Onterechte woede over jeugdige verkrachter in streekbus

Een werkstraf en een korte jeugddetentie voor een verkrachting in een streekbus. Dat is natuurlijk voer voor boosheid. Zeker toen shockblog GeenStijl een YouTube-filmpje van de dader wist op te snorren. Niet veel later sprak Eva Vlaardingerbroek (23), een onder populistisch rechts bekende en geliefde verschijning, haar afschuw over het vonnis uit in een veel gedeelde column. Maar klopt die column wel? (spoiler: nee).

Wellicht is het handig om Eva Vlaardingerbroek even te introduceren. Het gaat hier om een jonge vrouw die rechtsfilosofie studeerde in Leiden en trots lid is van Forum voor Democratie. Op haar twitteraccount is te zien hoe ze nogal bovenmatig aandacht schenkt aan allochtonen die in de fout zijn gegaan. Een soort vrouwelijke Joost Niemöller dus. De verdachte in deze zaak is ook geen roomblanke Nederlander. Dat is voor wat haar column betreft beslist geen toeval.

Vlaardingerbroek is al meerdere keren betrapt op het verspreiden van nepnieuws. Onder meer over een vonnis waarin de dader weg zou zijn gekomen met zijn daad omdat hij ‘islamitisch was’.

Dan ter zake. De verkrachting in de streekbus. In het kort komt  het er op neer dat een toen 18-jarige jongen in de nacht van 3 op 4 april 2018 een jonge vrouw achterin de lijnbus tussen Zwolle en Dedemsvaart heeft misbruikt. De vrouw kende de jongen van school, hij was naast haar komen staan in de bushalte en naast haar gaan zitten in de bus.

Omdat de vrouw tegen het raam zat en niet weg kon komen, vonden er seksuele handelingen plaats (dit is onderdeel van de juridisch noodzakelijke dwangcomponent). De vrouw moest de man aftrekken en hij drukte haar hoofd tegen zijn piemel aan, zodat zij hem moest pijpen. Geen twijfel over mogelijk, dit is seksueel misbruik. De jongen werd opgepakt en zat twintig dagen in voorarrest.

Ophef

Dan de ophef. De rechter kwam uiteindelijk tot 180 dagen jeugddetentie, waarvan 160 dagen voorwaardelijk en een taakstraf van 60 uur. Daar kun je van alles van vinden, maar de ophef was duidelijk: twintig dagen voor verkrachting! In wat voor een land leven we? Uiteraard sprak PVV-voorman Geert Wilders er schande van. Opvallend, voor een man die ooit werd veroordeeld maar door alle omstandigheden helemaal geen straf kreeg opgelegd.

Dan de column van Eva Vlaardingerbroek. Niet geheel toevallig gepubliceerd op het tamelijk onbekende Opiniez, naar eigen zeggen ‘kritisch ten opzichte van politici, zelfbenoemde deskundigen en main stream media en nemen geen genoegen met hun verhalen’.

Laat ik de column puntsgewijs langslopen.

Populistisch

Vlaardingerbroek begint met een oude truc uit de populistische doos. Ze vraagt zich af hoe een verkrachter ‘weg kan komen’ met een taakstraf en of de rechters zelf wel dochters hebben. Met name het laatste is een drogreden. Een rechter toetst aan de unieke omstandigheden van een geval en aan de wet, niet aan de eigen persoonlijke omstandigheden. Het is als zeggen dat rechters in de zaak Wilders een voorkeur hebben voor de PVV omdat ze de blonde leider in Wilders I hebben vrijgesproken en in Wilders II geen straf hebben opgelegd.

Vlaardingerbroek vervolgt met het gegeven dat de rechters hebben besloten ‘een twintigjarige jongen te berechten onder het jeugdrecht omdat hij een laag IQ zou hebben en omdat hij zou functioneren op het niveau van een minderjarige’.

Let vooral op het gebruik van het woord zou. Volgens de columniste is dat blijkbaar nog allemaal maar de vraag. Even verderop in haar verhaal vinden we enige verduidelijking van deze aannames, de schrijfster oppert dat de rechters zijn gaan geloven in een medewerker van de Reclassering.

Dit is echter maar een heel beperkt deel van het verhaal. Wat de columniste vergeet is dat er een uitgebreid rapport ligt uit de forensische jeugd- en kinderpsychiatrie waarin is vastgesteld dat de verdachte een IQ heeft van 65. Voor de mensen die niet meteen de scores op het netvlies hebben staan, 65 is buitengewoon laag. De gemiddelde mens scoort tussen de 90 en 110. Met 65 heb je een verstandelijke beperking. Je brein functioneert niet op een normale, volwassen wijze. Ter vergelijking: uit Amerikaans onderzoek blijkt dat kinderen veelal scoren tussen de 85 en 115. Kinderen dus.

Trucje

Bovendien past de columniste hier opnieuw een vals trucje toe. Ze stelt dat de jongen 20 is, maar ‘vergeet’ daarbij even te vermelden dat hij tijdens het delict in werkelijkheid 18 jaar oud was. De leeftijd dus waar de rechtbank een beslissing over moet gaan nemen. Een leeftijd waarop de vraag gerechtvaardigd is of het volwassenenrecht of het jeugdrecht gepast en geboden is.

De schrijfster gaat dan verder met een werkelijk onbegrijpelijke tekst. Het lijkt mij nog maar de vraag of een laag IQ per definitie het normbesef van een individu wegneemt, immers heb ik nog nooit iemand horen beweren dat individuen met een hoog IQ per definitie een groter moreel besef zouden hebben.

Huh? Dus omdat er twijfels zijn over een groter moreel besef van individuen met een hoog IQ is het nog maar de vraag of een specifiek onderzocht persoon met een laag IQ geen normbesef heeft? Laten we het maar op een zeer wonderlijke manier van omdenken houden. Of gewoon flauwekul, dat mag ook.

De columniste vervolgt haar boze betoog met deze zin: Daar komt nog bij dat u heeft besloten te oordelen naar een subjectieve norm (gedrag) in plaats van naar de feitelijke situatie (zijn ware leeftijd).

Ik wil hier niet al te flauw over doen, maar deze zin komt dus uit de pen van iemand die zich jarenlang op een universiteit bezig heeft gehouden met het recht. En nog steeds niet snapt dat die keuze dus precies de dwingende reden is waarom verdachten die op papier meerderjarig zijn toch via het jeugdrecht kunnen en moeten worden berecht. Juist omdat ze alleen op papier meerderjarig zijn en in hun hoofd niet. Juist omdat we bij een gebrekkige ontwikkeling niet kunnen kijken naar de kalenderleeftijd.

Het klopt in theorie dat het de rechters zijn die uiteindelijk de keuze voor het jeugdrecht maken, maar ze doen dat op aangeven van deskundigen die daar iets zinnigs over kunnen zeggen. Met andere woorden: het is niet aan de zwarte jas (de rechters) om de witte jas (de specialisten) op dit punt te weerspreken. We gaan een deskundige ook geen straffen laten uitdelen als een rechter de schuld niet ziet.

Kwetsbaar

Volgens de columniste oordeelt de rechter dat de verdachte een lagere straf krijgt, ‘voornamelijk’ om  zijn ‘kwetsbare persoonlijkheid’. Ook dit is onzin. Door de gehele persoonlijkheid van de verdachte (laag IQ, kwetsbaar, geen seksuele voorlichting, cognitieve beperkingen, pedagogische beïnvloeding, naïef, verstandelijk beperkt), het ontbreken van een strafblad (first offender) en het advies van het OM kiest de rechtbank om af te straffen onder het jeugdrecht. En dat is heel wat anders. De straf volgt pas na die beslissing.

Overigens… dat leest u goed. Op advies van het OM. Want dat had mevrouw Vlaardingerbroek even weggelaten in de column (vast gebrek aan lengte…kuch). Het was het OM dat de rechter adviseerde om het jeugdrecht op te leggen. Om de eerder genoemde redenen. Omdat deskundigen feitelijk zeggen dat we hier nog maar te maken hebben met een kind. Hoe je er verder ook over denkt, we hebben ooit besloten dat een gevangenis geen al te beste plek is voor kinderen. Omdat boefjes daar boeven worden, om maar een reden te noemen.

Dan begint de column een beetje bizar te worden. De schrijfster memoreert aan een door GeenStijl gepubliceerd filmpje waarop de dader te zien is. Hij doet stoer met zijn vrienden op YouTube. Volgens Vlaardingerbroek (blijkbaar ook afgestudeerd socioloog en psycholoog) zien we helemaal geen kwetsbare jongen op de beelden.

Dus, wacht even. Deskundigen die de verdachte hebben onderzocht op basis van hun kennis en kunde moeten we opzij schuiven omdat een afgestuurde rechtsfilosoof van 23 jaar jong op beelden op YouTube een ander beeld krijgt? Really?

Wat Vlaardingerbroek hier verkeerd inschat, is dat de term ‘kwetsbaar’ hier helemaal niet ziet op de volksmond; een fragiele, bescheiden jongen. Het ziet op de kwetsbare persoonlijkheid, te weten: makkelijk te beïnvloeden om het verkeerde pad op te gaan. Niet sterk in je schoenen staan als mensen je vragen iets te doen. Geen eigen gevormd sterk karakter.

Vlaardingerbroek eindigt met een klapper: Indien het strafbare feit bewezen is, is het uw primaire taak het slachtoffer en de samenleving te beschermen, niet de dader. Ook hier gaat de columniste (na jaren studie) best wel de fout in. Juist het jeugdrecht is er bij uitstek om (naast de bescherming van de samenleving) een helpende hand te bieden aan verdachten. Omdat ze onvolgroeid zijn, de gevolgen van hun handelen niet in kunnen schatten, te impulsief handelen en bovenal: nog om te buigen zijn.

Vonnis

Ik doe maar eens een wilde gok, ik vermoed dat de columniste het vonnis niet of slechts heel gedeeltelijk heeft gelezen. Anders kan ik niet verklaren waarom ze enkele passages helemaal niet kent. Deze bijvoorbeeld, over de toepassing van het jeugdrecht:

Dat is ook wat gemaakt heeft dat het jeugdstrafrecht wordt toegepast, waarbij de strafdoelen, meer dan bij het volwassenenstrafrecht, gelegen zijn in het creëren van beschermende factoren om de veroordeelde jeugdige heen, waarin deze zich kan ontwikkelen tot een recidive-vrij leven.

Misschien is het meest kwalijke nog wel dat Vlaardingerbroek blijft hangen in het frame ‘slechts 20 dagen celstraf voor verkrachting’. Dat is namelijk niet zo. De straf zit zo in elkaar dat de verdachte ook een voorwaardelijke straf van 160 dagen jeugddetentie (en een taakstraf) krijgt. Dan kunt u denken: nou en, daar merkt hij toch niets van?

Zeker wel. Want wat de columniste bewust allemaal niet opschrijft is dat deze verdachte in een proeftijd van twee jaar lang van de rechtbank een behandeling moet blijven ondergaan, dat hij gemotiveerd is, zich al anders opstelt richting meisjes, is ondergebracht in een zwaar programma (ITB Harde Kern) en een meldplicht heeft. Hij staat dus letterlijk twee jaar onder toezicht van de overheid. Even ter vergelijking: de richtlijn voor een verkrachting door een volwassene is 24 maanden celstraf.

Want dat is wat we met jeugdige verdachten doen in Nederland. We bouwen er een heel netwerk omheen. In de hoop dat jongeren niet nog verder afglijden en er straks weer een columniste met een gebrek aan kennis van het recht opstaat om schande te spreken van een recidiverende dader.

Of: zoals de rechtbank het formuleert: De rechtbank acht het daarom niet opportuun dat verdachte weer terug zou moeten naar een jeugdinstelling. Dit zou zijn huidige gestabiliseerde leefsituatie en de positieve ontwikkelingen kunnen verstoren met als mogelijk gevolg dat hij opnieuw de fout ingaat.

Disclaimer: in de eerste versie had ik staan dat Eva er beter uitziet dan Joost. Aangezien dit gebleken af kan leiden van de inhoud (en TPO er weer een nummer van maakte, de moraalridders) is dat zinnetje weggehaald.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -
Delen