Nederland wil harder straffen. En ons land staat daarin bepaald niet alleen. In Benin zijn in de vorige eeuw unieke experimenten gedaan met het tuchtrecht op voetbalvelden. Met als ultieme straf het breken van het standbeen.
Het klinkt misschien wat grof, maar de maatregel bleek in eerste instantie uitermate effectief als snel antwoord op de stijgende onveiligheid op de velden. Voetballers die herhaaldelijk grove overtredingen maakten, werden eerst keurig gewaarschuwd met een gele of rode kaart.
Bij drie rode kaarten in een seizoen was het mis. Een tuchtrechter moest officieel nog het groene licht geven, maar de rechter in kwestie kreeg van de voetbalbond en de overheid maar bitter weinig speelruimte. De speler werd onverbiddelijk naar het ziekenhuis verwezen als hij aantoonbaar drie rode kaarten achter zijn naam had staan. Regels zijn regels.
In het ziekenhuis werd het standbeen op twee plaatsen gebroken. Voor de zekerheid.
De maatregel werd door de overheid aangeprezen en door de bevolking als logisch en noodzakelijk in de armen gesloten. Het volk was de ellende meer dan zat.
‘Als ze in het gips zitten, kunnen ze in ieder geval geen rotzooi trappen’.
Dat niemand eerder op dat idee was gekomen. Daadkracht. Daar gaat het om. Eindelijk gebeurde er eens wat op de voorheen onrustige velden.
Het werd merkbaar rustig in de competitie. Met als resultaat ietwat angstige, maar op het oog sportieve wedstrijden.
De maatregel leverde echter na verloop van tijd een ongewenst bij-effect op. De veroordeelden bleken langer last te hebben van de gebroken botten dan gedacht. De condititie ging tijdens de herstelfase hard achteruit, voetballers raakten gefrustreerd en keerden zelden weer terug op hun oude niveau.
De terugkeer van de gebroken spelers was geen succes. Ze waren voorspelbaar trager in hun acties. Spitsen hadden geen enkele moeite meer met de voorheen succesvolle verdedigers. Ter compensatie werden ze gemener. Er werd weer geschopt. En nu een stuk harder ook. Het werd een sport om de scheidsrechter zand in de ogen te strooien. Als hij het niet zag, was er niets aan de hand.
Sommige verdedigers liepen voor de tweede keer in hun carrière tegen de harde maatregel aan. Opnieuw gebroken botten. Het leek ze op een gegeven moment niet meer te deren. Revalideren en schoppen. Maar nu ook buiten het veld. Uitsluiting doet iets met je.
Benin is uiteindelijk gestopt met het breken van het standbeen.
De maatregel die in eerste instantie zo simpel en succesvol leek.
Kwam achteraf de veiligheid niet ten goede.
Dus wat is de les die we uit dit verhaal kunnen leren?
Dat straffen niet helpt.
Het Afrikaanse Benin is wel een barbaars voorbeeld. Bij voetbal blijkt het uitermate lastig te zijn om excessen uit te bannen. Een sterker wordende roep en zelfs overheidsplannen om meer en meer het Wetboek van Strafrecht toe te passen bij zware overtredingen op de voelbalvelden is ook dé oplossing niet. Die is eerder te zoeken in het groepsproces. Het direct benadelen van de overtredene speler en daarmee zijn team, zet meer zoden aan de dijk. Zet een speler die een behoorlijke overtreding pleegt maar een kwartier op een strafbankje en verwijder hem bij een tweede maal in een wedstrijd definitief van het speelveld. Een penalty geven voor de tegenpartij is ook een middel dat het team direct treft. Kortom er zijn genoeg mogelijkheden die het team van de betrokken speler direct ernstig kan benadelen en daarmee wordt het groepsproeces in werking gezet, waardoor deze ernstige overtredingen minder gemaakt zullen worden. Dat straffen niet helpt, is natuurlijk niet waar. Waarom rijden mensen nu niet door rood en waarom houden de meeste mensen zich in het verkeer aan de maximum toegestane snelheid? Het gaat er om hoe je met adequate straffen het aantal overtredingen kunt verminderen.
Hebben de lichte straffen in Nedeland wel geholpen?
Ik weet niet wat helpt, bij de een dit en bij de ander dat. Alleen verbazing en toch ook weer niet dat dit in mijn woon-werk land Benin is gebeurd… Het is en blijft een land met verrassingen 🙂 Maar goed daarmee ban je het geweld wereldwijd en op nationaal, locaal en huiselijk niveau niet uit. Was de mens in zijn hoedanigheid als medemens maar minder complex, dan hoefden oplossingen ook niet zo ingewikkeld te zijn.
Ulfert: Is dat niet wat het systeem met de gele en rode kaart doet, nu? Gele kaart is een waarschuwing, twee gele = een rode = uit de wedstrijd.
Blijkbaar is er echter soms genoeg voordeel te halen uit acties dat uit de wedstrijd gezet worden niet afdoende is – wat ontbreekt is lange-termijn-impact. Een mogelijkheid is na drie rode kaarten uitsluiting voor de rest van het seizoen; het kan geargumenteerd worden dat impact op de ploeg efficienter zou zijn dan enkel op de individuele speler, bv. verlies van klassementspunten.