Ik voel me af en toe geroepen om op feestjes en partijen ‘criminelen’ te verdedigen. Sommige mensen denken namelijk nog steeds dat een crimineel iemand is die full time bezig is met criminaliteit en constant op de loer ligt om toe te slaan. In streepjespak en nog net niet met een ijzeren bal aan de voet. Denk: de Daltons.
Andere mensen zeggen weer: waar maakt die rechtbankverslaggever zich zo druk om. Laat die mensen lekker denken.
Helaas lukt me dat niet. Ik vind collectieve gedachten vaak maar gevaarlijke gedachten. Als iedereen denkt dat een struisvogel daadwerkelijk zijn kop in het zand steekt bij naderend onheil, dan is dat ineens ook zo. Wat de waarheid is, maakt dan niet meer uit.
Als je verdachten ongenunanceerd in de hoek van – bijvoorbeeld – de monsters zet, dan is het ook niet zo moeilijk om draconische straffen te bedenken en op te leggen (de stelling: ‘ballen eraf’ is al lang geen uitzondering meer). Waarom zouden we ‘onmensen’ een tweede kans geven en bijvoorbeeld een behandeling aanbieden? Wegstoppen graag, in de donkerste kelders. Dat zal ze leren!
Beeldvorming krijgt steeds meer invloed (wat te denken van Ella Vogelaar of Ad Melkert?)
Het is lastig om beeldvorming om te buigen. Mensen zijn niet zo makkelijk van vooroordelen af te krijgen. Simpel uitleggen dat sommige daders doordeweeks hele normale banen hebben en ’s avonds soms liefdevol in een doorsnee gezin worden opgenomen, volstaat niet.
Misschien worden zaken ietsje anders als je weet wat daders nu eigenlijk doen (of deden) voor de kost.
Een klein en absoluut niet representatief overzicht van de afgelopen jaren:
– brandstichter – hovenier
– verzamelaar kinderporno – leidinggevende jeugdinstelling /student
– seksueel misbruik – oud-profvoetballer / taxichauffeur
– verkrachting – politie-agent
– mishandeling – rechter
– hennepkweker – eigenaar cafetaria
– drugsbezit – bakker
– rijden onder invloed – oud-wethouder / cardioloog
– moord – student / magazijnmedewerker
– huiselijk geweld – vrachtwagenchauffeur/steigerbouwer
– diefstal – bejaardenverzorger
– zware mishandeling – krantenbezorger
– drugssmokkel – zakenman
– ontucht met pleegzoon – directeur marketing
– winkeldief – huisvrouw, moeder van drie pubers
– poging doodslag – medewerker bioscoop
Let wel: ik wil niet zeggen dat er geen echte criminelen bestaan. Met name drugsverslaafden hebben er een handje van om wel degelijk dag in dag uit bezig te zijn met crimineel gedrag. De provincie Groningen (en dan met name het oostelijke deel) kent daarnaast een aantal hardnekkige ‘burgers’ die er bijna een hobby van maken om de wet te overtreden. En ook de criminelen uit het voormalige Oostblok die soms in zittingszaal 14 verschijnen, zie ik er niet echt voor aan om in pak hem beet Bulgarije rond te kuieren als godvrezende en hardwerkende burgers.
Maar los van deze groepen valt het mij altijd weer op hoe ‘gewoon’ criminelen vaak zijn.