Laat rechter in zijn ivoren toren

 

Moeten rechters zich eigenlijk iets aantrekken van de groeiende onvrede in de maatschappij over de rechtspraak?

Nee. Blijf in die ‘ivoren toren’. Leg vaker uit wat je doet. Maar blijf waar je bent.

Je hoort het steeds vaker. Rechters zijn wereldvreemd. Oordelen vanuit hun ivoren toren. Ze weten al lang niet meer wat er in de maatschappij speelt. Waarom luisteren ze niet?

Misschien wel omdat diezelfde maatschappij inmiddels niet goed meer weet hoe de vork in de steel zit als het over rechtspraak gaat.

De maatschappij eist hier en daar strengere straffen. En geen taakstrafjes meer. De politiek roeptoetert vrolijk mee. Omdat we de ‘uit zijn voegen barstende’ criminaliteit eindelijk eens dienen te stoppen.

De rechter weet beter. Hij kent de positieve werking van taakstraffen op de recidive. En weet dat rechters door de jaren heen al steeds strenger straffen. Hij kent de ineffectiviteit en torenhoge kosten van lange celstraffen. En de beperkte invloed van strafrecht op crimineel gedrag.

Hij heeft de rapporten gelezen waarin steeds maar weer staat dat de criminaliteit over de hele linie helemaal niet stijgt. Integendeel. En hij weet dat mensen zich -volgens onderzoekers- steeds veiliger voelen.

Erik van den Emster (voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak) omschreef deze rare dynamiek onlangs als volgt:

Als de criminaliteit daalt, rechters vaker en zwaarder straffen en burgers zich veiliger voelen, waar komt dan de maatschappelijke onvrede over criminaliteit vandaan? 
 
En:
 
‘De feiten zijn dat strenge straffen veel kosten en weinig opleveren. Dat is raar, want in strijd met wat je intuïtief zou denken. Nu kan misschien van de burger niet worden gevraagd boven zijn intuïtie uit te stijgen. Van de politiek zou je dat wel mogen verwachten. Wat nu zo opvalt is dat de politiek de gevoelens van de bevolking bevestigt en versterkt, in plaats van ze te duiden en met feiten te nuanceren’.
 
Rechters kijken de verdachten wel in de ogen. Horen ze aan. En beslissen soms om een werkstraf op te leggen, waar een celstraf feitelijk passend zou zijn. Omdat werkende vaders anders werkloos worden. Studenten en leerlingen een diploma mislopen. Verwarde mensen een effectieve behandeling.

Omdat kleine boefjes in de cel grote boeven kunnen worden. Die later nog meer slachtoffers maken. En omdat mensen die je wegstopt zonder er naar om te kijken, ook weer terugkeren. Met alle risico’s van dien.

Meegaan in de waan van de dag betekent voor een rechter uit die ivoren toren stappen. Je mengen in die cocktail van meningen en meninkjes. Jezelf wijs proberen te maken dat strenger straffen voor een veilige maatschappij zorgt. 

Rechter Edzard van Weringh liet het zaterdag als volgt afdrukken in het Dagblad van het Noorden (verhaal van collega Rob Zijlstra):

‘Er wordt in Den Haag van alles bedacht, maar ik waag te betwijfelen of er over alles even goed wordt nagedacht’.

en:

‘Misschien is het wel zo dat wij rechters, om het gezag te behouden, ons nog verder moeten terugtrekken in die ivoren toren. Wat wij rechters in ieder geval niet moeten doen, is meegaan in de waan van de dag’.

Exact.

Delen

0 reacties

  1. Vooral goed bewaken die ivoren toren, hoog en droog en liefst geluiddicht, onafhankelijk en onbestormbaar houden. Prima stuk, zoals vaak!

  2. Rechters kunnen hun mening 1 keer in de vijf jaar, en tegenwoordig wat vaker, uiten: doormiddel van het stembiljet.

    En voor de rest moeten ze net als elke ambtenaar braaf hun taak uitvoeren.

    En dat is dus ook zwaarder straffen als het volk, hoe dom dan ook, dat wil.

  3. Rechters zijn geen hielenlikkers van het volk, zoals politici die stemmen willen vergaren. Laten ze dus vooral niet doen wat het volk wil. Of willen we terug naar de middeleeuwen met een schavot op het marktplein en lynchpartijen?

  4. Als je een beter idee hebt hoor ik het graag, maar voorlopig zullen we het met democratie moeten doen.
    En dat betekent dus dat als het volk terug wil naar de middeleeuwen dat dat dus ook uitgevoerd moet worden.

    Ik denk dat op dit moment veel mensen op PVV stemmen om eens mooi die babyboomers die het allemaal zo goed weten en het voor elkaar hebben een lesje leren.
    Als je dit als elitair figuur niet leuk vindt moet je of de democratie afschaffen, of brood en spelen in een andere vorm aanbieden dan de PVV doet, of in ‘Jip en Janneke’-taal beginnen uit te leggen waarom we zulke geweldige rechters hebben in dit land.

    De laatste optie is natuurlijk het mooiste, maar ik kan je wel vertellen dat de manier waarop het nu gebeurt niet bepaald werkt. Je zal namelijk toch echt mensen op een respectvolle manier moeten benaderen als je ze wil overtuigen.
    Maar goed, zoals niemand dat doet zo ook leert de elite niet van de geschiedenis.

  5. Niemand waagt het om te roepen dat een chirurg een operatie niet goed heeft uitgevoerd, omdat niemand het waagt te pretenderen daar iets van te weten (in de trant van ‘goh, dat hartklepje zou ik er toch iets anders inzetten’). Ten aanzien van rechters ligt dat anders. Het werk van rechters wordt door de meeste mensen uitsluitend beoordeeld op het punt van ‘rechtvaardigheid’. En omdat iedereen daarvan wel een notie heeft, gaat de meesten dat betrekkelijk gemakkelijk af.

    Men heeft er echter geen benul van dat rechters niet met een natte vinger tot hun uitspraken komen, maar vaak door wetten en jurisprudentie vastgelegde wegen moeten aflopen, die in de regel weinig ruimte bieden voor een persoonlijke opvatting. Om te weten welke wegen je als rechter kunt en mag bewandelen en wat daarbij wijs is, heb je een flinke portie kennis, ervaring en juridische bagage nodig. Het rechtersambt is daarom meer dan op basis van een artikel op nu.nl voor de vuist weg oordelen of Barbertje moet hangen of niet. Het rechtersambt is een ambacht, net als het werk van chirurgen, ingenieurs, stukadoors of kraamverzorgsters.

  6. “De rechter weet beter. Hij kent de positieve werking van taakstraffen op de recidive.”

    Oftewel, we moeten criminelen niet straffen voor wat ze gedaan hebben, maar voorkomen dat ze het weer doen ?

  7. Gôh, toch frappant dat de rechterlijke macht dan wel opeens geweld tegen hulpdiensten en tegen de politie zwaarder wil bestraffen. Als dat zwaarder straffen geen doel dient behoeft dat dus ook niet in die gevallen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *