Ik ga het op deze plek niet hebben over hoe De Telegraaf om is gesprongen met de enige overlevende van de vliegramp in Tripoli.
Deels omdat iedereen daar zijn zegje al over heeft gedaan en deels omdat de kritiek hier en daar tamelijk hypocriet is. De mensen die nu ineens hun abonnement opzeggen hebben kilo’s boter op hun hoofd. Alsof die krant pas vandaag een grens passeert.
De sensatiezucht van de krant van wakker Nederland is niet iets om je over te verbazen. Ze doen het al jaren. Persoonlijk vind ik een andere kant van de krant veel gevaarlijker. De krant als actievoerder.
‘Wij van de krant’ tegen die vervelende overheid, die softe rechters of dat wereldvreemde Openbaar Ministerie. De Telegraaf als pleitbezorger voor rouwende nabestaanden in plaats van als enigszins objectief waarnemer van de maatschappij.
De krant van verontwaardigd Nederland heeft zich de afgelopen tijd met name op het gebied van de misdaadjournalistiek enthousiast van haar slechtste kant laten zien. Dit is de letterlijke tekst van een nieuwsverhaal waar ik met stijgende verbazing kennis van heb genomen:
Politie en openbaar ministerie in Dordrecht lijken een loopje te nemen met de gevoelens van de nabestaanden van het vermoorde meisje Milly Boele (12). Bracht de Dordtse politie de familie Boele zaterdag eerst hoopvol nieuws, enkele uren later ontkende het openbaar ministerie die uitspraken glashard. Een dubbel drama voor het toch al zwaar getroffen ouderpaar Fred en Tineke Boele en hun kinderen Tibby en Pascal. (Telegraaf – 08 mei 2010)
Het verhaal draait om het verwijt dat de verdachte gemaakt gaat worden. Er zou tegen de ouders gezegd zijn dat het moord gaat worden. Mooie berichten, volgens De Telegraaf. Later blijkt dat het anders in elkaar steekt. Het is en blijft voorlopig doodslag.
Ten eerste valt het woord lijken op. Hoezo lijken? Puur een invul-oefening. Waarom begint een journalist daar eigenlijk een nieuwsverhaal mee? Is dit nieuws of stemmingmakerij? Dan het woord glashard. Glashard is een waarde-oordeel. Je zit taalkundig ongeveer een tiende millimeter van het woord liegen vandaan.
En hoezo eigenlijk een dubbel drama? Is de gewelddadige dood van een kind te vergelijken met een vermeend, eigenhandig bedacht en niet goed te verifiëren optreden van politie of justitie?
Het openbaar ministerie reageerde vrij snel op het hetzerige verhaal van De Telegraaf. Volgens het OM is er nooit sprake geweest van de term moord. Er is alleen tegen de ouders gezegd dat ze voor het zwaarst mogelijke delict gaan.
Ik weet niet hoe het gesprek tussen de ouders en de politie precies is verlopen. Maar niet uit te sluiten valt dat iemand inderdaad heeft gezegd dat ze voor het zwaarst mogelijke delict gaan. Dit kan juridisch echter van alles betekenen. Moord, bijvoorbeeld. Maar ook doodslag. Of (zware) mishandeling met de dood tot gevolg.
Misschien vertaalden de ouders de mededeling ‘zwaarst mogelijke delict’ wel eigenhandig in moord, waarop De Telegraaf verontwaardigd ten strijde trok toen bleek dat het anders zat. Slechts doodslag? Die is gek! Daar kun je maar 15 jaar voor eisen en geen levenslang! Wat denkt dat openbaar ministerie wel niet? Beetje eigenhandig beslissen hoe een en ander juridisch geduid moet worden, zeg. Zo werkt het hier niet.
De ouders van Milly Boele zijn laaiend. Maar zouden ze dat ook geweest zijn als De Telegraaf gewoon haar werk had gedaan? Door bijvoorbeeld te vertellen dat je onder bepaalde omstandigheden ook voor doodslag een levenslange celstraf kunt eisen. En dat de gemiddelde straf voor moord/doodslag in Nederland zo rond de tien jaar cel ligt. Vijf jaar minder dan de door de krant als een teleurstelling gebrachte maximumstraf voor doodslag.
Maar niet De Telegraaf. Meevarend op de emoties van de ouders van Milly Boele valt de krant het ‘onmenselijke’ justitie-apparaat aan dat met de gevoelens van de ouders zou spelen alsof er ergens binnen justitie een sadomasochistische afdeling zetelt. Op de derde verdieping. De afdeling: ‘laten we eens lekker een spelletje spelen met die rouwende ouders’.
Ik vind dit oprecht een gevaarlijke vorm van journalistiek. Omdat het namelijk langzaam maar zeker knaagt aan het draagvlak van de rechtspraak. En omdat het er volstrekt ten onrechte een karikatuur van maakt.
Het verhaal in De Telegraaf is tendentieus, eenzijdig, subjectief, bizar en wat mij betreft een rechtvaardiging voor de vraag:
Wie speelt er hier eigenlijk met gevoelens?