Nederlanders in de kou

De Tweede Kamer wil dat het Centraal Planbureau nog eens onderzoek gaat doen naar de sterk gestegen kosten van levensonderhoud. Er zou moeten worden gekeken naar het aantal huishoudens dat niet langer in staat is om hun maandelijkse kosten te betalen. Laat het maar aan de politiek over om tijdens een razende storm nog eens te kijken hoe groot het gat in het dak nou precies is.

Drie maanden geleden kwam het Centraal Planbureau al met een buitengewoon donker scenario naar buiten. Tussen de 670.000 en 1,2 miljoen huishoudens kunnen bij de hoge prijzen van het levensonderhoud moeite krijgen met het betalen van de noodzakelijke rekeningen. Dat is tussen de 9 en 15 procent van alle huishoudens. De cijfers zijn helemaal dramatisch als je kijkt naar de laagste inkomens, daar loopt de probleemgroep op tot een duizelingwekkende 85 procent.

De stijging van de energieprijzen is geen actueel verschijnsel. Vorig jaar was al bekend dat de rekeningen door het dak zouden gaan. Sinds die tijd zijn de noodklokken alleen maar harder gaan luiden. Al in september 2021 kwam het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met de melding dat ongeveer 550.000 huishoudens in ‘energiearmoede’ leven. Ze wonen in een slecht geïsoleerd huur- of koophuis en hebben daardoor te maken met hoge energiekosten.

Een half jaar geleden trok de G40, bestuurders van veertig steden in Nederland, aan de bel. Ze kregen steeds meer signalen dat burgers in de knel kwamen en riepen op tot een meer structurele aanpak van energiearmoede. De maatregelen van het kabinet betitelden ze als ‘onvoldoende’.

Nibud

Op 15 juli maakte het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) duidelijk dat een op de drie huishoudens niet goed rond kan komen vanwege de enorme prijsstijgingen.

‘Mensen zijn creatief, maar niemand houdt dit lang vol. Bovendien blijven de gevolgen hiervan ons nog lang achtervolgen, want mensen bouwen schulden op en hebben straks geen buffer meer. Hierdoor zijn ze nog lange tijd financieel kwetsbaar’, aldus directeur Arjan Vliegenthart tegen De Telegraaf.

Op 22 augustus kwam energieleverancier Essent met een oorverdovend harde noodkreet. Een op de drie gezinnen zou binnen enkele maanden financieel in de knel komen door de extreme stijging van de gas- en stroomprijs. 2,5 miljoen huishoudens krijgen te maken met energiearmoede. Door de enorme stook- en stroomkosten is het ‘zo goed als ondoenlijk’ voor deze groep om andere vaste uitgaven, zoals huur of hypotheek en de boodschappen nog rond te breien. Energiebedrijf Vattenfall luidde een week eerder al de noodklok

Klanten van Budget Energie kregen deze week helemaal de schrik van hun leven. Waar ze voorheen 200 euro per maand betaalden, kregen ze ineens een enorme verhoging voor de kiezen. Het nieuwe maandbedrag werd maar liefst een schokkende 800 euro.

Gasprijs

Uit onderzoek blijkt dat Nederland de hoogste gasprijs van Europa heeft. Onze gasprijs is nu ruim twee keer zo hoog als het gemiddelde in Europa. En we zijn er nog lang niet. Maandag werd weer eens duidelijk dat de komende winter peperduur gaat worden. De gasprijs steeg die ochtend met bijna 17 procent. Dat is ruim drie keer zo hoog als drie maanden geleden en twaalf keer zo hoog als normaal. Volgens experts blijven de prijzen ook op een extreem hoog punt hangen.

Deze week werd ook duidelijk dat het CPB verwacht dat 1 op de 10 kinderen volgend jaar in armoede zal leven. Dat leest u goed. 1 op de 10 kinderen in armoede. In een rijk land als Nederland.

Ik hoef u niet te vertellen wat de prijzen nu zijn in de supermarkten. We zijn gemiddeld bijna een vijfde meer kwijt om onze boodschappenkarretjes te vullen dan elf maanden geleden.

De ellendige lijst is lang. Bizar gestegen prijzen voor brandstof, 6,8 procent daling van de koopkracht. Inflatie van rond de 10 procent. Mensen gaan hierdoor in grote problemen komen. De armoede neemt toe. Er is simpel gesteld steeds meer geld nodig om alleen al de basisbehoeften te kunnen vervullen. Dat klemt des te meer omdat de inkomens van mensen maar beperkt stijgen.

Wanhoop

Je hoeft niet opnieuw weer een onderzoek uit te laten voeren als je even kijkt naar de vele wanhoopskreten in de (sociale) media over mensen die, met screenshot en al, duidelijk maken dat hun energierekening van 200 euro per maand naar 400 euro gaat, of 600, of zelfs 800 euro. Het zijn duizelingwekkende bedragen die voor de lagere inkomens onmogelijk te betalen zijn en nu ook voor de middeninkomens vrijwel onmogelijk worden om maand na maand op te hoesten. Zeker omdat deze groep niet in aanmerking komt voor toeslagen.

Voor veel mensen is het geen vijf voor twaalf, maar half een. Ze komen in de problemen, bouwen schulden op en kunnen niet verder bezuinigen. Je kunt niet groener als je al knalrood staat.

Ik ben geen econoom en weet ook zo snel niet aan welke knoppen de politiek nu specifiek kan draaien, maar als we nu niets doen, dan glijden we wel heel erg in rap tempo af naar een samenleving waarin alleen tweeverdieners met een hoog inkomen de gestegen kosten kunnen betalen.

Reacties

De reacties in het land op de grote problemen voor een grote groep mensen zijn hier en daar behoorlijk tergend. Van ‘we hebben ook op te grote voet geleefd’ tot ‘dan moet je maar zonnepanelen aanschaffen of een warmtepomp’. Het zal geen verbazing wekken dat de reacties komen uit de goed doorvoede monden van mensen die hun schaapjes al op het droge hebben.

Of ‘we’ er al dan niet lange tijd warmpjes bij hebben gezeten, is voor een grote groep mensen nu slechts een papieren werkelijkheid. Voor wie al jaren het brood uit de mond spaart om de noodzakelijke kosten te kunnen voldoen, zijn het loze kreten.

Als je in een huurhuis woont, heb je bovendien vaak niet de mogelijkheid om zelfstandig warmtepompen of zonnepanelen aan te schaffen. Bovendien zijn die mensen er nu niet direct mee geholpen.

Ik ga hier niet beweren dat ik de oplossing heb, want ik weet het ook niet. Maar het is wel een feit dat de mensen die nu in Den Haag aan de macht zijn op wat tijdelijke lapmiddelen na (verlaging energiebelasting, accijnzen op brandstof en btw op energie) erg lang met de handen in de zakken aan de zijlijn hebben staan te koekeloeren en tot nu toe niet veel verder kwamen dan ‘we worden allemaal een beetje armer’.

Een brisant wereldvreemde uitspraak van minister Sigrid Kaag en een klap in het gezicht van mensen die letterlijk de rekeningen niet meer kunnen betalen. Dit is niet een kwestie van armer worden, dit is pure armoede.

Faal

Volgens premier Mark Rutte kan er dit jaar weinig tot niets extra’s worden gedaan om huishoudens te helpen. De mogelijkheden zijn ‘uiterst beperkt, zo niet afwezig’. Er wordt volgens ingewijden wel gekeken om nog dit jaar het koopkrachtverlies te ´dempen´, maar erg concreet is het allemaal nog niet en het komt ook rijkelijk laat.

Ondertussen overweegt het kabinet om energieslurpende bedrijven voor honderden miljoenen te compenseren voor de hoge CO2-prijs. Een deel van de stijging van de Europese uitstootrechten komt door de hoge gasprijzen.

Iedereen zal begrijpen dat je niet voor iedereen een maatschappelijk vangnet kan realiseren. De recente ontwikkelingen, met name de geopolitieke, zijn zeker ook niet eenvoudig op te lossen.

Maar als inderdaad blijkt dat miljoenen Nederlanders straks de rekeningen niet meer kunnen betalen, dan faal je als politiek en samenleving wel heel erg hard.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -

 

Delen