Journalist Chris Aalberts was onlangs bij een bijeenkomst van Forum voor Democratie. Zijn aanwezigheid ging niet onopgemerkt voorbij, hij werd letterlijk in het licht gezet en kreeg te maken met intimidatie. Volgens FvD-leider Thierry Baudet was er sprake van ‘een grap’. Was het maar waar. Het intimideren en framen van journalisten is een beproefde en gevaarlijke tactiek van populisten.
Chris Aalberts stond vrijdagavond in een zaaltje in het land toen FvD-leider Thierry Baudet hem in de gaten kreeg. Aalberts werd als individu aangesproken en er werd gevraagd of hij iets tegen de aanwezige leden wilde zeggen. Tot twee keer toe. Er werd letterlijk een lamp op hem gezet en Baudet merkte op dat Aalberts op een sekteleider lijkt. Het is geen incident, al eerder werd de journalist tijdens partijbijeenkomsten aangesproken op een intimiderende manier. De meeste fans van Baudet weten er wel raad mee. Ze vinden het de normaalste zaak van de wereld. Een kritische journalist moet je monddood maken immers.
Vandaag reageert Baudet zelf op Twitter. Hij stelt dat er sprake is van een grap. ‘Volgende keer geen spotlights, maar gewoon een biertje’. Leuk, een grap. We moeten er verder niets achter zoeken. Was dat maar waar.
Toen ik de hele gebeurtenis zag, moest ik meteen denken aan de overwinningsspeech van Thierry Baudet na de Provinciale Statenverkiezingen. Inderdaad, de zogenaamde boreale toespraak. In dat verheven praatje vertelde Baudet onder meer onomwonden dat hij naar het front was geroepen en liet hij tevens weten dat journalisten de samenleving ondermijnen.
Letterlijk.
Dit is geen verspreking. Dit is geen incident. Over de hele wereld zoeken populisten (links of rechts) zeer nadrukkelijk naar manieren om de pers de mond te snoeren. Om de kritiek voor te zijn. In sommige landen houdt dat in dat journalisten worden opgepakt en veroordeeld. Maar bij ‘ons’ gaat dit veel subtieler, maar met mogelijk grote gevolgen.
Principe
Het principe is heel simpel. Je laat met grote regelmaat vallen dat de pers bevooroordeeld is, op de hand van je tegenstanders, links georiënteerd of gewoon heel erg eenzijdig. Vervolgens geef je bij voortduring aan dat kritiek op je werk valt onder de categorie nepnieuws. Dat journalisten samenwerken om je geluid te smoren. Dat ze eigenlijk de vijand van het volk zijn. Gek genoeg is nieuws waar je eigen wereldbeeld bevestiging krijgt, dan weer geen nepnieuws. Het kan verkeren.
Donald Trump is hier een meester in. Tijdens persconferenties haalt hij uit naar journalisten en noemt hij ze letterlijk ‘fake’. Hij hitst zijn volgelingen op en schuift daarbij probleemloos gevaarlijk richting de grens van fysiek geweld. En het werkt. Als lezers geloven dat de pers niet echt is en onzin verkondigt, dan komt geen enkel artikel door. Dan verstomt alle kritiek. Als de boodschapper immers niet deugt, dan zal de boodschap op zeker ook niet waar zijn.
Overdreven? Niet bepaald. Donald Trump maakt er niet eens een geheim van. In een interview in het programma ’60 Minutes’ (CBS) gaf Trump het volgende antwoord op de vraag naar zijn houding tegenover de pers.
‘I do it to discredit you all, and demean you all, so that when you write negative stories about me, no one will believe you’
Ja, hij zegt het letterlijk. U leest het goed. In diskrediet brengen, beledigen of vernederen. Met als doel om er voor te zorgen dat de lezer de journalist niet meer zal geloven. Zeg nog eens dat het allemaal maar een grap is.
Ontwapenen
Het is niet zo gek dat buitenlandse media, waaronder het gezaghebbende persbureau Reuters, Thierry Baudet vergelijken met Donald Trump. Het is dezelfde houding, het verdacht maken van journalisten om de kritiek bij voorbaat te ontwapenen.
Ik ga hier niet beweren dat de vaderlandse journalistiek geen fouten maakt. Dat doen we zeker wel. Maar ik ga hier wel beweren dat bepaalde politici die de pers bij voortduring framen met woorden als ‘nep’, ‘bevooroordeeld’ en ‘vijand van het volk’ juist iets te verbergen hebben. In feite geven ze aan de macht van de media heel goed te begrijpen en er doodsbang voor te zijn. Bang dat hun holle woorden en onrealistische vergezichten met argumenten van tafel worden geveegd. Bang voor de inhoud.
Dit is overigens zeker niet alleen een probleem van de FvD. Ook de PVV kan er wat van. De gemeenteraad van Groningen werd ooit door de PVV gevraagd om kritische vragen van een journalist (Willem Groeneveld) niet meer te beantwoorden. Groeneveld was ook niet meer welkom om PVV-bijeenkomsten bij te wonen. Ook de politieke partij DENK is niet dol op journalisten. Zo stuurde de politieke partij een verslaggeefster van BN DeStem weg bij een bijeenkomst. De kopstukken van de partij lieten ’s middags in Breda nog een verslaggever van BN DeStem toe, maar na wat kritische vragen was de krant ’s avonds niet meer welkom.
Politici weten dat kritische verhalen impact hebben en ze weten ook dat ze aan de inhoud niets veranderen. Dat is dan ook precies de reden waarom ze niet de inhoud aanvallen, maar de boodschapper. Dat is hoe het werkt. Zeg dat weerdeskundige Gerrit Hiemstra louter als verdienmodel zegt wat hij zegt, en je hoeft zijn boodschap niet meer serieus te nemen. Hak op Erik Mouthaan (RTL) in als hij verslag doet van inhoudelijke kritiek op Donald Trump en je hoeft de inhoud niet meer tot je te nemen. Als de boodschapper fout is, dan zal zijn boodschap ook wel niet kloppen.
Stel stoer vast dat de pers de vijand van het volk is, en een deel van het volk zal de pers als de vijand zien. Het is dan ook zeker geen toeval dat journalisten steeds vaker te maken krijgen met bedreigingen, ik weet daar zelf alles van.
Het is uiteindelijk gevaarlijke retoriek omdat het direct de controlerende werking van de pers aantast. Machthebbers die niets meer te vrezen hebben van de pers, hebben immers een vrijbrief om te doen en laten wat ze zelf willen. Kiezers geloven niet meer wat ze lezen en laten zich misleiden door mooie praatjes.
En vergis je niet, Baudet weet dit als geen ander.
De vraag is of zijn aanhangers het (willen) weten.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.