Waarom complotverhalen meestal niet kloppen

In mijn laatste twee verhalen heb ik een beeld geschetst van de personen achter de complotwanen en hoe ze opereren. Maar het gaat natuurlijk niet alleen om de personen zelf. Het gaat ook om de complotverhalen die zeer hardnekkig zijn en een groot bereik hebben. Dit is een verhaal over die verhalen en vooral: waarom ze niet kloppen.

Voor ik een aantal complotverhalen weerleg, eerst even een introductie. Complotverhalen werken allemaal volgens een min of meer gelijk patroon. Complotdenkers hebben iets opgevangen, interpreteren dat verkeerd en bouwen er vervolgens een heel web van aannames omheen, die ook nog eens als rotsvast bewijs worden neergezet. Er worden kinderen in de wereld misbruikt (feit), een bekend persoon misbruikt kinderen (deels feit), die persoon heeft een agenda waar bekenden op staan (feit), dus er bestaat een netwerk van hooggeplaatste pedofielen (aanname).

In de regel zie je al vrij snel dat plotters (schijnbare) correlatie en causaliteit met elkaar verwarren. Correlatie gaat over een (statistische) samenhang tussen twee gebeurtenissen, causaliteit is het oorzakelijk verband tussen die gebeurtenissen. Om het even simpel te houden: iemand kan ontdekken dat er meer ooievaars voorkomen in een bepaald gebied (feit) en vervolgens de link leggen met het gestegen geboortecijfer (feit) in dat gebied. Dat is een schijnbare samenhang. Het is immers niet gezegd dat ooievaars baby’s brengen (aanname). De correlatie is niet de causaliteit.

Zelfde gaat op voor de correlatie tussen de verkoop van ijsjes en verdrinkingen. Die samenhang is er, maar deze twee gebeurtenissen hebben geen enkel direct causaal verband. Mensen verdrinken niet omdat ze ijsjes kopen. Wat wel klopt is dat meer mensen bij warm weer gaan zwemmen en ijsjes kopen en als meer mensen zwemmen, dan is de kans ook groter dat meer mensen verdrinken.

Een complottheorie is een zichzelf versterkende cirkel. De overheid doet iets (met vliegtuigen 9/11 veroorzaken) en wil dat geheim houden. Al het bewijs dat iemand aandraagt tegen het complot (audiobestanden doodsbange crewleden) moet dan dus ook vals en/of gemanipuleerd zijn (crewleden waren acteurs). Omdat de overheid zo machtig is, moet het complot wel kloppen.

Bill Gates

Er circuleren op dit moment een paar hardnekkige complotwanen. De eerste gaat over de steenrijke en invloedrijke zakenman Bill Gates (een criticus van Donald Trump en de man die het mogelijk maakt dat veel plotters verhalen kunnen tikken op hun computer).

Gates wordt in een slecht daglicht gezet omdat hij nog voor het dodelijke coronavirus (Covid-19) ontdekt was al een patent op dat levensgevaarlijke virus zou hebben. De beste man zou het virus dan ook gemaakt hebben om eerst de wereldbevolking uit te kunnen dunnen en later veel geld te kunnen verdienen aan een vaccin.

Dit waanbeeld komt uit de krochten van de extreemrechtse complotgroep QAnon (fervent aanhanger van Donald Trump) en gaat over een patent voor een ‘dodelijk coronavirus’ van het Pirbright Institute, een instituut dat geld krijgt van de Gates Foundation. Daarnaast zoomen de plotters in op een lezing waar Bill Gates het heeft over het beperken van de wereldbevolking.

U snapt het al. Patent en lezing samen: complot.

Dan de werkelijkheid. Het Pirbright Institute heeft helemaal geen patent op het dodelijke coronavirus Covid-19, dat nu voor zoveel ellende zorgt. Het patent dat ze wel hebben gaat over een afgezwakte variant van een (ander) coronavirus bij pluimvee. Dat patent voor de afgezwakte variant is nodig om een vaccin te kunnen ontwikkelen. Gates doneert enorme geldbedragen aan de bestrijding van ziektes wereldwijd.

De lezing van Bill Gates ging uiteraard niet over het ontwikkelen van een virus om mensen te doden en zo de wereldbevolking te verminderen. Gates vroeg aandacht voor het grote probleem van kindersterfte in de derde wereld. Hij meende dat de sterfte onder pasgeborenen verminderd kan worden als het geboortecijfer omlaag gaat. En pleitte dus onder meer voor meer anticonceptie.

Wat we hier zien ontstaan is ongeveer gelijk aan de stelling van sommige mensen dat GroenLinks ouderen wil vermoorden door aandacht te vragen voor het lijden van ouderen als ze zware operaties moeten ondergaan. Wat GroenLinks feitelijk zegt is dat er betere begeleiding moet komen, zodat operaties die onnodig zijn en tot veel leed leiden, voorkomen kunnen worden. Onverlaten maken van dit standpunt echter wat ze graag willen zenden: GroenLinks is slecht.

Zo werkt dat ook met de verhalen die QAnon (pro-Trump) over Bill Gates (anti-Trump) vertelt. De complotgroep weet zelf heel goed dat wat ze zeggen onzin is, maar ze weten ook dat goedgelovige mensen de boodschap gretig verspreiden en zo de criticaster van Donald Trump in een kwaad daglicht zetten.

Pizzagate

Een zelfde dynamiek zien we bij pizzagate ook. Een bizarre complottheorie over hooggeplaatste ‘kindermisbruikers’, die onder meer in een pizzeria (Comet Ping Pong) in Washington jonge kinderen bestellen, die aangevoerd worden via tunnels onder de stad.

Het inmiddels beruchte verhaal begon toen complotdenkers op basis van uitgelekte e-mails van John Podesta (campagneleider Hillary Clinton) bizarre verbanden begonnen te leggen. In de e-mails sprak de eigenaar van Comet Ping Pong over een onschuldige benefietavond in zijn restaurant, met de bedoeling geld in te zamelen voor de campagne van Clinton. Complotdenkers zagen echter in de mails versluierde suggesties dat het restaurant een dekmantel zou zijn voor een groot satanisch netwerk van kindermisbruikers.

Volgens de complotdenkers is duidelijk dat het woord pizza staat voor kindermisbruik (en kaaspizza voor kinderporno). Een lunchafspraak met pizza is niets anders dan een afspraak om kinderen te misbruiken. Allerlei symbolen die door pedoseksuelen worden gebruikt om hun seksuele voorkeur (jongens, meisjes) aan te geven (hartjes, driehoeken en spiralen), zagen plotters ineens terug in de reclame-uitingen van het restaurant.

Aangespoord door het pizza-‘bewijs’ doken de complotdenkers in de uitingen op sociale media van de eigenaar van het restaurant en zijn medewerkers. Waar zij een grote foto van een koelkast ontdekten. Ik vermoed zo maar eens dat u niet raar opkijkt van een koelkast in een restaurant, maar de complotdenkers zagen er al snel de deur in van een sekskelder.

Er dook ook een foto op waarop Barack Obama aan het tafeltennissen was in het restaurant. En een foto waarop een ondergrondse ‘kill-room’ te zien was in het restaurant. Allemaal op het Instagram-account van de eigenaar. Ook ontdekten de plotters een foto waarop de eigenaar is te zien in een T-shirt met de tekst (J’(hartje) L’enfant). Zie je nou wel! Hij houdt van kinderen!

Dan de werkelijkheid.

De plotters beweerden dat het restaurant een ondergrondse kelder had (met de kill-room), daar kwamen de tunnels ook samen. Helaas voor de goedgelovigen, het restaurant in kwestie heeft helemaal geen kelder. De foto van de ‘kill-room’ bleek in werkelijkheid een inloopkoelkast te zijn van een heel ander restaurant. De eigenaar dacht er namelijk over om nog restaurant te beginnen en was een kijkje gaan nemen. De foto van Obama was ook snel gevonden, het bleek dat die foto nota bene in het Witte Huis was gemaakt.

En de foto met het T-shirt dan? Hield de eigenaar van enfants (kinderen)? Helaas, het was niet eens de eigenaar die het shirt droeg, het was een zakenpartner die in een ander restaurant werkte. In het restaurant L’Enfant Cafe-Bar, vernoemd naar Piere Charles L’Enfant, een Frans-Amerikaanse kolonist uit de Burgeroorlog….

En dan waren er nog de symbolen van pedoseksuelen. Hartjes, driehoeken en spiralen. Wie even op zoek gaat ziet dat tienduizenden bedrijven wereldwijd vormen gebruiken die in de verte lijken op de codes. Ze zijn namelijk nogal universeel. En dat deden die bedrijven al ver voor de pedoseksuelen de codes gebruikten.

Ook hier ging het in essentie niet om hardnekkige beliebers van gekke gedachten, maar om mensen die er belang bij hadden om de Democraten en Hillary Clinton negatief in het nieuws te krijgen. Pro-Trump websites gingen dan ook gretig aan de haal met de valse berichten.

Voor een fascinerende tijdlijn van pizzagate: lees dit verhaal.

5G

Dan de 5G-complottheorie. Plotters storten zich vol overtuiging op de gedachte dat niet het coronavirus de bron van het huidige leed is, maar de straling van 5G-zendmasten. Ook in Nederland. Dat begon al met de gedachte dat de Chinese stad Wuhan als bron van corona nu eenmaal 5G heeft.

Hoewel deze theorie hardnekkig is, is het ook vrij gemakkelijk te weerleggen. Er is in Nederland (op wat testlocaties na) helemaal nog geen sprake van een 5G-netwerk. Sterker nog: 5G-netwerken zijn op de wereld een enorme uitzondering, slechts een paar landen (waaronder Zuid-Korea, waar het coronavirus nu juist onder controle is) gebruikt al 5G. Wuhan werd inderdaad als eerste getroffen door corona, maar in andere steden in China (waar 5G al veel langer aan staat) dook het virus helemaal niet op.

Het coronavirus kenmerkt zich door problemen in de longen. Acute stralingsziekte heeft een totaal ander ziektebeeld, met ook totaal andere symptomen. Daar komt bij dat 5G (voor zover we nu weten) juist niet diep in het lichaam kan binnendringen. Het is geen zogenaamde ioniserende straling en heeft van zichzelf te weinig energie om schade aan te richten. De straling van de zon bijvoorbeeld (wel ioniserend), waar we dagelijks aan blootgesteld worden, is vele malen krachtiger en dus wel schadelijk.

Het coronavirus is vrijwel overal, 5G is vrijwel nergens. Als je dan alsnog denkt dat 5G de oorzaak is van de vele coronadoden in de wereld, dan is het heel erg lastig om je nog serieus te nemen.

Schaapjes

Het bijzondere aan complotdenkers is dat ze menen dat wij (u en ik) ‘schaapjes’ zijn die de overheid blind vertrouwen. Maar in werkelijkheid is het precies andersom. Complotdenkers geloven in een 100% effectieve overheid die probleemloos complexe gebeurtenissen en systemen (9/11, chemtrails, doodroosteren met 5G) in elkaar kan zetten. Binnen dat systeem is er ook nog eens niemand die uit de school klapt met hard bewijs.

Een ieder die ooit met de overheid te maken heeft gehad weet uit eigen ervaring dat dit een waanbeeld is.

Complotdenkers zien zichzelf graag als wakkere en kritische geesten die niet meegaan in de stroom. Het tegendeel is echter waar. Ze worden letterlijk gebruikt als goedgelovige schapen door actiegroepen die zelf beter weten, maar de complotbelievers nodig hebben om (politieke) tegenstanders te beschadigen.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -
Delen