De kreet klinkt steeds luider. De rechtspraak is niet meer rechtvaardig! Werkstraffen voor seksueel misbruik? Onrecht! Maar is die rechtspraak wel zo onrechtvaardig? Of zijn wij het?
‘Ik sta hier niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor de verdachte’
Het is een zin die ik nog dagelijks in mijn hoofd heb als ik naar rechtszaken luister. Niet uitgesproken door een ‘gewetenloze’ advocaat, maar gewoon door een officier van justitie.
Het is een hele normale stelling met een stevige wettelijke basis, maar zo langzamerhand steeds verder naar de achtergrond verdreven in de publieke opinie. Fout is fout. De verdachte heeft geen rechten meer. We eisen wraak. Vergelding.
Die roep om vergelding is nergens sterker dan bij zedenzaken en al helemaal als het om kinderen gaat. De hoogste boom is niet hoog genoeg. Levenslang voor een zwembadmonster. Alle aandacht voor enge clowns in Oost-Groningen. We springen probleemloos over feiten naar de hype. De nuance duikt onder.
Maar is er nog steeds. Ook als het om kinderen en misbruik gaat.
Ontmoet Derk. Derk heeft alles tegen. Hij is de schijn mijlenver voorbij. Op zijn 24e misbruikt hij onder invloed van heel veel bier de 14-jarige Jolanda in haar eigen huis. Volgens het slachtoffer heeft Derk – op dat moment een goede huisvriend – verbaal gedreigd met de kogel. Ze moest dus wel. Jolanda loopt een geslachtsziekte op en raakt zwanger. De zwangerschap komt pas in de 20e week naar buiten. Ergens kiest iemand voor een abortus. De dode baby gaat voor onderzoek naar het Nederlands Forensisch Instituut. Derk is de vader.
De rechtsorde is geschokt. Typisch een zaak waar de media-karavaan voor in beweging komt. Zoeken naar de hoogste boom.
Politie en justitie laten het dossier om uiteenlopende redenen lang liggen. Vier jaar later doet de rechtbank uitspraak. Een werkstraf van 220 uur en drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Dan pas blijkt de nuance.
Derk heeft het meisje niet verkracht. Geen dwang. Niet met fysiek geweld, maar ook niet met mentaal geweld. De vrijspraak voor de verkrachting ligt in lijn met wat Derk zelf zegt. Hij stelt dat de verleiding van Jolanda kwam. Zij begon. Al eerder via de MSN. Jolanda was er vroeg bij op seksueel gebied. Ze zou daarvoor zelfs expliciet de pil slikken.
De advocaat van Derk gaat nog een stap verder. Jolanda had ook alcohol gedronken, ze was er zelf bij, deed zich ouder voor en kreeg pas spijt toen ze geconfronteerd werd met de gevolgen. En Derk wist helemaal niet dat ze nog geen zestien was. Detail? Niet echt. Als ze zestien was geweest en er was inderdaad sprake van vrijwillige seks, dan zou ook een rechter er normaal gesproken geen probleem van maken.
Ik ga hier niet zeggen dat ik weet wat de waarheid is. Maar ik weet wel dat de rechtbank in dit geval bewust heeft gekozen voor een vrijspraak voor verkrachting en een veroordeling voor een veel lichtere variant van seksueel misbruik. Met een meisje van veertien jaar, buiten echt, ontuchtige handelingen plegen, die bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam.
Een kwalificatie die de optie van een door Jolanda zelf uitgelokte en mede door drank mogelijk gemaakte vrijwillige vrijpartij volledig open laat.
Mag toch niet. Is verboden. Afstraffen. Maar het is geen verkrachting zoals we die kennen van de beelden in ons hoofd. Er is geen enge vreemde man in de bosjes die met bruut geweld een weerloze vrouw van de fiets trekt en laat zitten met een dode baby.
Het is ontucht. Seks tussen een 24-jarige jongen met misschien wel een veel lagere kalenderleeftijd en een 14-jarige meisje dat wellicht haar tijd ver vooruit is.
Vier jaar geleden zou het misbruik van Derk zomaar alle aandacht kunnen hebben gehad in de media. Vette koppen. Naam en adres op shocklogs. Foto zonder balkje. Kamervragen. Politici die stellen dat het zo echt niet langer kan.
Nu ligt er een genuanceerde uitspraak van de rechter. En is de media-karavaan in geen velden of wegen te bekennen.
En dat is jammer. Omdat dit vonnis zo mooi duidelijk maakt dat rechtvaardigheid geen eenrichtingsverkeer is.