Rechtbankverslaggevers snappen er niets van

 

Rechtbankverslaggevers zijn niet de meest slimme journalisten op aarde.

Volgens onderzoekers van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving.

Dat zit zo.

In opdracht van de Raad voor de Rechtspraak lieten de rechters (in 2003) onderzoek doen naar de kennis van het recht bij rechtbankverslaggevers.

Driewerf dikke oef…

Lees en huiver:

De helft van alle rechtbankverslaggevers begrijpt niet wat er tijdens een rechtszaak wordt gezegd. Driekwart van de journalisten begrijpt het vonnis ook niet. Rechtbankverslaggeving is volgens het onderzoek vaak tendentieus, te kort of simpel onjuist. Met name televisieverslaggevers zouden het verschil niet kennen tussen een officier van justitie en een rechter. Volgens de persrechters beschikken verslaggevers over te weinig juridische kennis om een goede vertaalslag te maken naar het publiek…

Toe maar…

In eerste instantie schrok ik van de conclusies van dit rapport.

Maar aan de andere kant verbaast het me eigenlijk ook weer niet.

Ik denk namelijk dat het rapport iets over het hoofd ziet.

Er zijn nauwelijks echte rechtbankverslaggevers meer. Veelal stuurt de redactie een journalist ‘die wel eens vaker wat aan misdaad doet’ naar de rechtbank. Maak er maar een mooi stukkie van, jongen.

Tsja.

Mijn collega Rob Zijlstra (sinds 2004) en ik (sinds 2002) zijn echte rechtbankverslaggevers. Wij volgen in het hoogseizoen vrijwel dagelijks en exclusief rechtszaken. Bij de wat grotere zaken schuiven landelijke en regionale collega’s soms aan. Vrijwel altijd generalisten, zelden specialisten.

Begrijp me goed:

Ik zeg niet dat generalisten geen rechtszaak kunnen verslaan. Dat kan best. Je hoeft helemaal geen jurist te zijn om een rechtszaak te snappen. 

Maar generalisten zullen het wel lastig vinden om in die brij van urenlang uitgesproken woorden de echte kern te pakken. En belangrijker nog: het is zonder ervaring en kennis niet gemakkelijk om een rechtszaak te duiden. Om zin en onzin te scheiden. Of om bijvoorbeeld echt kritisch te zijn op het Openbaar Ministerie of het door de politie in elkaar gezette strafdossier.

Je hebt naar mijn bescheiden mening nu eenmaal een fors aantal rechtszaken nodig om die duiding te kunnen geven. Om in te zien dat een werkstraf soms een passende straf is of dat het logisch en goed is om ook rekening te houden met de dader en zijn problemen. Of om door te hebben dat slachtoffers ook een belang hebben en daardoor net zo goed kunnen liegen alsof het gedrukt staat.

Het helpt als je duizenden rechtszaken en vonnissen ‘in’ je hoofd hebt om zaken in perspectief te kunnen plaatsen. Dan weet je dat de ene verkrachting de andere niet is en dat er soms best begrip op te brengen is voor geweld. Of dat een officier ook op moet komen voor de belangen van de dader.

Te vaak zie ik in de stukjes van collega’s tussen de regels door een soort verontwaardigde ondertoon. Of iets van ongeloof over een juridisch logische constructie. Te vaak zie ik dat journalisten geen enkele rekening houden met het altijd aanwezige verschil tussen de waarheid (hoe is het werkelijk gegaan) en de juridische waarheid (wat kunnen we in alle redelijkheid en op een wettelijke basis bewijzen).

Ik zal het hier maar niet hebben over de strikt juridische fouten. Zo zag ik laatst in de Telegraaf de kop: Moord overblijopa lijkt opzet. Ook altijd een mooie: Moord met voorbedachte raad. 

De duiding niet kunnen geven omdat de kennis ontbreekt.

Het is logisch.

Maar niet juist.

Delen

0 reacties

  1. Amen.
    Dit is waarom ik zo graag lees wat je te melden hebt.
    Kennis van zaken én een realistisch perspectief.

  2. Rechtbankverslaggevers zijn niet de meest slimme journalisten op aarde.

    Iedere idioot kan kritiek leveren, veroordelen en klagen – en de meesten doen dat dan ook.

  3. @De Joker: het probleem zit hem niet in het leveren van kritiek. Het zit hem in de inhoud. Kritiek is prima, maar je moet het wel op een verantwoorde en logische wijze kunnen onderbouwen.

    Daar gaat het meestal mis

  4. Ik kan me – na 14 jaar, dagelijks, zittingen op het hof van beroep te hebben gevolgd én over 4500 rechtszaken te hebben geschreven – enkel aansluiten bij wat Chris Klomp zegt!

  5. @Ann Driessen: he, wat leuk! Een collega! 14 jaar…oei, dan ben ik nog een beginner. Respect. Zo lang tussen de ellende. Ik voel me na mijn zeven jaar al erg ‘donker’ worden.

  6. Ik doelde op de kritiek van;

    Volgens onderzoekers van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving.

  7. Chris, je hele blogt druipt gewoon van een “mensen die er niks vanaf weten moeten hun mond houden”-mentaliteit. Vanwaar dit elitaire trekje? Vroeger veel gepest op school omdat je het slimste jochie van de klas was?

    Veel gewone mensen zijn jaren (zoniet eeuwen) uitgesloten van elke discussie met als argument dat je eerst jaren moet hebben gestudeerd voor je ook een keer iets mag vinden.

    Dat het de geleerden en linkse kerk blijkbaar niet lukt om de boel eens een keer helder uit te leggen doet mij vermoeden dat de zaken zoals ze nu lopen gewoon niet deugen. Iemand vermoorden en wegkomen met een taakstraf is niet uit te leggen, en dan is het makkelijk om maar af te geven op het gewone plebs.

    Ik kan niet wachten tot Geert aan de macht komt en die miljoenen gewone hardwerkende mensen ook eens mee mogen doen in deze samenleving. Zonder eerst te moeten hebben gestudeerd, links te zijn en machtige vriendjes te hebben. Ik ben ervan overtuigd dat het allemaal lang niet zo ingewikkeld is als de elite ons nu probeert wijs te maken, en dat recht recht is, en krom krom.

    Als je land naar de klote gaat dan is het soms goed om met de botte bijl te werken, zachte heelmeesters…

  8. @voor pim: je hoeft van mij geen ingewikkelde studie te hebben gedaan, maar af en toe je gezond verstand gebruiken en eens verder kijken dan de Telegraaf en SBS6, zou al een stuk schelen….

    Ik geloof niet zo in de linkse kerk. Ik geloof in verstandige mensen die eerst nadenken en eerst kennis opdoen, voor ze met prietpraat een ander proberen te overtuigen. Het zegt genoeg over deze maatschappij dat mensen die nog wel nadenken voor ze iets zeggen, in de hoek van de elitaire club worden geschoven. Alsof kennis iets is waar je je voor moet schamen!

    Mensen gaan tegenwoordig af op krantenkoppen en borrelpraat. Als ze vervolgens met goede argumenten tegengas krijgen, dan worden ze ineens zogenaamd niet serieus genomen. Wat een onzin. Wie met goede argumenten komt, mag gehoord worden. Maar als je praat vanuit angst en onderbuik, dan mag je tegenspraak verwachten.

  9. Die Wilders moet nog een hoop waarmaken als ik de ontevredenheid van de Wildersaanhang zo hoor 🙂

    ‘Veel gewone mensen zijn jaren (zoniet eeuwen) uitgesloten van elke discussie met als argument dat je eerst jaren moet hebben gestudeerd voor je ook een keer iets mag vinden.’

    Heb je ook een bronvermelding, ‘Voor Pim’ ?

  10. “Volgens de persrechters beschikken verslaggevers over te weinig juridische kennis om een goede vertaalslag te maken naar het publiek…”

    Wat een jij-bak!
    Een taak van de persrechter is nu juist om die vertaalslag te maken (dacht ik tenminste). Als dat niet goed gaat is dat reden om het functioneren van de persrechter te verbeteren.

  11. @antonius: het kan ook nog dat een persrechter de vertaalslag goed maakt, maar dat de journalist simpel niet luistert…

    Of helemaal de persrechter niet gebruikt..

  12. @rechtbankverslaggever: OK, dat zou kunnen. Dan zou ik verwachten dat een persrechter de zaken anders aanpakt. Bijv. bij spraakmakende zaken zorgen dat in een helder persbericht of infosheet de nuances van de zaak naar voren komen. Vooral de verslaggevers zonder rechtbankspecialisme gaan daar dan driftig uit citeren, en zo komt de zaak van de rechtbank al een stuk beter voor het voetlicht.
    Of dat goede journalistiek is is weer een heel ander verhaal 🙂

    Punt is dat de verantwoordelijkheid om overwegingen van rechters naar buiten te brengen bij de rechtbank ligt. Beetje flauw om dat op de media af te schuiven, die zijn er om de rechterlijke macht te controleren.

  13. @antonius: ben ik het niet helemaal mee eens. Ik vind zelf ook dat de rechtbank actiever naar buiten moet treden, maar het is uiteindelijk de kracht en de kwaliteit van de journalistiek om zaken goed en leesbaar onder de aandacht te brengen.

    Ieder zijn vak

  14. Ik denk dat het zeer juist is dat berichten in de media, waarheidsgetrouw, helder en duidelijk moeten zijn voor een ieder. Dus geen jarenlange studie nodig voor Pim. En ja ieder zijn vak, met vakkennis ook dat is niet onzinnig. Meedenken en discuseren is aan te raden maar het zou handig zijn als je weet waar je het over hebt. Dus lees, hoor en kijk en vergelijk.
    Rechtbank, uitspraken zijn openbaar dus als je belangstelling hebt ga er een zelf heen,

Geef een reactie