Het leed waart altijd op een wat rare manier om mij heen. Altijd op afstand. Altijd bij de ander.
Een babydochter die net door haar moeder om het leven is gebracht. Een voetbalmeisje geschept door een stadsbus van 11 duizend kilo. Of een compleet gezin. Gestorven onder het puin van een Italiaans vakantiehuis.
Ik praat, vaak op de locatie waar het gebeurde, met mensen waar het leed in golven vanaf spat. Schrijf op wat zij vertellen en ga meestal over tot de orde van de dag. Noem het zelfbescherming. Maar ik hoor wel met grote regelmaat dezelfde vraag voorbijkomen:
Waarom zij? Waarom hij? Dit is zo onrechtvaardig!
We zoeken naar de rechtvaardiging in de dood van jonge mensen. En we worden boos omdat die er niet is. Door mezelf met grote regelmaat onder te dompelen in het leed van anderen ben ik het geloof in rechtvaardigheid verloren. Er is geen automatisch verband tussen goed doen en goed ontmoeten.
Rechtvaardigheid is een menselijk construct. We hebben het zo afgesproken. Omdat wij van mening zijn dat iemand die goed is of goed doet, goed ontmoet.
Dat werknemers die hard werken niet ontslagen zullen worden. Verkeersongevallen alleen de buren treffen. Dat de grote liefde van je leven voor jou zal kiezen. En dat onze kinderen nooit het slachtoffer zullen worden van geweld. Of misbruik. Laat staan dat onze kinderen sterven op het asfalt. Of in een lullige vijver vlakbij huis.
Omdat wij dat niet rechtvaardig vinden.
Toegegeven. Het is mooi door ons bedacht. Geen speld tussen te krijgen. Integer menselijk systeem. Een hele geruststelling.
We vergeten alleen dat wij meestal niet bepalen waar het noodlot toeslaat.
En dus worden we boos. Razend. Maar op wie worden we eigenlijk boos?
Het geloof in rechtvaardigheid werkt beter daar waar we zelf invloed uit kunnen oefenen. En dat kan. In de rechtspraak. Daar vragen we de rechter om rechtvaardig te zijn.
Maar ook hier werkt het niet. Omdat we weliswaar vragen om rechtvaardigheid, maar vaak iets anders bedoelen. We willen vooral dat het slachtoffer recht zal worden aangedaan. Zelfs in de rechtspraak geloven we niet in ons eigen systeem.
Ik denk wel eens dat de maatschappij een stukje minder hard zal draaien als we ons neerleggen bij het simpele gegeven dat er geen rechtvaardigheid bestaat. Dat aardige mensen net zo hard worden getroffen door vreselijk leed. Dat mensen die misbruik maken van een ander probleemloos stijgen op de maatschappelijke ladder. Dat de man of vrouw die met een slok op een kind uit het leven knalt, zelf het ziekenhuis verlaat met een gebroken been.
Daar kun je heel erg boos om worden. Tot de rand vol frustratie.
Maar misschien moet je de schouders wel ophalen en denken dat het nu eenmaal niet anders is. Misschien moet je zelfs het vonnis van een rechter niet blijven vergelijken met het leed van de strafzaak.
En heel misschien moet je wel gaan twijfelen aan een menselijk systeem dat heel mooi klinkt, maar in de praktijk nooit zal werken. Maar goed. Het leed van mijn werkdagen is niet mijn leed. Ik sta op afstand. En beschrijf.
Ik heb makkelijk praten.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.