Johan Derksen ligt onder vuur wegens het bekennen van een zedendelict op landelijke televisie in het programma Vandaag Inside. Derksen lepelde in een lacherige sfeer een anekdote op, waarbij hij een bewusteloze vrouw penetreerde met een kaars. Derksen zelf spreekt van een jeugdzonde. Hoe is het mogelijk dat we midden in alle #MeToo-verhalen ineens een man op de televisie zien die zichzelf kennelijk volkomen vrij voelt om een buitengewoon naar seksueel misdrijf op te biechten?
Je kunt ervan denken wat je wil, maar het valt niet te ontkennen dat we hier te maken hebben met op zijn minst beschamende televisie. Tijdens een live gesprek over het gedrag van Johnny de Mol, die zijn ex zou hebben mishandeld en nu te maken krijgt met een beschuldiging van seksueel misbruik, kwam Derksen met een eigen verhaal op de proppen. Volgens de presentator was hij in een ver verleden op stap met de keeper van Veendam en gingen ze met twee dronken vrouwen mee naar huis.
‘En die juffrouwen zijn zo dronken, die kotsen ons helemaal onder. We zijn weggegaan en die juffrouw lag bewusteloos op een bank, en er stond zo’n grote kaars, die hebben we erin gestopt en zijn we weggegaan’, aldus Derksen.
Lacherig
Na de bekentenis wordt er lacherig gedaan aan de tafel van de talkshow, tafelgenoot René van der Gijp meende dat de vrouw nog geluk heeft gehad dat er geen honkbalknuppel in de buurt was. Tafelgast Steven Brunswijk wilde weten hoe groot de kaars was. ‘Dat was een flinke kaars’, aldus Derksen.
Alsof werkelijk niemand beseft wat hier eigenlijk allemaal gezegd wordt.
Even voor de duidelijkheid: Johan Derksen kan niet vervolgd worden voor deze bekentenis. Pas in april 2013 werd de verjaring van het delict verkrachting gestopt. Daarvoor was het zo dat een seksueel delict na verloop van tijd niet meer vervolgd kon worden. Dit geldt ook voor andere varianten van seksueel misbruik. Derksen stelt zelf 22 jaar oud te zijn geweest, dan zitten we dus in 1971. In die tijd stond er voor verkrachting een verjaringstermijn van 20 jaar.
Verkrachting?
De vraag is ook nog eens of hier technisch gezien wel gesproken kan worden van verkrachting. Daarvoor moet het slachtoffer namelijk op de een of andere manier opzettelijk gedwongen zijn door de dader, door een bedreiging of dreigende situatie bijvoorbeeld. Het is een wat technisch verhaal en ik sluit ook niet uit dat een creatieve officier van justitie er wel verkrachting in ziet, maar de wetgever heeft hiervoor op zich artikel 243 bedacht:
‘Hij die met iemand van wie hij weet dat hij in staat van bewusteloosheid, verminderd bewustzijn of lichamelijke onmacht verkeert, dan wel aan een zodanige gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens lijdt dat hij niet of onvolkomen in staat is zijn wil daaromtrent te bepalen of kenbaar te maken of daartegen weerstand te bieden, handelingen pleegt die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam’
Dit is een misdrijf waar op papier een maximale celstraf op staat van acht jaren.
Over de juridische kant van het verhaal zou je nog een interessante discussie kunnen starten (want hoe zat de wet in 1971 precies in elkaar?), maar het is op zich hier ook niet zo relevant, duidelijk is dat Derksen zelf een ernstig zedenfeit bekent. In een lacherige sfeer, ‘jongens onder elkaar’.
Lijden
Derksen deed zijn gedrag schertsend af als een jeugdzonde, maar de mensen die regelmatig in strafzalen in Nederland zitten, denken daar toch anders over. Slachtoffers van seksueel misbruik (doorgaans vrouwen) lijden namelijk enorm onder de daden van een ander. Ze verliezen het vertrouwen in zichzelf en in anderen, zijn niet meer goed in staat om relaties aan te gaan en worden ernstig beperkt in hun functioneren.
Jaren van therapie, stress, spanning en nachten vol nachtmerries volgen op een seksueel misdrijf. Er is sprake van angst, niet meer naar buiten durven, depressie en soms zelfs zelfmoord. Slachtoffers voelen zich vies, beschaamd en machteloos en dat kan nog jaren duren. Ik ga hier niet beweren dat alle slachtoffers levenslang hebben, maar in sommige gevallen dragen mensen seksueel misbruik hun hele leven lang als een loden last bij zich. Ik heb in rechtszalen genoeg slachtoffers gezien en gehoord die jaren na het seksueel misbruik nog steeds kampen met grote mentale problemen.
Het is voor mij dan ook geen enkele vraag of een officier van justitie in deze casus niet vol op het orgel zou gaan. Er zou in de rechtszaal gesproken worden over een ‘zeer ernstig strafbaar feit’ en Derksen zou op zeker verweten worden geen enkel respect te hebben gehad voor de lichamelijke integriteit van het slachtoffer.
Derksen hoeft echter niet te vrezen voor vervolging, dat schip is inmiddels door de verjaring gepasseerd.
En dan komen we bij het volgende punt:
#MeToo
Hoe is het mogelijk dat we midden in alle #MeToo-verhalen ineens een oudere man op de televisie zien die zichzelf kennelijk volkomen vrij voelt om een buitengewoon naar seksueel misdrijf op te biechten? En daar vervolgens grappen over gaat maken?
Meerdere mensen zitten inmiddels zonder werk of komen niet meer aan de bak omdat ze seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond. Door de #Metoo-beweging is het gedrag van mannen (want dat zijn voornamelijk de daders) onder een vergrootglas gelegd en zijn er meer dan ooit consequenties als een en ander aan het licht komt. Zeker als het gaat om Bekende Nederlanders.
Iedereen zou inmiddels toch wel moeten weten dat de verdenking van het misbruiken, intimideren of vernederen van vrouwen sinds de #MeToo-beweging meteen kan rekenen op afkeuring en mogelijk ook tot het cancelen van personen of programma’s. Kijk daarvoor alleen naar de hitshow The Voice of Holland, na meerdere meldingen van ongewenst gedrag werd dat programma van de buis gehaald.
Kleiner
En wat mij ook nog opviel: Derksen vertelde zijn verhaal om aan te geven dat iedereen wel eens rare dingen heeft gedaan in zijn leven. Daarmee lijkt hij de situatie behoorlijk wat kleiner te maken dan het was. Het is niet zo erg, want velen doen het, een beetje dat idee. Volgens mij is dat nu juist het probleem. Dit soort misbruik is juist een groot probleem omdat velen het doen.
Johan Derksen heeft – meestal terecht – een broertje dood aan mensen die over hem oordelen. Hij is dan ook vrij om te zeggen wat hij wil zeggen. Kleedkamer-humor. Beetje geinen. Doorgaans moet dat prima kunnen. Maar je zou toch denken dat er ergens wel grenzen zijn aan wat je lacherig op kunt biechten.
Als seksueel misbruik geen grens is, dan weet ik ook niet meer waar die grens wel ligt.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.