Staatssecretaris Fred Teeven is voornemens het spreekrecht van slachtoffers tijdens rechtszaken nog verder uit te breiden. Ook ouders van misbruikte kinderen mogen iets zeggen.
Dat klinkt menselijk. Maar is onwenselijk.
Spreekrecht voor slachtoffers bestaat al een tijdje en vormt een uiterst wonderlijke constructie in ons systeem.
Het Openbaar Ministerie brengt een verdachte voor de rechter. Die komt de rechtszaal binnen en krijgt vervolgens van de rechter te horen dat waarheidsvinding hoog in het vaandel staat. Omdat eerst vast moet komen te staan of iemand schuldig is en waar hij precies schuldig aan is.
Er zijn rechters die tijdens een zaak wel tien keer zeggen ‘dat de rechtbank nog geen enkel oordeel heeft’.
Dan komt het slachtoffer. En krijgt de rechtbank een vaak indrukwekkende partij emotie over zich heen gestort.
Over levens in de kantlijn. Keiharde woede. Heftig verdriet. Pure angst.
Er zijn rechters die daar emotioneel van worden. Hoe hard ze hun best ook doen. Het is soms te zien. En dat is logisch. Leed doet iets met je.
‘Ja, meneer de verdachte. Wij hebben natuurlijk nog geen enkel oordeel. Maar we luisteren wel naar het verhaal van een vrouw wiens leven u heeft verwoest.’
Daar wringt iets. Daar kruipt geen emotie de zaal in. Daar stormt de emotie naar voren.
Begrijp me goed.
Ik vind dat slachtoffers veel meer rechten moeten hebben. Laat de overheid maar onverkort betalen voor schadevergoedingen. Als voorschot. Laat slachtoffers uitgebreid aan het woord over hun leed. Schenk ze professionele begeleiding.
Maar doe dat na de rechtszaak. Na het beantwoorden van de schuldvraag. Na de strafmaat.
Haal het slachtoffer in eerste instantie uit de rechtszaal. Zet ze op de tribune. Laat ze luisteren. En pas later spreken.
Een rechtszaak is een verhoor. Van een verdachte. Pas na twee weken maakt een rechtbank desgewenst van een verdachte een dader.
En alleen daders maken slachtoffers.
Wellicht een idee eerst de schuldvraag te beantwoorden, daarna de slachtoffers aan het woord te laten en daarna de strafmaat vast te stellen.
Ik ben het hier volledig mee eens, Emotie dient buiten de rechtszaal te blijven tot na het oordeel. Een rechtszaak draait namelijk op feiten en niet op gevoelens als het namelijk op gevoel zou draaien dan is iedere verdachte bij voorbaat al schuldig.
Het slachtoffer is het fundamentele bewijs en heeft dus alle plaats in een rechtzaal.
Het draait op dit moment veels te veel om de dader. Of z’n papa en mama lief geweest zijn toen hij drie jaar oud was, etc etc. En tja, toen had de verdachte/dader eigenlijk geen keus meer en kan hij dus ook niet gestraft worden.
Waar het om gaat is dat er een slachtoffer is door de daden van de dader/verdachte. Dat de verdachte/dader artikel y.x.z van het wetboek heeft overtreden is alleen maar een abstractie daarvan.
En het slachtoffer moet allereerst recht gedaan worden. En om dat te doen moet het slachtoffer de mogelijkheid hebben om zijn/haar kant van het verhaal te vertellen.
Goed pleidooi Chris. Het zal je niet verbazen dat ik er ook zo over denk. Wellicht is het door te trekken naar 1) onderzoek, 2) schuldvraag en 3) strafmaat. Dat houdt in dat het vonnis in twee stadia rond komt.
Ergens een opvallende tegenstelling of mogelijk wel gelijkenis in twee opeenvolgende columns
De verdienste van een moordenaar laat je nadenken of wij in staat zijn om langs de daden van de dader heen te kijken om vervolgens formeel invulling te geven aan de letters van de wet welke schade vergoeding bij opnieuw beoordeelde rechten aan de dader toekent.
Vervolgens doet deze column je nadenken of men bij het vellen van een oordeel een slachtoffer gezicht moet geven nog voor formulering van de veroordeling.
Waarin je heel goed omschrijft dat ‘rechters’ (gelukkig) ook mensen zijn met emotie, en in hun oordeel die emotie mogelijk ook gehoor zouden kunnen geven.
’t ja waarom eigenlijk niet. Zonder feitelijkheden loopt de dader hoe dan ook geen risico op veroordeling, toch de slachtofferschade/emotie zou bij veroordeling wel degelijk een afwegende rol kunnen vervullen t.a.v. de zwaarte kracht ‘veroordeling/straf’ !
Wat is daar mis mee?
Bij 1 is de dader al veroordeelt, toch wordt een eerder vonnis overruled met nieuwe rechten voor de dader, moeten we dan langs de daden heen kijken
Bij 2 vindt er een hoorzitting plaats over gebeurde, waar men dan langs de schade en emoties van het slachtoffer heen zou moeten kijken ?
Naast de daderfeiten, bestaat er toch ook zoiets als de menselijke schade welke meest zwaarwegend voor het slachtoffer (en mogelijk dus ook gebeurde)
Chris heeft gelijk. Eerst zou vast moeten komen te staan dat de verdachte dader is en daarna zou het slachtoffer iets kunnen zeggen. In welke vorm en op welk moment is dan de vraag. Komen er weer een paar regeltjes bij in het strafprocesrecht.
@anoniem: iets vinden. Daar heeft opinie inderdaad nog wel eens een handje van.
@anoniem: het een sluit het ander niet uit