Het is tegenwoordig enorm in de mode om ´gewoon´ vragen te stellen. Over heel veel jonge mensen die plotseling zouden overlijden bijvoorbeeld. Er zijn immers geen domme vragen. Klinkt allemaal sympathiek, maar feitelijk is het een staaltje van pure manipulatie. Mensen die ‘gewoon’ een vraag stellen verwerken er doorgaans meteen de eigen waarheid in.
De rechtse rechtsfilosofe Raisa Blommestijn twitterde onlangs een mooi exemplaar van deze ongezonde manipulatie. Onder het mom van ‘domme vragen bestaan niet’ tikte ze de volgende tekst:
Ligt het aan mij of gaan er wel heel veel (ogenschijnlijk jonge en gezonde) mensen dood de laatste tijd?
Als je oprecht interesse hebt én een academische achtergrond, begin je ten eerste niet met een rare individuele voorwaarde. Feiten trekken zich niets aan van wat iemand meent te vinden. Het is zo of het is niet zo.
De tekst vervolgt meteen met een vooringenomen stelling, lafjes verpakt in een vraag. Namelijk: heel veel (ogenschijnlijk jonge en gezonde) mensen. De vraag stellen is hem beantwoorden, zou ik zeggen. Tegenwoordig is het internet een mooie plek om iets op te zoeken. Een echt oprechte vraag nodigt uit om op zoek te gaan naar antwoorden. ‘Gaan er tegenwoordig meer jonge mensen dood?’, zou qua vraag om te beginnen al een stuk neutraler zijn.
Willem Engel
De meester van de suggestieve vragen is beroepscharlatan Willem Engel. Nog zeer recent plaatste hij een nieuwsbericht over een fatale mishandeling in het uitgaansleven. Treiterend liet hij noteren dat het erop leek dat het ‘niet C19 injectie gerelateerd is’, om meteen daarna de vraag te stellen: ‘maar wat vertellen ze niet?’
Een bizarre en opnieuw laffe vraag, omdat je zo alles wel ter discussie kunt stellen en aan elkaar kunt knopen zonder zelf verantwoordelijkheid te nemen over wat je zegt. Want het was toch maar een vraag, nietwaar?
Zo kan ik het ook natuurlijk:
Willem Engel lijkt op het eerste oog geen gemuteerde fazant, maar wat vertelt hij niet?
Willem Engel lijkt niet betrokken te zijn bij een fatale mishandeling, maar wat vertellen ze niet?
Willem Engel lijkt geen false flag van de Staat om kritiek op beleid makkelijk te kunnen ridiculiseren, maar wat vertellen ze niet?
Een man wordt slachtoffer van een brute mishandeling, de politie pakt een 25-jarige verdachte zonder vaste woon of verblijfplaats op en zelfs dat toch vrij duidelijke gegeven van uitgaansgeweld wordt nog in verband gebracht met de vaccinaties tegen het coronavirus. Het is om moedeloos van te worden.
Variant
De draadharige dansmarieke heeft zelf ook wel door dat hij ladingen kritiek krijgt op zijn manipulatieve vragen, dus af en toe gooit hij er een gewijzigde variant in. Toen het trieste nieuws naar buiten kwam dat de voetballer Jody Lukoki om het leven was gekomen, tikte de doldrieste activist ‘dat je niet mag vragen of het door de complicaties van de prik komt’, maar dat de kerngezonde voetballer wel precies in de categorie past.
Niet veel later bleek dat de voetballer was overleden nadat hij in elkaar was geslagen door familieleden.
Patroon
Bij Engel zie je een duidelijk patroon. Op 26 november twitterde hij een afbeelding van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op het plaatje is te zien dat in een bepaalde periode 900 mensen meer overleden dan te doen gebruikelijk.
Volstrekt logisch in een pandemie waar dagelijks door een virus mensen overlijden, maar de gesjeesde dansleraar had er natuurlijk weer een vraag over. Hij vroeg zich af of die 900 mensen waren overleden door ‘de prik’ of door de maatregelen. Wat hem betreft was wel duidelijk dat de verantwoordelijken ‘niet vrij rond horen te lopen’ en dat er ‘gelukkig tribunalen’ zouden komen.
Zogenaamd een vraag stellen dus, maar de ‘daders’ meteen maar even een veroordeling beloven, het vergt een bijzonder lenige geest zullen we maar zeggen en het heeft niets te maken met het stellen van een oprechte vraag.
Hier worden niet zomaar nieuwsgierig en met een open blik vragen gesteld, hier wordt een frame neergezet. Wie denkt dat activistische mensen gewoon vragen stellen omdat ze oprechte interesse hebben, moet nog maar eens een keer nadenken. Het heeft allemaal een doel.
De suggestie in de vraag is het bewust inbrengen van gif om een echt inhoudelijk debat te verlammen.
JAQing
In het Engels zijn er inmiddels meerdere benamingen voor deze tactiek. JAQing off bijvoorbeeld, het stellen van vragen om het eigen publiek te beïnvloeden en vervolgens je te verschuilen door te stellen dat je gewoon maar vragen stelt. Ondanks het duidelijke gegeven dat je allerlei aannames doet.
Het wordt ook wel Sealioning genoemd. Een vorm van trollen of intimidatie die bestaat uit het achtervolgen van mensen met aanhoudende verzoeken om bewijs of herhaalde vragen, terwijl de schijn van beleefdheid en oprechtheid gehandhaafd blijft.
Je zou de mensen die voortdurend deze suggestieve vragen stellen natuurlijk ook Askholes kunnen noemen. Het is maar een idee.
Zaadje
De opzichtig neergelegde suggestie in de vragen is een zaadje dat bewust in de hoofden van minder stabiele en angstige mensen wordt geplant. De vragenstellers weten dat hun aanhang het zaadje kritiekloos zullen laten uitgroeien tot een onstuimig en wild bos, waar alles als wilde aannames door elkaar heen groeit en het licht van de waarheid de bodem niet meer bereikt.
En dat is precies waar het ze om te doen is: twijfel zaaien, de wetenschap en de gevestigde orde verdacht maken, constant knagend aan de stoelpoten van mensen die wel oprecht onderzoek doen en pas naar buiten komen als er een resultaat te melden is. Het is een spel om de macht, om de knikkers. Het gaat om het mobiliseren en concentreren van de angst om zo donaties of politieke macht binnen te kunnen hengelen.
Beveiliging
Deze week werd bekend dat de politie honderden mensen extra in dienst wil nemen om de toegenomen bedreigingen in Nederland het hoofd te kunnen bieden. Meer mensen moeten worden beveiligd. Een deel van die mensen is slachtoffer van de georganiseerde criminaliteit, maar een ander deel wordt gevormd door bijvoorbeeld politici, wetenschappers en journalisten.
Als we het dan toch hebben over het stellen van vragen, dan heb ik er ook nog wel eentje.
Zou het kunnen dat de toegenomen bedreigingen te maken hebben met opruiers die denken dat ze vragen stellen, maar eigenlijk onrust zaaien en bedreigingen oogsten?
Ik stel maar gewoon een vraag, mensen. En domme vragen bestaan niet.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.