Wilt u meer of minder Joden?

Na de veroordeling van Geert Wilders wegens groepsbelediging ontstond een kleine polemiek over de strafbare belediging. Niet de minste personen spraken er schande van dat belediging en groepsbelediging verboden zijn in Nederland. Daar zit behoorlijk wat ironie in en gebrek aan kennis achter. Zo werd in 1934 het strafbare feit ingevoerd om de Joodse medeburgers te beschermen en is de strafbaarheid er juist om onze vrijheid te vergroten.

Ik geef het toe, de kop boven dit artikel kan wat raar overkomen. Maar er zit wel een logica achter, dus lees vooral rustig verder.

In de actuele polemiek over de strafbare belediging (en de groepsbelediging) zit een wat aparte ondertoon. Blijkbaar is de gedachte dat het volstrekt belachelijk is dat mensen in Nederland (en alleen in Nederland, wat onzin is) vervolgd worden voor het geven van hun ‘scherpe mening’. Ik las dat niet de minste personen van mening waren dat je met het verbod op belediging het ‘scherpe debat’ de mond snoert in een ‘bang land’. Personen overigens die niet weten dat minachting van de rechtbank dan weer niet strafbaar is in Nederland en op sommige plekken elders wel degelijk.

Het zijn ook allemaal best wel dramatische woorden. Alsof je een debat niet zou kunnen voeren zonder beledigingen. En ongetwijfeld geuit om zichzelf op de kaart te zetten, maar daar gaat het nu even niet om. Waar het wel om gaat is dat de kennelijke gedachte dat belediging in Nederland strafbaar is en dus te pas en te onpas wordt gebruikt om mensen de mond te snoeren door hen voor de rechter te slepen (waardoor het debat stokt) helemaal niet klopt.

Context

De praktijk is namelijk best wel anders. Een strafbare belediging wordt namelijk in de regel alleen vervolgd als er meer aan de hand is. Als er een context bij te plaatsen is. Zo werkt ons systeem en dat is maar goed ook, anders kun je wel 1000 rechtbanken bouwen. Het draait (bijna) altijd om de context.

Die context volgt min of meer hetzelfde patroon. De geuite belediging moet namelijk verder dragen dan de gekwetstheid van een enkel individu. Het draait om de impact en de gevolgen voor het slachtoffer. Feitelijk om de beperking van de vrijheid van de gedupeerde te laten wegen. Van de vrijheid van de persoon die aangifte doet (ja, belediging is een klachtdelict, dus het OM mag zelf niet vervolgen zonder klacht).

Een bekend en veelvoorkomend geval draait bijvoorbeeld om de belediging van een agent. Vaak gaat het dan om agenten die bijvoorbeeld een agressieve verdachte aan moeten houden in het uitgaansleven of hulp moeten verlenen in een noodgeval. Als mensen (al dan niet dronken of zo wappie als een paasei) de betrokken agent of agenten dan uit gaan lopen schelden, krijg je – naast de beledigingen – namelijk een zeer ongewenst bijeffect. De autoriteit van de agent wordt ondergraven. Hij raakt zijn vrijheid kwijt om zijn werk te doen.

Omstanders zien en horen mensen tekeergaan tegen de agent en – helaas werkt dat bij mensen zo – gaan meedoen of blijven kijken hoe het verder gaat met de vernedering van de gedupeerde. Sterker: deze dynamiek levert zelfs nog meer agressie op. Sommige mensen voelen zich zelfs gelegitimeerd om mee te schelden en al snel ontstaat dan een gevaarlijke situatie waarin de agent in kwestie zijn werk niet meer kan doen of niet meer goed kan doen.

Dit gaat ook op voor wijkagenten die in een wijk zichtbaar moeten zijn. Als je die voortdurend op straat onheus bejegent, dan verliest die agent alle respect en dus slagkracht. Het werkt ook bij hulpverleners zoals ambulancepersoneel. Boosheid (waarom zijn jullie zo laat!!!), schelden, groepsgedrag, ellende.

Marokkanen

Ander voorbeeld. Een politicus bijvoorbeeld die in een kroeg aan omstanders vraagt of ze meer of minder Marokkanen willen (ik noem maar een willekeurig voorbeeld). Is dat nou zo erg? Is dat misschien (gezien de bestaande problemen in vooral de Randstad met een deel van de Marokkaanse mannelijke jeugd,die inderdaad nul respect hebben voor het gezag) niet gewoon een oprechte vraag?

Die stelling zou je best kunnen verdedigen, maar er zit ook een andere kant aan. Je zou namelijk ook kunnen zeggen dat het benoemen in deze negatieve context (en dus het beledigen) van een gehele groep zonder de specifieke bewuste deelgroep (de rotte appels zeg maar) te noemen, een grote impact heeft en verder gaat dan een ‘gewone’ belediging.

De impact is namelijk groter, mede omdat de politicus in kwestie een zekere invloed heeft op best veel mensen die op hem gestemd hebben. Met andere woorden: de belediging gaat nogal veel verder dan een individu en heeft gevolgen voor hoe vrij andere mensen (in casu Marokkanen) zich kunnen bewegen door de samenleving. Omdat sommige mensen zich namelijk gelegitimeerd voelen om de leider van hun partij onverkort te volgen. Met bijvoorbeeld tot gevolg dat heel veel ‘normale’ Marokkanen niet worden aangenomen, slechtere cijfers krijgen, met de nek aan worden gekeken en van de weeromstuit hun rug keren naar de maatschappij en gaan doen wat hun wordt verweten (ja, zo werkt dat bij mensen en ik weet best dat sommige mensen het ook gewoon aan zichzelf te danken hebben).

Hoe je verder ook denkt over het Wildersproces (is het een politiek proces? Volgens het Hof niet) het is wel een gegeven dat het beledigende karakter in deze zaak verder draagt dan een buurman of vrouw die over de schutting ‘he klootzak, vieze vuile hond’ naar zijn buurman of buurvrouw roept omdat de opgehangen was drupt op de hond in de tuin.

Samenvatting

Om het even samen te vatten. Als de belediging verder gaat dan een gewone ordinaire ruzie en er ligt een aangifte, dan kan het Openbaar Ministerie vervolgen. Of het OM dat ook doet is (op papier dan), dus wel afhankelijk van de context. Wie uit de belediging? Waar? Tegen wie gericht? Wat is de impact? Wat is het beoogde doel met de vervolging? Wat schieten we er mee op? Hebben we er tijd voor? Is dit wel van belang?

De beslissing om te vervolgen moet dus verder gaan dan het kwetsen van een individu. Het gaat om het hinderen van belangrijk werk bijvoorbeeld (hulp verlenen, opsporing), of het onterecht en bewust kwaadaardig polariseren van een groep of ras of kwetsbare minderheid (zoals LBGQ). Of het is een sluitstuk van een heel vervelend, langdurig en gewelddadig verleden tussen twee mensen. De belediging kan dan heel goed slechts een druppel zijn van een emmer die aan het overstromen is. En de beslissing om te vervolgen slechts tot doel om verdere escalatie te voorkomen (niet dat dit altijd lukt, maar goed: de praktijk is weerbarstig).

Hoe je er verder ook in staat en hoe je verder ook denkt over motieven rond de zaak Wilders, ligt de vraag misschien wel op tafel hoe mensen erin staan als een politicus met een groot podium een keer zou roepen:

Wilt u meer of minder Joden? Minder, minder, minder ja? Dan gaan we dat regelen. Een uitspraak waar in het prille begin het strafbare feit groepsbelediging nu juist voor in het leven werd geroepen. En die werd omzeild door haters door dan maar van alles te insinueren.

Je kunt het ook anders benoemen. Want Wilders gebruikt als verweer dat hij niet alle Marokkanen bedoelde toen hij de vraag stelde aan zijn gehoor, maar de criminele Marokkanen. Dat zei hij er in eerste instantie niet bij, maar later wel. Oké, laten we dat eens aannemen. Wilders heeft het heel vaak gehad over criminele Marokkanen, dus dat klinkt best plausibel.

Maar is dat dan niet een beetje hetzelfde als mensen die in een kroeg het volgende zeggen:

Wilt u meer of minder PVV’ers? Minder, minder, minder, ja? Dan gaan we dat regelen!

Om vervolgens te zeggen: ‘Ja, dat was misschien niet zo handig, maar ik bedoelde eigenlijk Geert Wilders’

Vrijheid

Nu kun je natuurlijk ook stellen dat de vrijheid van Wilders geraakt wordt als hij niet meer mag zeggen wat hij wil zeggen. Maar dat is niet helemaal waar. Wilders mag van alles zeggen. Zelfs tot bijna in het oneindige in een rechtszaal (dat mag u niet, trust me). Bijvoorbeeld dat criminele Marokkanen een probleem zijn en aangepakt moeten worden. Ik geloof niet dat veel mensen daar een probleem mee zouden hebben.

Je zou als lezer van dit stuk ook nog kunnen zeggen:

Lekker makkelijk, Klomp, om een beetje de wet te gaan verdedigen. Daar loop jij verder ook geen risico mee. Heel makkelijk dit! Veilig tikken!

Ook dat is niet helemaal waar. Er is inmiddels meerdere keren aangifte tegen mij gedaan. Ik weet heel goed wat het is om mij te moeten verdedigen tegen mensen die van mening zijn dat wat ik zeg en beweer niet door de beugel kan.

Wil nog niet zeggen dat ik de logica achter wetten en regels niet begrijp en er meteen maar even voor pleit om ze helemaal maar uit het Wetboek van Strafrecht te halen.

Hoe je het verder ook ziet, de totale vrijheid van de een om te zeggen wat hij/zij wil zeggen kan ten koste gaan van de vrijheid van een ander. Of de vrijheid van velen.

De strafbaarstelling van belediging (in de context) kun je wat dat betreft zien als het rode stoplicht voor de een om ervoor te zorgen dat de ander groen heeft. Ja, het is een tijdelijke beperking van je vrijheid (want bij rood moet je stoppen, behalve in Amsterdam), maar die beperking zorgt er wel voor dat een ander door kan rijden.

 

 

PS> om de kritiek voor te zijn, ja, ik weet dat Joden in de regel niet doen wat men een groep Marokkanen toedicht. Maar ik weet ook dat daar ooit anders over werd gedacht. En wat ooit was, kan weer terugkomen.

PS2- sommige mensen menen dat ook de poging tot belediging niet strafbaar moet zijn. Een poging tot belediging is echter gewoon een belediging waar de gedupeerde geen kennis van had genomen. Omdat belediging een klachtdelict is en er dus een aangifte volgt, zal de belediging altijd alsnog ter ore zijn gekomen van de gedupeerde en is het dus in wezen gewoon een volle belediging.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -
Delen