En weer schieten we in de afkomstgroef

Bij ieder geweldsincident met een verdachte met een andere afkomst, schieten we in de afkomstgroef. Aangejaagd door rechts-radicale politici en opiniemakers, die nog nooit een rechtszaal van binnen hebben gezien. Door radicaalrechts komt er een nieuwe dynamiek bij: de wens om mensen te deporteren die niets met de daad te maken hebben. En dat terwijl de oplossing heel ergens anders ligt.

Het lichaam van het vermoorde meisje van 11 uit Nieuwegein was nog warm toen PVV-leider Geert Wilders al wist dat de dader een Syrische man was. Een oplossing had hij ook meteen paraat: deporteren met die groep.

Zelfs toen later bleek dat het ging om een Nederlandse man van Marokkaanse afkomst haalde Wilders zijn tweet niet weg. De oplossing slechts een klein beetje anders: Marokkanen deporteren.

Onderzoek

Voor de goede orde: omwonenden spreken in deze casus van meerdere meldingen van een verwarde man. Hoe het precies zit zal door onderzoek duidelijk moeten worden, we kunnen dan ook nog niets zeggen over dit specifieke geval.

Feit is wel dat ik wel eens in rechtszalen in Nederland kom en ik heb werkelijk nog nooit meegemaakt dat afkomst causaal was aan een levensdelict. Als in: deze dader heeft iemand gedood omdat hij is geboren in Syrië, Irak of Afghanistan.

Die causaliteit bestaat helemaal niet.

Fries

De realiteit is dat zeer uiteenlopende mensen ernstige geweldsdelicten plegen, van een Friese veeboer via een gefrustreerde Drent tot een psychotische man uit Brunssum.

En laten we eerlijk zijn: dezelfde mensen die hard schreeuwen over Syriërs en Marokkanen, zwijgen als het graf als het over een Fries of Drent gaat. Dan snappen ze ineens als bij toverslag wel dat afkomst er niet toe doet.

Mogelijk omdat het anders te dichtbij komt. Het hemd weer eens nader dan de rok.

Import

In het kielzog van dit soort gebeurtenissen roeptoeteren akelig veel mensen dat de ‘onbegrensde import’ van gelukszoekers verantwoordelijk is voor een toename aan moorden in Nederland. Dat is dan wel heel bijzonder, want in dertig jaar tijd is het aantal voltooide levensdelicten in ons land gehalveerd.

In 1995 waren het er nog 269, in 2023 bleef de teller steken op 125. Een deel van die levensdelicten vindt plaats binnen de georganiseerde (drugs)criminaliteit, wat het aantal moorden onder ‘gewone’ burgers nog verder doet afnemen.

Natuurlijk is het zo dat de opvang van vluchtelingen uit oorlogsgebieden het risico met zich meebrengt dat mensen met ernstige trauma’s in Nederland overgaan tot ernstige delicten. Maar zien we dat duidelijk in de cijfers terug? Komen we dan op een substantieel aantal moorden in Nederland?

Nou nee.

Zelfverdediging

Zo was er in 2018 al eens ophef over levensdelicten onder asielzoekers die in een azc wonen. De Telegraaf ronkte in grote chocoladeletters over 31 ‘moordende asielzoekers’ dat jaar. Ik zocht het uit en het bleek in exact nul gevallen te gaan om een strafbaar levensdelict.

Er was dat jaar maar één slachtoffer gevallen en in die zaak oordeelde de rechtbank dat het ging om gerechtvaardigde zelfverdediging. Voor de rest draaide het om pogingen of meldingen, onder meer van een sepot en van een verzoek tot DNA-afname.

Minder crimineel

Daar komt bij dat je niet een gehele groep die zich netjes gedraagt (relatief bezien maken asielzoekers zich minder vaak schuldig aan strafbare feiten dan de Nederlandse bevolking) kan straffen voor de daad van het individu.

Dat is alsof je een lokale FvD-politicus weigert op een congres te laten spreken omdat de voltallige landelijke FvD-fractie inmiddels is veroordeeld voor uitingsdelicten.

Psyche

De rode lijn in vrijwel alle levensdelicten zit niet in afkomst, maar in (zware) psychische problematiek. Dat is ook een van de reden dat de meeste moorden helemaal niet vallen onder moorden, maar onder doodslag.

De dader is niet zelden (sterk) verminderd toerekeningsvatbaar of ontoerekeningsvatbaar. Dit gaat van psychoses tot schizofrenie en van autisme tot allerlei andere stoornissen, niet zelden gecombineerd. Erg vaak wordt dan ook (in combinatie met een celstraf) een tbs met dwang opgelegd, wat een maatregel is en geen straf.

Uit een onderzoek in 2009 bijvoorbeeld blijkt dat mensen met schizofrenie ongeveer 20 keer meer kans hebben om een moord te plegen dan de algemene bevolking (Fazel, Gulati, Linsell, Feddes & Grann).

Erasmus

Als u voorbeelden wenst:

Denk aan de recente rechtszaak rond de Erasmusschutter, de man verantwoordelijk voor drie doden. Volgens deskundigen is hij verminderd toerekeningsvatbaar door een autistische stoornis. Een stoornis die hem heeft beïnvloed bij de schietpartijen op 28 september in Rotterdam.

Of denk aan de 56-jarige vrouw uit Castricum die begin 2021 haar echtgenoot  vermoordde in een psychose. De drievoudige moordenaar Thijs H. of  de man die op 26 oktober 2019 in een psychose een schoonmakersechtpaar doodstak in een Groningse bioscoop.

Allemaal voorbeelden van de grote invloed van psychische problemen op levensdelicten. En zo zijn er heel veel voorbeelden. Geloof mij, de lijst is lang.

Gezondheidszorg

We hebben in Nederland op dit vlak helemaal geen afkomstprobleem, maar een probleem met hoe we omgaan met het registeren van meldingen en de geestelijke gezondheidszorg.

Ik zeg niet dat we ooit gaan voorkomen dat mensen in een waan of psychose ooit nog anderen mensen gaan doden. Dat is echt een illusie.

Wat ik wel zeg is dat als we meldingen over verward gedrag serieuzer oppakken en de geestelijke gezondheidszorg versterken, wachtlijsten bestrijden en begeleiding en toezicht eens serieus optuigen, we dit probleem wel in kunnen dammen.

Laat de ironie nu zijn dat minster Faber van de PVV ooit probeerde om vreemdelingen met zware psychische problematiek de toegang tot geestelijke zorg te ontzeggen of moeilijker te maken.

What could possibly wrong?

Sexy

Natuurlijk. Ik weet ook wel dat het geen sexy oplossing is om te wijzen op investeringen in de geestelijke gezondheidszorg.

We leven helaas in een tijd waarin politici de borrelende onderbuik met liefde voeden. Op het moment dat de emoties hoog oplopen bij een vreselijk geweldsincident (en zeker als een kind slachtoffer is), dan loont het helaas om keihard te roeptoeteren dat mensen die helemaal niets gedaan hebben collectief moeten worden gedeporteerd.

Dan hoeven we immers ook niet na te denken over investeringen om dit soort vreselijke incidenten in te dammen.

PVV

Opvallend genoeg horen we de oproep om het collectief te straffen voor een daad van het individu overigens weer niet als een PVV of FvD-politicus een strafbaar feit pleegt. Of als blijkt dat de kerk massaal kindermisbruik onder de pet heeft gehouden.

Of als een Noorse terrorist geïnspireerd door Wilders tientallen linkse jongeren doodschiet. Of als een VVD’er zich weer eens schuldig heeft gemaakt aan omvangrijke fraude.

Roeptoeteren

We kunnen er natuurlijk voor blijven kiezen om gewoon heel hard te roepen dat mensen die niets met dit incident te maken hebben op moeten rotten. We kunnen blijven roepen om massadeportaties, hoewel dit grondwettelijk helemaal niet mogelijk is en in strijd met een reeks aan verdragen waar we onze handtekening onder hebben gezet.

Dat kunnen we doen. Dan spreek ik u weer bij het volgende incident. Zelfde ophef. Zelfde borrelpraat. Dan zal er niets veranderen. Iedereen weer boos, Wilders roeptoetert over massaal deporteren, zelfde uitkomst.

Repeat.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -

 

 

Delen

6 reacties

  1. Bedankt, Chris. Goed stuk weer.
    Waardering ook financieel uitgedrukt

  2. “Dat is alsof je een lokale FvD-politicus weigert …”
    Snap ik niet? Dat patroon is toch omgekeerd? De hele fractie is veroordeeld, dat mag wel beperkend effect hebben op verbonden individuen.

  3. Voorspellend artikel, ook nu hetzelfde weer met het drama in Zweden, eerste reacties reppen al meteen over een asielzoeker, maar het blijkt een autochtone landgenoot te zijn.

  4. Mooi artikel.
    We zijn allen xenofobe apen. Iets wat anders is zal onze oergevoelens weer doen oplaaien. Beschaving is juist dat niet toe te laten.

  5. Dank je Chris om ons weer bij de les te houden met de feiten en praktische inzichten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *