonder gevolgen voor anderen. Kinderen onder de 14 maanden kunnen nog niet gevaccineerd worden, waardoor zij een verhoogd risico lopen. Ze kunnen dus slachtoffer worden van kinderen van ouders die hun kinderen niet vaccineren.
Mazelen is wereldwijd aan een opmars bezig en dan hebben we het over tien miljoen besmettingen. De impact is het grootst in de armste landen, maar ook in westerse landen zijn er problemen. De Verenigde Staten kennen het grootste aantal besmettingen in 25 jaar en Albanië, Tsjechië, Griekenland en Groot-Brittannië verloren hun eliminatiestatus. Dat gebeurt als de ziekte hardnekkig terugkeert in een land waar ze eerder uitgeroeid was.
Applaus
Er was een tijd waarin wetenschappers het applaus van de burger mochten begroeten voor hun werk, maar inmiddels is er een groep van verwende dr. Google’s en op geld beluste influencers ontstaan die zelf wel even zullen bepalen hoe akelige infectieziektes ontstaan en wat ertegen gedaan moet worden.
Drie keer per week in het licht van de maan je lijf onderdompelen in een mix van ochtendurine en ongesteldheidsbloed zal het varkentje wel even wassen. Natuurlijke immuniteit!
Alarmeren
Het recente nieuws zou eenieder moeten alarmeren. Voor het tweede jaar op rij heeft een kleiner deel van de jonge kinderen in Nederland alle basisvaccinaties tegen infectieziekten gekregen. We zitten in een tijd waarin influencers en bizarre indianenverhalen voor steeds meer mensen gevaarlijk gaan worden. Het is de tol van dat idiote ‘manifesteren’; dat wat je maar hard genoeg denkt ook zal gebeuren. Eigen keuze als schaamlap voor onwetendheid en een onterecht gevoel van onkwetsbaarheid.
Vaccinatiekritiek is niet van de laatste tijd. Al in een eerder onderzoek werd al vastgesteld dat in veel Europese landen zo veel mensen twijfelen over de veiligheid en effectiviteit dat dit een gevaar voor de volksgezondheid begint te worden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nam de aarzelingen over het nut van vaccins al op in de lijst met de tien grootste bedreigingen voor de volksgezondheid.
Grof gezegd zijn akelig veel mensen niet meer zo begaan met vaccinaties omdat de vreselijke gevolgen van (kinder)ziektes in veel landen niet meer zichtbaar zijn. We laten ons in slaap sussen. Als een dreiging eenmaal verdwijnt worden we laks.
Als we niet oppassen dan offeren we onze eigen kinderen nog eens op het altaar van het wantrouwen.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.