Politici mogen zich best bemoeien met de rechtspraak. Maar het begint gevaarlijk te worden als ze op de stoel van de rechter willen zitten. Rechterlijke vrijheid is een groot goed.
Politici buitelen in verkiezingstijd over elkaar heen om indruk te maken op de kiezer. En hoe kun je dat beter doen dan te beloven de misdaad nu voor eens en altijd aan te pakken? Geert Wilders, Jan Peter Balkenende en Femke Halsema. Ze lusten er allemaal op hun eigen manier wel pap van. Aanpakken dat tuig. Dat zal ze leren.
Het is prima als politici meedenken over de rechtspraak. Maar er is een grens. En die begint daar waar de kennis het af laat weten.
Rechtspraak is maatwerk. De ene moord is de andere niet en verdachten komen in alle soorten en maten. Van tevoren afspreken welke minimumstraf een verdachte dient te krijgen (Wilders), welke (taak)straf een verdachte niet mag hebben (Balkenende) of welke extra hoge straf een verdachte zou kunnen krijgen (Halsema) is niet alleen onwenselijk, maar in de praktijk vooral volstrekt onnodig.
Een voorbeeld.
De rechtbank in Groningen boog zich vandaag over snelrecht tijdens Koninginnedag. Justitie had van tevoren wereldkundig gemaakt extra zware straffen te eisen bij ongeregeldheden. Is het Koninginnedag? Dan een zwaardere straf!
Mooi bedacht, maar geen rekening gehouden met maatwerk. De rechtbank besloot dan ook niet geheel onverwacht tot een andere aanpak. Kort gezegd: je kunt als justitie wel een link bedenken tussen een strafbaar feit en een feestdag/evenement, maar dan moet je wel aantonen dat die link er toe doet.
Zo zag de rechter een mishandeling op Koninginnedag in een vrijwel lege bus op weg naar huis niet als reden voor een hogere straf, maar het negeren van een politie-bevel bij een afzetting in de binnenstad weer wel. De mishandeling in de bus heeft niets meer te maken met het massale feestgedruis of het verstoren van de feestvreugde, het verzet tegen de agent wel.
Maatwerk, dus. De vrijheid van de rechter om alle belangen af te wegen heeft het streven van justitie om in deze hard op te treden gecorrigeerd en teruggebracht tot redelijke proporties. De verdachten ontlopen simpel een extra zware straf omdat de rechter heel rechtvaardig en specifiek kijkt naar alle omstandigheden. Ook die van de dader.
Het gekke is dat juist die logische dynamiek door het politieke geweld wat naar de achtergrond dreigt te verdwijnen. Wie van tevoren vastlegt hoe het precies moet, beperkt de rechter in zijn keuzes. En wie de rechter beperkt, beperkt de rechtspraak.
Politici menen dat de rechtspraak rechtvaardiger moet. Dat rechters bijvoorbeeld zwaarder zouden moeten straffen als het gaat om een zwakke minderheid (Femke Halsema en homo’s/moslims) of juist om een sterk geachte minderheid (Wilders en Marokkaans straattuig).
Ze vergeten daarbij voor het gemak maar even dat de vrijheid van de rechter om per uniek geval in strafmaat te variëren – zowel naar boven als naar beneden – al jaar in jaar uit die rechtvaardigheid dient.
Het is strijden voor een rechtvaardige rechtspraak. Maar het recht van de verdachte en de praktijk van alledag even vergeten.
Pingback: Tweets that mention Politici: laat de misdaad met rust « Rechtbankverslaggever -- Topsy.com
Het is natuurlijk wel de politiek die de wetten maken. Ze moeten daarentegen niet op de stoel van de rechter gaan zitten. Strafmaat aanpassen: ok, maar straf bepalen: nee. En ach, het is allemaal populistisch doen tijdens de verkiezingen. Na 9 juni hoor je ze bijna niet meer. Ok, PVV daar gelaten, maar die schreeuwen altijd.
@av-events: uiteraard kunnen ze een stevige vinger in de pap hebben. Mijn punt is echter dat ze dat met kennis dienen te doen…en niet met onderbuik.
Helemaal mee eens en PVV staat bovenaan, wil langzaam maar zeker een politiestaat.
http://tinyurl.com/2vsqgyg
Rechtbanken worden langzaam maar zeker buiten spel gezet, wat over blijft is het Openbaar Ministerie en de opinie van een kleine groep burgers.
Alles wat ik hoor is de “maatschappij wil dit” en “de maatschappij wil dat”
Er is echter nooit naar mijn mening gevraagd en ik vind het dan ook buiten alle proporties dat er voor mij gesproken wordt.
Typisch een staaltje mediacircus die 10 personen aan het woord laat om vervolgens de mening van die 10 personen als totale maatschappij op te voeren.
De politiek? Wie zijn dat?
Wat ik tot nu toe op mijn scherm voorbij heb zien komen denk ik dat we te maken hebben met acteurs uit de engelse serie Spitting Image.
Ja, rechtspraak is maatwerk maar er liggen wel enorm veel maatlatjes die oneindig kunnen meten omdat er door invloed van de media en de politiek geen touw meer aan vast te knopen is.
@jacqueline: de invloed van politiek en media is wat de dagelijkse rechtsgang betreft gelukkig nog niet zo groot, hoor
Maar het wordt wel oppassen geblazen Chris.
Wetgeving, dus ook de strafwetgeving, komt op een democratische wijze tot stand. Daar komen instanties als de 2e Kamer, de 1e Kamer en de Raad van State aan te pas. Onze samenleving verandert en daar hoort de wetgeving zich op aan te sluiten. Rechters mogen daar geen invloed op uitoefenen. Rechterlijke vrijheid is een hoog goed, zegt Chris. Als de wetgever bijvoorbeeld het strafrecht of de strafvordering anders gaat inrichten of dat er voor bepaalde misdrijven minimum straffen of een hoger maximum wordt ingevoerd, dan hebben rechters die wetten na te leven. Niets meer en niets minder. Dat heeft niets van doen met de rechten van verdachten, die Chris niet aangetast wil zien. Hij bedoelde dus eigenlijk dat men niet op de stoel van de verdachten moet gaan zitten en daar denk ik toch ietwat anders over.
Je hebt volledig gelijk, ware het niet dat de mensen die onze wetgeving mogen veranderen dat alleen op een zinnige wijze kunnen doen als ze een beetje weten hoe de wetgeving in elkaar steekt. Helaas zie en hoor ik elke dag het tegendeel….
Ik juich een wetswijziging op basis van echte kennis altijd toe. Zou in de praktijk namelijk betekenen dat we helemaal niets hoeven te veranderen.
Voor een objectief toeschouwer zit de rechtspraak verdomd goed in elkaar. We missen alleen de objectieve toeschouwers.
@ Chris: ik doe er nog een klein schepje bovenop. Voordat dit soort wetgeving wordt aangepast,hebben zich er al een scala van specialisten tot en met hoogleraren aan toe, ermee bezig gehouden. Autoriteiten op het gebied van SR en SV bijvoorbeeld.
Er vindt dus altijd een deskundige en weloverwogen afweging plaats, vaak vooraf gegaan door een commissie, voordat dergelijke wetsvoorstellen tot Wet worden verheven. Ik begrijp niet goed wat jij in de praktijk op dit punt allemaal aan misstanden, brokken en gevaren ziet en hoort. Ik kan immers niet meer dan de praktijk aangeven hoe deze wetgeving in Nederland tot stand komt en daar zit eigenijk geen onzinnigs bij.
Ulfert,
Als jij mij de naam geeft van de hoogleraar die het plan van Wilders met betrekking tot de minimumstraffen in elkaar heeft gezet, dan bel ik hem vandaag nog op.
Zelfde gaat op voor de verbale onzin van Balkenende (taakstraf afschaffen), Halsema (status slachtoffer meewegen in strafmaat), Betty de Boer (strenger straffen), Teeven (een heel scala aan onzinnige spierballentaal) enz enz.
Het klopt dat de wetgeving tot nu toe aardig in elkaar is gezet. Het is dan ook niet toevallig dat ik in deze post enkele nieuwe voorstellen behandel…
@Chris
Voor de plannen van Wilder moet je echt de Roon bellen. Dat is de “denker” en “bedenker”. Die wil het zelfs mogelijk maken om “knieschoten” Dat is de man die je moet bellen.
Een wet bestaat uit ellendig veel regeltjes en sub-regeltjes die te pas en te onpas gewijzigd en/of uitgerekt kunnen worden.
Je hebt gelijk Chris, de wet zit verdomd goed in elkaar maar diegene die het moeten uitvoeren sporen niet helemaal meer. Op enkelen daar gelaten.
@Ulfert Molenhuis
“Rechters mogen daar geen invloed op uitoefenen”
Niet direct maar wel gaandeweg daar zij er allerlei arresten op los laten. En daar hebben de hoogleraren en de leden van de 1e kamer, 2e kamer en de Raad van State weer geen directe invloed op. Dan wordt er weer een nieuwe wet geschreven.
Kortom het rechtstelsel voor verdachten/daders/misdaad is aardig uitgekleed. Het klinkt allemaal te mooi om waar te zijn ons democratisch rechtstelsel maar feitelijk zijn wij allen vogelvrij verklaard.
Een mooi voorbeeld is artikel 2.1 van het Groenboek ofwel de onschuldpresumptie die dagelijks en volledig overtreden wordt.
@Chris, sorry chris er is wat tekst weggevallen in mijn reactie maar je snapt het wel.