En er is weer nieuws over de dood van Jan Zuidema.
Het onderzoek naar de fatale steekpartij in de volkswijk Oosterpark wil nog niet zo vlotten. Echte Oosterparkers hebben het niet zo op de politie. Zij zwijgen liever.
Voor de rechtbank alle reden om een getuige te gijzelen. Niet praten? Dan de bak maar in!
Mijn collega Peter Steinfort en ik maakten er vandaag voor Radio Noord en TV Noord een reportage over:
http://www.rtvnoord.nl/nieuws/indexwm.asp?actie=totaalbericht&pid=83732
En de NOS nam het keurig over (al blijft bronvermelding moeilijk voor journalisten).
Sorry, maar als ik zo om me heen kijk, komt het woord ‘politiestaat’ steeds vaker bij me op. Ik zie steeds meer en meer een overheid die totale contrôle wil hebben over de burgerij, en daarbij de politie en andere opsporingsbevoegden inzet om haar recht te halen. Ik noem de recente razzia op die Brabantse camping als voorbeeld. What’s next? Een heel dorp, een stadsdeel, of een hele stad?
Ik krijg er zo langzamerhand een rotgevoel van. De meeste regeltjes ken ik, en daar leef ik ook naar, maar er zijn er vast die ik niet ken. Dus wanneer de klabakken aan mijn huisje kloppen, zal er vast wel iets gevonden worden waardoor ik ook af moet tikken, of vast wordt gezet.
Deze gijzeling betekent simpelweg dat een getuige kan worden gedwongen om tégen zijn broer, of beste vriend, of familielid te getuigen. Volgens mij mag zoiets niet, het gaat finaal tegen mijn rechtsgevoel en -begrip in.
Nederland wordt griezeling, het is hard op weg om een eng land te worden….
@Erwin: ik denk dat het allemaal niet zo’n vaart loopt. Het gijzelen van getuigen is vrij uniek te noemen. Heftige maatregel.
Een getuige heeft voor zover ik weet altijd een verschoningsrecht. Mag dus zijn naasten beschermen. Ik geloof dat deze getuige geen familie is van betrokkenen.
Wat je eigen angst betreft: ook dat zal wel meevallen. Je zit niet zomaar vast en ik denk dat je de meeste regels bewust of onbewust heel goed weet.
Dag Chris, Goede reportage. Ik krijg de indruk dat de moordenaar(s) of doodslagers wel eens vrijuit zouden kunnen gaan zonder deze gijzelingsmaatregel. Die lijkt mij dan onder die omstandigheden ook terecht opgelegd. Het gevaar lijkt mij hier niet zozeer een politiestaat (zoals Erwin zegt) maar een mafiastaat, waarbij de criminelen vrij spel hebben. Volgens mij doelde je daar ook op bij het woord “Omerta” in de kop.
@Jaap: die indruk zou heel wel terecht kunnen zijn. Het zou goed kunnen zijn dat een van de heren de schuld op zich neemt om vervolgens de eventuele anderen te beschermen. Hij gaat een paar jaar zitten en de anderen ontspringen de dans…
Justitie is in de war! Hoezo moet de beste man getuigen? Omdat 1 of meerdere verdachten na die tijd met hem hebben gepraat? Hij was niet eens in de bar op het moment. NIet te geloven. Wat verwachten ze bij het om dan,dat je even doodleuk alles verteld om vervolgens als papegaai te boek staan in de hele stad. Ik wist het wel gewoon die 12 dagen maar even uitzitten en een leuke advocaat nemen.
Het is voor justitie natuurlijk te proberen,
maar als het mijn maatje was dan kon
justitie hoog springen en laag springen,
maar ik zou gewoon zwijgen!
@martin en pat: met alle respect, het is ongetwijfeld erg stoer om je maten te beschermen, maar we hebben het hier wel over een levensdelict.
@ Chris: misschien valt het mee, en heb je gelijk.
Gijzeling is een heftige maatregel, maar ik denk toch wel zeker te weten dat gijzeling een instrument is dat steeds vaker ingezet zal worden.
Denk maar eens aan de executieacties, waarbij mensen die nog een bekeuring open hebben staan van hun bedje worden geplukt en achter slot en grendel worden geplaatst.
Je zult maar een keertje de fout ingaan terwijl je ieder dubbeltje om moet draaien omdat je door omstandigheden een minimum inkomen hebt. Maar daar heeft het CJIB geen boodschap aan. In termijnen betalen? Sorry, kan niet, dan moet de zaak eerst voor de rechter komen.
Wat vooral Pat (en ook wel Martin) betreft: de dood van Venema was een enorm ongelukkige samenloop van omstandigheden. Inderdaad een levensdelict, maar niet als zodanig bedoeld, achteraf.
Dat een getuige nu kan worden gegijzeld, zie ik als een machtsmiddel. En: waar ligt de grens, bij machtsmiddelen? Het is een middel van de sterkste. Een dwangmaatregel.
Over vijf jaar word ik misschien wel gegijzeld omdat ik toevallig zag hoe mijn buurvrouw, een bijstandsmoeder, een brood gapte bij de Aldi, omdat ze anders haar kindje niet te eten kon geven.
Want die kant gaan we op. Alles dat ik lees en zie, wijst daar ook op.
Vroeger hadden we een diender, die je aanhield als het achterlicht van je fiets het niet deed. Of als de dop van je fietsbel ontbrak. ‘Verder lopen jong, en morgen even het lampje of de bel maken!’ En dan kon je verder lopen, naar huis, met je kapotte achterlicht, of bel.
Tegenwoordig, als je achterlicht van je fiets het niet doet: je word aan de kant gedirigeerd met een lichtbord achterop de politieauto ‘Stop! Politie!’, de blauwe zwaailichten staan aan, je moet je legitimeren, je wordt helemaal nagetrokken door de ene agent in de politieauto, terwijl zijn collega wijdbeens en op alles voorbereid bij deze Opa en zijn fiets blijft staan met de hand op de kolf, just like Dirty Harry, alsof je misschien een vluchtgevaarlijke crimineel bent, je bent tien minuten later thuis en ik weet niet meer hoeveel euro’s armer.
Make my day… Bah!
Pingback: Omerta in de Oosterpark « Rechtbankverslaggever
Het gaat mij er niet om dat het stoer is om te zwijgen. Maar als jezelf besluit om niet mee te werken met jusitie en je hebtzelf geen delict gepleegd,dan is gijzeling wel een erg zwaar middel. Tevens lijkt het mij dat jusitie wel genoeg verklaringen heeft wat er is gebeurt.
Wat als 1 van de verdachten met jou had gesprokken Chris? jij zou hierdoor inside info hebben? Ook een journalist is niet veilig meer voor justitie!
@martin: ik denk niet dat er genoeg (bruikbare) verklaringen liggen in deze zaak, dat is het hele probleem. Gijzeling is zeker een zwaar middel, daarom moet een rechter er ook een oordeel over vellen en niet justitie.
Wat de journalistiek betreft. Justitie kan ook mij gijzelen, ik zal echter altijd de bron beschermen. Voor zover ik weet is er een nieuwe wet in de maak om bronbescherming van journalisten wettelijk te regelen. Heb daar de laatste tijd niets meer over gehoord, trouwens…
Echt nodig is het ook niet. De Hoge Raad en het EVRM erkennen bronbescherming.
http://www.advocatenorde.nl/NOVA/NovWet.nsf/689f3b6bb3c2cf26c12564b100525edc/3c841955575b9216c125754e0049d537/%24FILE/preadvies%20bronbescherming%20journalisten%20_15%20januari%202009_%20Spronken%20_2771365_1_.pdf
Reactie was niet stoer bedoeld, maar ze kunnen je toch niet dwingen tot een verklaring? hoe noodzakelijk deze ook mag wezen.
@Pat: tsja, je hebt dwingen en dwingen. Ze kunnen je de mond niet openbreken, zal ik maar zeggen. maar twaalf dagen in een cel doet waarschijnlijk ook wel wat met je..
Chris, die stalker van je heeft weer een heel verhaal geschreven over jouw op dat onleesbaare blog van hem! Is die man verliefd op je ofzo? Volgens mij is hij elk uur van de dag met je bezig
@edwin: waar een obsessie al niet toe kan leiden, inderdaad. Voer voor psychologen…
Ach, weet je. Ik heb me er in het begin druk over gemaakt. Politie gebeld. Nu heb ik meer iets van: misschien is het wel goed dat hij mij op de korrel heeft en niet iemand in zijn naaste omgeving. Nu kan hij op relatief onschuldige wijze zijn agressie en frustratie kwijt. Hij schrijft wat van zich af en dat zorgt misschien voor wat rust voor andere mensen.
Als ik op deze manier het leven van anderen kan ontlasten, dan moet dat maar…
Gijzeling van een getuige komt inderdaad niet vaak voor. Het is een middel om een getuige aan het praten te krijgen als hij “zonder wettige grond” weigert vragen te beantwoorden of, als hem dat gevraagd wordt, weigert de eed of belofte af te leggen. Een bevel tot gijzeling kan worden gegeven door de rechter-commissaris die is belast met het gerechtelijk vooronderzoek. De RC doet dit op vordering van de officier van justitie of op verzoek van de raadsman van de verdachte. Binnen 24 uur na dat bevel moet de RC een verslag bij de rechtbank leveren, waarna de rechtbank binnen 48 uur een bevel tot gijzeling kan geven voor maximaal 12 dagen. Dus om nu te spreken van een politiestaat gaat mij te ver. Vanaf het begin is er controle door de rechter, zeker als er sprake is van een gerechtelijk vooronderzoek.
De gijzeling is er niet primair op gericht om een getuige te dwingen een verklaring tegen een verdachte af te leggen, maar om helderheid te krijgen over de feiten en omstandigheden waarop het strafrechtelijk onderzoek zich richt. De getuige kan zich beroepen op het verschoningsrecht als hij door zijn verklaring zichzelf of familie zou beschuldigen. Verder is het wel zo, dat als een getuige onder ede een verklaring aflegt, hij wel de waarheid moet verklaren. Doet hij dat niet en liegt hij er in een onder ede afgelegde verklaring op los, dan kan hij worden vervolgd voor meineed. Bij een veroordeling voor meineed ben je mogelijk nog verder van huis dan 12 dagen gijzeling.
Als een getuige onder ede wordt gehoord kan hij, als hij een (bekende, bevriende) verdachte wil beschermen altijd nog verklaren (als de vragen ’te moeilijk’ worden) dat hij het niet weet. Dat is een mogelijke ontsnapping die door de officier van justitie of raadsman moeilijk bestreden kan worden. Het is immers lastig om te bewijzen dat iemand wel iets weet, terwijl de persoon in kwestie stelt dat hij het niet (meer) weet.
Ik ben benieuwd of de gijzeling de getuige in dit geval op andere gedachten brengt.