Het gebeurt niet zo heel vaak dat een (misdaad)journalist een rol speelt in een strafproces.
Vandaag was dat in Groningen wel het geval.
De rol van de journalist was zelfs zo bepalend voor het proces, dat justitie het recht op vervolging kwijt is.
Althans, dat is de stelling van de advocaat van een 37-jarige Bulgaar.
Die werd in januari 2009 opgepakt op verdenking van vrouwenhandel. Hij zou acht jaar lang een Bulgaarse vrouw voor zich hebben laten werken in de stad Groningen. Onder dwang. De dame in kwestie moest dagelijks als prostituee 1000 euro voor hem verdienen. Tussen december 2000 en januari 2009 zou ze zo minstens 1,5 miljoen euro hebben gemaakt.
Het verhaal van de vrouwenhandelaar trok de aandacht van de misdaadjournalist, die contact zocht met de politie.
Tot zover niets aan de hand.
Maar dan komt het.
Volgens de raadsman van de Bulgaar gooit de journalist het vervolgens op een akkoordje met de politie. In ruil voor gedetaileerde informatie en in het belang van het onderzoek, zwijgt de journalist in eerste instantie. Er is zelfs sprake van een contract. Als dank krijgt hij een kijkje in de keuken van het politieteam dat het onderzoek naar de Bulgaar doet. Hij mag ‘embedded’ meelopen met de sterke arm der wet.
Daarna volgt een pagina-groot verhaal in de krant over de Bulgaarse zaak. Een verhaal waarin de politie met onverholen trots duidelijk maakt dat ze een grote slag hebben geslagen. Een triomf.
En daar wringt hem nu volgens de raadsman de schoen.
In Nederland is het namelijk gebruikelijk om aan te nemen dat iemand onschuldig is, tot het tegendeel bewezen is. De politie moet daarbij op zoek naar de waarheid, ook als die waarheid ontlastend is voor een specifieke verdachte. En bij die zoektocht is het niet aan de politie om de verdachte al in de media neer te zetten als de dader. Laat staan om door te schemeren dat er sprake is van een wedstrijd waarin kan worden gesproken van een triomf. Zo stelt de raadsman.
Oftewel:
Art 6 EVRM:2. Een ieder tegen wie een vervolging is ingesteld, wordt voor onschuldig gehouden totdat zijn schuld in rechte is komen vast te staan.
Maar de advocaat gaat nog een stapje verder. De actieve rol van justitie heeft het principe van een eerlijk proces de das om gedaan. De Bulgaar is al door de pers veroordeeld en dus zou het Openbaar Ministerie pas op de plaats moeten maken. De vervolging van de Bulgaar moet stoppen.
Justitie is een andere mening toegedaan. Volgens officier Johan Severs is het ook de taak van justitie om de maatschappij voor te lichten. Het door justitie mee laten lopen van een journalist om zo een algemeen beeld te krijgen van de strijd tegen vrouwenhandel past daar in.
Bovendien, zo stelt Severs, heeft de politie in deze zaak geen al te gekke uitspraken gedaan. Het is aan de journalist om in zijn eigen woorden op te schrijven wat hij heeft gezien en meegemaakt, het gaat hier niet om een hoge politiefunctionaris die publiekelijk een verdachte te kijk heeft gezet.
Ik persoonlijk denk niet dat de rechtbank over twee weken besluit om de Bulgaar in vrijheid te stellen, omdat een journalist gedetailleerde informatie heeft gekregen.
Maar ik hoop wel dat de rechtbank een aantal gedachten op papier zet over deze specifieke kwestie. Gedachten die misschien iets van een antwoord kunnen geven over de rol van de misdaadjournalistiek en de ‘samenwerking’ tussen justitie en de pers.
Dat blijft namelijk voor mij een interessant punt.
In hoeverre is een journalist in staat om een strafproces te beïnvloeden?
NASCHRIFT:
De journalist in kwestie wil graag reageren op het verhaal. Bij deze zijn kijk op de zaak:
Het lijkt nu alsof Dagblad vh Noorden is uitgenodigd om mee te lopen met het vrouwenhandelonderzoek. Als een mak lammetje dat zich door de politie laat verleiden. Dat is beslist niet het geval. Wij hebben het meelopen met het onderzoek afgedwongen. Het verzoek bestond al langer om mee te lopen met het rechercheteam dat dit soort onderzoeken doet. Om de lezer een indruk te geven hoe complex vrouwenhandelzaken zijn. Journalistiek interessant omdat de aanpak van vrouwenhandel een landelijk speerpunt is.
Toen we op basis van een eigen bron begin dit jaar lucht kregen van een politieactie in de rosse buurt van Groningen, hebben we de politie hiermee geconfronteerd. Het verzoek van de politie was om te wachten met publicatie van nieuws tot een later moment, uit onderzoeksbelang. We hebben toen de afspraak gemaakt dat we dan een tijdje mee konden lopen met het team. Een unieke kans voor een goed verhaal. De afspraak was dat ik, meelopend met het team, niets over het onderzoek zou publiceren totdat het onderzoek min of meer was afgerond. Een collega journalist mocht dat wel doen, onafhankelijk van mij.
Toen het verhaal uiteindelijk is gepubliceerd, heeft de advocaat van de Bulgaarse verdachte alle kans gekregen om te schieten op het onderzoek. Dat is ook gebeurd.
Meelopen met een onderzoek, of ‘embedded’ zijn, is een prima methode om goed verslag te doen van een proces. Je moet het niet vaak doen. Het kan, als je maar de bewegingsruimte hebt om onafhankelijk en kritisch te zijn en de zaak later ook kritisch te blijven volgen. Dat gebeurt nu mede doordat een andere journalist dan ik, namelijk collega en rechtbankverslaggever Rob Zijlstra, verslag doet van het strafproces. En daarbij de advocaat van de verdachte alle ruimte geeft. Net als bij een andere zaak.
Mick van Wely
Een berekening uit De Gelderlander (als je er tenminste iets aan hebt):
Een klant heeft in Arnhem ongeveer € 125,= voor een uur af te dragen. Hiervan is € 25,= voor de chauffeur/begeleider, € 50,= gaat naar het escortbureau en dan zou je denken dat de rest voor de dame is, maar NEE hoor, van de resterende € 50,= moet de escortdame ongeveer € 20,= aan het bureau voor belastingen etc. afdragen (en dan maar hopen dat dit escortbureau aan zijn belastingplicht voldoet) zodat deze escortdame haar lichaam en diensten voor € 30,= per uur ter beschikking stelt aan de mogelijk meest grote idioten.
Zo de politie heeft weer eens zijn werk gedaan, wel met hulp van een journalist.
Politie is dus trots!
@hetty: uiteindelijk gaat het niet om de trots van de politie, maar om op het oplossen van een misdrijf. Het is de vraag of de politie hier op correcte wijze mee om is gegaan.
Zoiets kan dus echt alleen maar in nederland he: Laten we een crimineel maar vrijlaten omdat iemand in de media iets gemeens over heb gezegd aaaaah wat zielig.
Zo’n gast hoeft van mij niet eens voor de rechter te komen: Geef em maar gelijk levenslang, uitzitten in eigen land graag! Wel opvallend dat het dit keer eens … o nee wacht het is toch weer een buitenlander hahaha!
Maar nee Cohen gaat natuurlijk weer thee drinken met hem want o o wat is hij zielig. Maarja wat wil je met de PvdA aan de macht die knuffelen dit soort tuig dood maar de gewone man moet zijn bek houden en betalen voor dit soort uitvreters die hier niets te zoeken hebben maar wel hun moskeeen hier bouwen. Maar o wee als je 1 km/u te hard rijd of met een borreltje op achter het stuur zit nou dan krijg je nog net geen doodstraf maar het scheelt niet veel…. wat een kutland. Ziet dan niemand dat we worden uitgelachen door alle buitenlanders en dat ons land naar de knoppen gaat????
Als aanvulling:
€1000:€30=33.333 uur werken per dag.
€1000:€50=20 uur werken per dag.
Vanmiddag uit Groningen vernomen dat de eerder door mij aangevoerde tarieven gelijk zijn, met dien verstande dat het bedrag van de chauffeur/begeleider aan verandering onderhavig is gezien de rijafstanden van Groningen-stad naar andere plaatsen in de provincie Groningen.
Voor ‘reistijd’ krijgt de escortdame geen geld extra, dus voor een uur reistijd heen, 1 uur escort en 1 uur reistijd retour krijgt de escortdame €50 BRUTO….3 uur ‘onderweg’ voor €30 NETTO.
In de clubs worden gelijke tarieven gebruikt, €100 per uur op basis van 50/50 met de clubeigenaar waar het meisje (na aftrek belastingen etc.) €30 in de knip heeft.
Als je het over ‘slavernij’ hebt, dan is dit nog een ‘branche’ waar slavenhandel wordt toegepast of is het de ‘markt’ die de prijs bepaalt?
@mantel:
Het gaat hier niet om zomaar iemand die iets heeft gezegd in de media. Het gaat om de opsporende instantie zelf die volgens de advocaat vooringenomen is geweest en de verdachte al neer heeft gezet als de dader. De raadsman betoogt dat je dit als bewijs kunt zien van de stelling dat er geen sprake is van een eerlijk proces. De politie heeft immers, zo betoogt de raadsman, willen bewijzen dat deze specifieke verdachte het heeft gedaan ipv simpel te achterhalen wat waar is en wat niet.
@Chris;
Het valt je te prijzen dat je aan Mantel der Liefde probeert uit te leggen waar het probleem zit, maar ik vrees dat dit verloren moeite is. Ik heb niet de indruk dat MdL hier oren voor heeft; zijn antenne is heel ergens anders op gericht.
Overigens, ik dacht dat je op vakantie was. De grenzen van je vakantieland en de lange kustlijn ervan bestaan zeker alleen in je gedachten? :-).
@dee:
Ik was op vakantie, maar ben sinds afgelopen zaterdag weer in het land.
Dat geneuzel over verdachte/dader is allemaal heel interessant in een rechtzaal, maar een stuk minder relevant in het normale leven.
In het normale leven is het heel simpel: je hebt het gedaan of niet. Als je het gedaan hebt moet justitie dat bewijzen en kan je veroordeeld worden voor wat je gedaan hebt. Kunnen ze dat niet dan heb je mazzel. Dat zegt alleen niet dat je niet de dader bent.
Het is niet onwaarschijnlijk dat Justitie in veel zaken veel meer ‘bewijs’ heeft dan wat uiteindelijk in een rechtzaal gebruikt kan/mag worden. Men weet dus verrekte goed wie wat gedaan heeft, het moet alleen nog juridisch rond gepraat kunnen worden.
En de optie dat iemand verdacht is, maar het niet (of deels niet) heeft gedaan, is niet aanwezig?
Ik ben het met je eens dat het moet gaan om schuld of onschuld. Maar…
Om schuld of onschuld op een rechtvaardige manier om te kunnen zetten in veroordeling of vrijspraak, dien je je te houden aan regels. Dat mag voor een buitenstaander als geneuzel in de oren klinken, maar dat is het niet.
Die regels zijn er namelijk niet voor niets. Ze moeten voorkomen dat de opsporende en vervolgende instanties zo veel macht krijgen dat een rechtvaardig strafproces niet meer aan de orde is.
Wat het ‘gewone leven’ betreft. Ik denk dat een rechtszaak dichter bij het normale leven komt, dan de gemiddelde mening/opvatting van mensen die slechts via de media kennis kunnen nemen van de misdaad.
@ Mantel der Liefde
als jet hier zo kut vind emigreer je toch lekker