De beloftes waren helder. Met de PVV aan het roer zou er een andere wind waaien door Nederland. Nederland voor de Nederlanders. Weg met klimaatgekte, het eigen risico, het onzalige stikstofbeleid, asieloverlast en de macht van Brussel. De hardwerkende burger op de eerste plaats. Met meer geld in de portemonnee. De kiezer was er dol op, maar de realiteit heeft de populistische partij nog voor het begin al in de kont gebeten. Alweer.
We zijn nog aan het formeren, maar nu al is duidelijk dat niet alleen de anti-islamstandpunten waar Wilders zo ontzettend lang furore mee maakte (‘het is mijn levensdoel om de islam te bestrijden’) in de ijskast zijn gezet, maar nog veel meer punten.
Eigen risico
Het was een tenenkrommend toneelstuk in de aanloop naar de verkiezingen, tijdens het verkiezingsdebat bij SBS6. Geert Wilders die tegenover een vrouw uit het publiek tekeerging tegen Frans Timmermans (GL/PvdA). De ‘armlastige’ vrouw zou en moest haar eigen risico per direct terugkrijgen van de overheid. Met haar uitkering kon ze dat immers niet betalen.
Volgens de leider van de PVV kon Timmermans het eigen risico de volgende dag nog afschaffen als hij dat zou willen.
‘Die mevrouw kan die 385 euro niet betalen. En u zegt: ‘Laten we even wachten met dat geld’. Mevrouw kan niet wachten. Mevrouw moet nu dat geld hebben. Dat de leider van de sociaaldemocratie niet zegt, wij gaan dat nu morgen afschaffen, is een schande. U bent het contact met de werkelijkheid verloren’
Tegen
Ruim twee maanden na de verkiezingswinst stemde de PVV, inmiddels de grootste fractie in de Tweede Kamer, tegen een voorstel van GroenLinks/PvdA en SP om het eigen risico af te schaffen of te verlagen. Dat kon wel wachten tot na de formatie.
Nogal in schril contrast met de populistische retoriek dat ‘mevrouw dat geld NU nodig heeft’. Kennelijk was de dringende noodzaak die Wilders voor de verkiezingen voelde na de verkiezingen als sneeuw voor de zon verdwenen.
De PVV kreeg even contact met de werkelijkheid.
Stikstof
Nog een vaak bereden stokpaardje van de PVV. Het beleid om iets te doen aan klimaatverandering. Overbodig natuurlijk. Miljarden verspilde euro’s die niet naar de gewone burger stromen en geen enkele invloed hebben op het klimaat. Zo toeterde de PVV jaar na jaar dat er een dikke streep door het ‘zinloze stikstofbeleid’ moest. Op Twitter fulmineerde Wilders: ‘Kappen met die stikstof-onzin’.
‘Stop die Brusselse regels maar in de shredder. Onze boeren zijn veel belangrijker’.
Programma
Ook in het verkiezingsprogramma werden er geen doekjes om gewonden. ‘Onder het mom van een niet-bestaand stikstofprobleem worden hardwerkende boeren vakkundig de nek omgedraaid. Belemmerende stikstofregels moeten van tafel’
In de zomer van 2022 eiste Wilders zelfs van de regering dat er gestopt moest worden met het stikstofbeleid.
Afgelopen week klonk een ander geluid van de PVV. Volgens PVV-politica Jeanet Nijhof is het ‘onverstandig een streep te zetten door het stikstofbeleid. Het stikstofbeleid van tafel is op dit moment een brug te ver’.
Nijhof ging nog een stap verder. Ze hield de optie nadrukkelijk open om op korte termijn drie miljard euro vrij te maken voor stikstofbeleid en stelde dat Nederland de regels van de Europese Unie op stikstofgebied gewoon moet volgen. Een toch wat bijzondere uitspraak van een partij die mordicus tegen die Europese Unie is en er het liefst gisteren nog uit wil stappen.
Spreidingswet
En weer een stokpaardje van de PVV. De ‘enorme’ overlast van de ‘asieltsunami’ waar de hardwerkende burger dagelijks het slachtoffer van is. In juni 2023 toog Wilders hoogstpersoonlijk naar Ter Apel om de bewoners van het Groningse dorp een hart onder de riem te steken.
‘De veiligheid van de inwoners staat voorop. Het leger moet ingezet worden’
De problemen met overlast gevende asielzoekers zijn er en de spreidingswet vormt een deel van de oplossing. Het draait immers om het evenredig onder Nederlandse gemeenten verdelen, waardoor er meer controle is op raddraaiers die niet meer getalsmatig voor ongecontroleerde overlast kunnen zorgen op enkele locaties.
Tegen
U kent de uitkomst. De PVV stemde tegen de wet, waarmee de kiezers in onder meer Ter Apel (42% stemde PVV) en Budel (33% koos voor Wilders) in de steek werden gelaten. De veiligheid van de inwoners bleek helemaal niet voorop te staan. De PVV bleef hardnekkig vasthouden aan een onrealistische volledige asielstop, iets wat niet kan en de problemen nu ook niet gaan oplossen.
Mede door VVD-politici die er wel heil in zagen, kwam de wet er alsnog door.
Beloftes
Dat politieke partijen niet al hun verkiezingsbeloftes waar kunnen maken is niet raar. Dat gaat op voor alle partijen. Maar de stevige retoriek van de PVV is van een hele andere orde. Wilders wist ook voor de verkiezingen heel goed dat regeringsdeelname liters water bij de wijn tot gevolg zou hebben. Desondanks beloofde hij gouden bergen.
Ook na zijn verkiezingswinst strooide de blonde leider van de eenmanspartij met superlatieven. Hij zou zich weliswaar ‘redelijk’ opstellen, maar we zouden wel een ander Nederland krijgen. Grenzen dicht, een asielstop, meer geld in de portemonnee, geen cent meer naar de klimaatwaanzin, afschaffen van het eigen risico en op termijn een Nexit.
Zijlijn
De PVV heeft twintig jaar aan de zijlijn gestaan en is erin geslaagd om met een agenda van rigoureuze verandering en onvrede over de islam, asielzoekers, vluchtelingen en de Europese Unie veel kiezers aan hun kant te krijgen. Nu het voorportaal van regeringsdeelname is bereikt, blijkt dat ook de PVV niet om de harde realiteit van een parlementaire democratie heen kan.
De noodzaak om samen te werken, internationale verdragen, het lidmaatschap van de Europese Unie en grondrechten staan stevig in de weg van de agenda van de PVV.
Draaien
Het draaien van de PVV mag beslist geen verbazing wekken. Toen Wilders in 2010 met 24 zetels de derde partij werd, verleende hij gedoogsteun aan een kabinet met CDA en VVD. Al snel bleek dat het stemgedrag van de PVV in de Tweede Kamer totaal anders was dan de verkiezingsbeloftes. In de verkiezingsstrijd liet Wilders optekenen dat de AOW-leeftijd een keihard breekpunt was voor zijn partij. Een standpunt waar hij toen veel kiezers mee over de streep trok.
Na de verkiezingen bleek dat heilige breekpunt binnen twaalf uur in een diepvriezer zonder sleutel te liggen.
Tweehonderd
Het bleek bepaald geen incident. Uit onderzoek volgde dat de partij in krap een half jaar tijd maar liefst tweehonderd keer radicaal anders stemde dan het eigen verkiezingsprogramma.
De PVV stemde voor bezuinigingen en marktwerking in de zorg, ageerde niet tegen topsalarissen in de publieke sector en stemde tegen een plan om geld vrij te maken voor 3000 agenten (terwijl ze er 10.000 beloofde).
De partij beloofde dat de zorg beter en betaalbaarder zou worden, maar stemde voor hogere eigen bijdragen, winstuitkeringen in ziekenhuizen en bezuinigingen op het persoonsgebonden budget. Net zoals de partij tegen een inkomensafhankelijke zorgpremie stemde, tegen het wettelijk recht op jeugdzorg en tegen maatregelen om de wachtlijsten in de jeugdzorg te verminderen.
Anyway: lees hier de lange lijst van verbroken beloftes.
Is het zo erg om af en toe onder invloed van de realiteit een verkiezingsbelofte niet na te komen? Nee, ook andere partijen doen er vrolijk aan mee.
Maar eind 2012 stelde Wilders wel doodleuk in de Telegraaf dat premier Mark Rutte niet alleen zijn eigen partij, maar de hele politiek schaadt ‘door de ene na de andere verkiezingsbelofte te verbreken’.
Veel cynischer gaat het niet worden.
IJskast
We zijn inmiddels ruim tien jaar verder en het gaat gewoon weer dezelfde kant op. De realiteit van regeringsverantwoordelijkheid doet de populistische taal en beloofde maatregelen van Wilders bijna als vanzelf in de ijskast belanden.
Of Wilders mee gaat regeren is nog steeds een vraagteken, maar als het zover gaat komen, dan voorspel ik dat zijn kiezers telkens weer te maken gaan krijgen met het levensgrote verschil tussen beloftes en de werkelijkheid.
Ik zeg het alvast maar even: de grenzen gaan niet dicht, er komt geen asielstop, Nederland zal de Europese Unie niet verlaten, de islam wordt niet aan banden gelegd, klimaatbeleid zal alleen maar steviger worden, uw portemonnee gaat niet een stuk voller worden en de woningnood zal net zo nijpend blijven.
Wen daar maar aan.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.