Zwak of cocaine?

 

Sommige mensen zeggen dat drugsverslaafden slappe mensen zijn, zonder wilskracht. Geen ruggengraat. Mietjes.

Ik behoor niet tot die groep mensen. Het ontbreken van wilskracht kan namelijk ook een kwestie zijn van ‘simpele’ fysieke schade aan de hersenen.

Er zijn nogal wat verdachten die niet schromen om hier en daar een pilltetje of snuifje te nemen. Doorgaans laten ze het niet bij een enkel experimentje.

Zonder uitzondering maken rechters zich zorgen over deze verwoestende gewoonte. Mensen worden er in de regel niet beter (en prettiger) van en -erger nog- drugsgebruik is duur. Je moet wel een behoorlijk salaris hebben wil je het zonder problemen vol kunnen houden. Als je geen Mick Jagger heet, is stelen of prostitueren vaak de enige optie.

Rechtszaken over verslaafde dieven gaan dan ook vaak over het voorkomen van recidive. Over ‘de juiste behandeling’. Anders dan soms gedacht is het voor een rechtbank niet zo makkelijk om iemand verplicht af te laten kicken. Als een TBS niet aan de orde is (een winkeldief komt echt niet in aanmerking) is het vaak knap lastig.

Het toverwoord in de rechtszaal is dan ook meestal DE MOTIVATIE. Wil de verslaafde verdachte echt niet meewerken aan behandeling? Wil hij dan niet veranderen? Is hij dit leven dan niet beu?

Ergens in 2008 stond Alex uit Groningen voor de rechter. Hij gebruikte in zijn ‘hoogtijdagen’ met gemak vijf gram cocaine. Per dag.

Afkicken, daar zag hij geen brood in. ”Geef mij een huisje en wat werk, dan komt het wel goed’, was zijn eenvoudige filosofie. ‘Ik heb geen zin in een behandeling. Dat trek ik niet.”

De reclassering en de rechters waren er niet gerust op. Eigenlijk snapten ze niet goed waarom hij er niet wat meer van wilde maken. Waar was zijn motivatie? Waarom geen behandeling in een kliniek om voor eens en altijd van die drugs af te komen?

Alex had geen duidelijk antwoord, maar ik moest meteen denken aan René Kahn.

Kahn is hoogleraar psychiatrie (Universiteit Utrecht) en afdelingshoofd aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij heeft een interessant boek geschreven (‘Onze Hersenen’ – www.uitgeverijbalans.nl), waarin het afwijkende gedrag van mensen (verslaving, depressie enz) toegeschreven wordt aan ‘ordinaire’ fysieke veranderingen in de hersenen (en niet aan vermeende zwakte in de persoonlijkheid).

Zijn theorie over een drugsverslaving komt in het kort hier op neer. Als een mens over een langere periode grote hoeveelheden drugs inneemt, dan raakt het motivatiecentrum in de hersenen praktisch immuun voor normale dagelijkse prikkels.

Het gaat als volgt: als iemand -bijvoorbeeld- een baan wil, dan krijgen de hersenen kleine prikkels (laten we zeggen een factor 10) om in actie te komen. De krant wordt gepakt, het Arbeidsbureau gebeld. Je komt in actie.

Cocaine werkt ook prikkelend op de hersenen, maar is niet zo’n fan van de kleine prikkels. De hersenen worden door de witte sloper met (bijvoorbeeld) een factor 1000 aangevallen. Alles voor de roes.

De ’theorie van Kahn’ zegt nu dat de hersenen van verslaafden door die heftige coke-prikkels (factor 1000) immuun raken voor normale prikkels (‘factor 10’) omdat het lichaam telkens abnormale prikkels (een ‘factor 1000’) te verwerken krijgt. De ontvangstcellen worden murw gebeukt door al dat geweld. Een normale factor 10 (ik wil veranderen) is dan ook letterlijk (fysiek zelfs) niet meer genoeg om in beweging te komen.

Met andere woorden: een stevige verslaafde snuift zichzelf letterlijk en fysiek een gebrek aan motivatie.

Daar moest ik aan denken toen ik de verdachte in al zijn onverschilligheid zag zitten en de rechters maar door bleven gaan over motivatie.

Ik heb niet het idee dat de rechters op de hoogte waren (en zijn) van het werk van René Kahn.

En de reclassering ook al niet.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *