Een zondebok in Zierikzee

 En weer een vreselijk familiedrama.

In Zierikzee schiet een vader zijn twee kinderen dood en daarna zichzelf.

De journalistiek is inmiddels op zoek naar een reden. En -los van de dader- naar  een schuldige. Had dit niet voorkomen kunnen worden?

Het is een steeds weer terugkerend patroon. Drama – media-aandacht – zoektocht naar zondebok – verwijten.

Begrijp me goed, ik ben geen socioloog of psycholoog. Wat weet ik er van?

En als er mensen zijn die menen dat navolgend verhaal onzin is of prietpraat van een leek. U heeft waarschijnlijk gelijk.

Maar toch wil ik wel een poging wagen om in zijn algemeenheid iets te zeggen over ons verlangen om een reden te horen. Om altijd maar weer totale controle over alles te hebben.

Mocht ik bezoekers hebben aan de streng christelijke kant. Misschien is het beter om dit verhaal even over te slaan.

Mensen houden niet van chaos of willekeur. Het idee dat  alles wel eens zou kunnen berusten op toeval en willekeur maakt ons angstig. Het is veel beter om te geloven dat alles een doel dient en een reden heeft. Dat alles al vanaf onze geboorte in de sterren is geschreven.

En dat is een heel sterk mechanisme ook. God, Jezus en Allah zijn er heel erg groot mee geworden. 

We willen niet geloven dat we morgen zomaar ineens en zonder reden of doel dood kunnen zijn omdat een mede-weggebruiker even niet op zit te letten. Of omdat een nooit opgemerkt propje in de hersenen de boel fataal  in het honderd schopt.

We weigeren te denken dat ook wij in dat vliegtuig naar New York hadden kunnen zitten of in die metro in Madrid.

Zoals we weigeren te denken dat een vader, waar dan ook in Nederland, in staat is om zijn kinderen dood te schieten. Er moet toch een instantie verantwoordelijk zijn? Iemand had dit toch moeten kunnen voorkomen? Is de dood van deze kinderen dan helemaal voor niets geweest?  

Ik ga geen antwoord geven op deze vreselijke vraag, maar mijn antwoord is denk ik wel duidelijk.

Het leven heeft slechts zin omdat wij heel erg hard willen geloven dat het zin heeft.

‘Oke, rechtbankverslaggever die ineens denkt professor te zijn. Is het leven dan slechts een kwestie van toeval en willekeur?’ 

Ja.

Het leven is wat mij betreft een aaneenschakeling van toevalligheden waar wij mensen achteraf waarde aan toekennen. We hebben maar zeer beperkt invloed op hoe ons leven verloopt.

‘Ja, daaaaaag! En de evolutie dan? Is dat niet een systeem met een duidelijk doel en een duidelijke reden?’

Nee.

Toeval, en niet noodzaak, heeft de voortgang van de evolutie bepaald (vrij naar Peter Ward). Vijfenzestig miljoen jaar geleden werd de aarde getroffen door een komeet. De kans op een dergelijk treffen is uitzonderlijk klein. Die inslag heeft het natuurlijke verloop van de evolutie flink in de war geschopt.

De wereld zou er zonder zelfs heel anders uit hebben gezien. Als er al een doel was, dan is die ineens volledig anders geworden door een toevalligheid.

De kracht van het toeval.

We willen met zijn allen heel erg graag geloven dat we familiedrama’s kunnen voorkomen. Dat we als nietige mensjes in staat zijn om orde te scheppen in de chaos om ons heen.

Maar toeval kan een komeet doen laten crashen op de aarde. En heel erg hard geloven kan dat niet.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *