Het kan u niet ontgaan zijn: een aantal mensen heeft het populaire medium X verlaten. Ze willen niet langer onderdeel zijn van een omgeving waar haat aan de orde van de dag is. Van de weeromstuit verdedigen koene strijders van het vrije woord X door te stellen dat mensen gewoon niet meer tegen andere meningen kunnen. Een columniste durfde vertrekken zelfs ondemocratisch te noemen. Maar dat is nonsens.
Er is helemaal niets mis met andere meningen. Sterker nog: dat is wat X in potentie tot zo’n fantastisch medium maakt. Iedereen kan op elkaar reageren en de discussie aangaan. De boze burger kan binnen een paar seconden reageren op de bekende viroloog of in opspraak geraakte politicus.
Dat is een groot goed, maar we kunnen niet voorbijgaan aan de buitengewoon kwalijke dynamiek die overal op X te zien is.
Haat
Met name de wat bekendere tweeps kunnen er over meepraten. Het maakt eigenlijk niet uit wat je op X zet, er zijn altijd – veelal anonieme – accounts die reageren met haat. Onder vrijwel iedere post zijn te vinden: de pedo-roepers, de mensen die wel even alle tanden uit je ‘kankerbek’ zullen slaan of de laffe roeptoeters die stellen dat links een kankergezwel is.
Kijk voor de ‘gein’ eens hoe mensen dagelijks vol haat reageren op Marc van Ranst of Marion Koopmans, het is bij de beesten af en het heeft net zoveel met vrije meningsuiting te maken als een bak hopjesvla met een strijkijzer.
De verkiezingswinst van de PVV heeft het er wat dat betreft niet beter op gemaakt, inmiddels zijn teksten als ‘nu zijn wij aan de beurt en moeten jullie vier jaar je bek houden’ schering en inslag. De rancuneleer is weer terug.
En dat allemaal onder de heilig verklaarde vlag van de vrije meningsuiting.
Ergens is het ook wel symbolisch dat het vrolijke blauwe vogeltje door Elon Musk is ingeruild voor een harde X. Met een beetje fantasie kun je er degens in zien die elkaar kruisen.
Treiteren
Het is bizar dat we dit tegenwoordig nog aan moeten stippen, maar ongeremde haat is geen mening en het heeft al helemaal niets te maken met democratie. Het is louter een wanhopige poging om te beledigen, dreigen, treiteren of sarren. Het is op zijn best schrijnende onmacht en op zijn slechts een poging om anderen de mond te snoeren met een barrage aan onwelriekende verbale mest.
De hele dynamiek doet mij ook denken aan films waarin het hoofdpersonage door een experiment ineens onzichtbaar is geworden. Een situatie waarbij vrijwel altijd het slechtste in de mens naar boven komt. Wie onzichtbaar is kan immers van alles uitvreten zonder de consequenties te hoeven aanvaarden.
Anonimiteit
Die onzichtbaarheid komt op X naar voren door de (relatieve) anonimiteit. Ineens kunnen mensen dingen zeggen die ze in het echte leven nooit tegen iemand zouden durven te zeggen. Er zit een vorm van onschendbaarheid in waar akelig veel mensen subiet misbruik van gaan maken. Uit onvrede, machteloosheid of frustratie. Of gewoon omdat men niet de inhoud heeft om met valide argumenten te kunnen reageren.
En dat is dus ook waarom de haat helemaal niets van doen heeft met het hebben van een andere mening. Een andere mening is niet vrijblijvend. Wie iets denkt, meent of wil zeggen zal die gedachte toch op de een of andere manier over moeten kunnen brengen. Moeten onderbouwen met argumenten. Het is natuurlijk geen wettelijke verplichting, maar als je het niet doet, dan ben je helemaal niet bezig met meningsvorming of een discussie, dan ben je aan het zenden zonder te ontvangen.
Een roepende in de woestijn, een digitale belletjestrekker.
Vak
Ik zit mede door mijn vak op X en ik kan best omgaan met de ongeremde haat, de bedreigingen en de beledigingen. Maar als iemand op X zit om zich te informeren of juist alleen maar om informatie te verstrekken (zoals media) dan kan ik mij goed voorstellen dat je niet langer onderdeel wil zijn van die constante stroom aan inhoudsloze ellende.
Omdat het werkelijk niets toevoegt.
Het probleem is natuurlijk dat deze hele dynamiek niet uniek is aan X. Grote mediabedrijven hebben eerder online de reactie-mogelijkheid uitgezet of beperkt omdat discussies helemaal uit de hand liepen. Ook Facebook, Instagram en zelfs LinkedIn kampen met een barrage aan onzinnige en beledigende reacties. Weblog GeenStijl was en is al jarenlang een vergaarbak van mentaal uitgedaagde reaguurders die niet geremd door enige kennis de site volrammen met onzinnige, beledigende en grove teksten.
De stroom aan bagger op X is natuurlijk deels onderdeel van het slechte moderatiebeleid en de mogelijkheid om anoniem je onderbuik te ledigen, maar er zit een dieper probleem achter.
Consequenties
Het simpele gegeven dat mensen achter hun toetsenbordje elkaar ongeremd en opvallend vaak zonder enige inhoud van alles verwijten. Omdat er geen consequenties aan vast zitten, omdat je even lekker je frustratie kunt uiten, omdat je je even machtig kunt voelen door een ander de les te lezen terwijl je zelf buiten schot blijft.
Het is een buitengewoon laffe manier van ontregelen.
Nergens in de maatschappij accepteren we dit. Als je op straat at random mensen uit gaat schelden, heb je binnen een paar minuten een probleem. Als je in de kroeg je buurman bij voortduring uitmaakt voor alles wat lelijk en ongewenst is, ga je vanzelf gestrekt de voordeur uit. Als je op je werk je baas toesnauwt dat hij een kankermongool is, kun je subiet een kartonnen doos uitzoeken en je spullen verzamelen.
Maar online kan alles.
Applaus
Het idiote is nog wel dat het vertrek van mensen door een bepaalde groep neer wordt gezet als het vertrek van ‘niet weerbare linkse types’. Tweeps die zich bij herhaling zonder enige vorm van decorum misdragen kirren ineens van genot bij de uittocht. Alsof je je in een kroeg urenlang misdraagt en vervolgens als een benevelde overwinnaar gaat klappen als andere mensen de kroeg verlaten omdat ze daar geen zin meer in hebben.
Ironisch genoeg zijn het niet zelden de mensen die met veel misbaar en gevoel voor drama subiet een account op Parler aanmaakten toen Donald Trump van Twitter werd gegooid.
Onmacht
Zelf vertrek ik beslist niet van X. Ik kan er wel tegen. Alles went. En ik beschouw 98% van de bagger als pure onmacht. Van mensen die niet bij machte zijn tot een inhoudelijk weerwoord.
Maar ik snap heel goed dat mensen er geen zin meer in hebben.
Verdwijnt X hierdoor? Welnee. We zijn met zijn allen behoorlijk verslaafd geraakt aan het snelle medium en ik weet nog hoe we massaal over zouden stappen van Whatsapp naar Telegram. X is en blijft de grootste en het kost veel tijd en moeite om volgers elders op te bouwen. Elders waar de dynamiek al snel vergelijkbaar zal zijn.
Bovendien vind ik dat de redelijke mensen niet moeten buigen voor de kwaadaardige woordsalade van de asocialen. Er zijn namelijk nog genoeg mensen op X die zich wel gedragen, die wel met argumenten het debat dienen en die met belangrijke en waardevolle informatie komen.
Moedig voorwaarts, zou ik zeggen.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.