Burgemeester Femke Halsema van Amsterdam ligt zwaar onder vuur door haar keuzes rond de massademonstratie over Black Lives Matter op de Dam. Hoewel je onderbouwd zeer kritisch kunt zijn over haar optreden, viel mij vooral de ongekende bloeddorst op van media en roeptoeters. A perfect storm en tevens een bewijs dat racisme ook in Nederland diep verankerd is.
Vooropgesteld, ik voel geen enkele behoefte om de burgemeester van mijn woonplaats te verdedigen of aan te vallen. Zoals altijd zal alleen de tijd leren waar er fouten zijn gemaakt. En of fouten of verkeerde inschattingen wel te voorkomen waren geweest.
Waar ik wel de behoefte toe voel is om iets te zeggen over de ongezonde, hatelijke en ronduit rancuneuze aanval van sommige media en onbekend en bekend Nederland op Halsema en de aard van de demonstratie. Halsema ligt niet goed bij bepaalde media, bij radicaal rechts, bij opiniemakers en bij politieke partijen die het niet kunnen verkroppen dat een linkse politica burgemeester is van onze hoofdstad. Die kritiek is puur politiek. U als lezer wordt misbruikt door mensen die een andere agenda hebben. Een agenda overigens waar het bestrijden van racisme bepaald geen prominente plek heeft.
Daar komt nog een interessante, maar vooral heel zorgelijke dynamiek bij. Een deel van de criticasters heeft niets met de Black Lives Matter-beweging. Zeker omdat de organisatie (mede) in handen was van Kick Out Zwarte Piet. Toch al een in bepaalde delen van Nederland intens gehate organisatie. Het was en is een perfecte storm in de polder. Een bij een deel van Nederland gehate burgemeester en een demonstratie waar boos Nederland niets mee heeft. U kent de commentaren wel:
‘Als die vieze apen niet iedere dag uit roven zouden slaan, dan hoeft de politie ook geen geweld te gebruiken. Ze moeten onze Zwarte Piet hier niet afpakken, ga terug naar je eigen land als het je hier niet bevalt’
Politiegeweld
Ik geloof best dat de meeste Nederlanders tegen politiegeweld zijn. Dat staat hier ook niet ter discussie. Maar ik geloof ook dat veel mensen extra kwaad waren op de burgemeester omdat ze eigenlijk van mening zijn dat zwarte mensen die massaal gelijke rechten eisen maar strontvervelend zijn en niet zo moeten zeuren. Dezelfde mensen die de overtuiging hebben dat Halsema een ‘linkse’ demonstratie toestaat, terwijl zij als boosmens nooit ergens welkom zijn. Dezelfde mensen die bij het diep verankerde en gewelddadige institutionele racisme in de VS nog steeds vol op de weerstand schreeuwen dat ‘All life maters’.
Alsof blanke mensen met hetzelfde geweld worden bejegend door de sterke arm in Nederland. Alsof etnisch profileren een wezenlijk en diep gevoeld probleem is voor blanken hier.
De strekking aan talkshowtafels en in vele interviews met vooral BN’ers na het massale protest op de Dam was verrassend eensgezind. Halsema moest eens even flink doorgezaagd worden (op zich terecht), want hoe had ze dit nou in godsnaam kunnen missen? Je laat je toch niet verrassen?
Mijn gedachten gingen meteen uit naar een klein dorp onder de rook van Groningen. Haren. Al weken broeide het op Facebook, er zou een massaal feest komen voor een meisje van zestien dat per ongeluk aan te veel mensen een uitnodiging had verstuurd om bij haar thuis feest te komen vieren. Ik was daar als verslaggever voor het AD en stond met ongeveer 30 journalisten en een paar agenten met de platte pet ontspannen grappen te maken. Niemand had de massale opkomst verwacht die zou komen. Ook niet de journalisten die nu zo hoog van de toren blazen in hun gezamenlijke drang om af te rekenen.
Persoonlijk
Op Twitter stuurde Story-hoofdredacteur Guido den Aantrekker na de massale demonstratie op de Dam woest een tweet de wereld in. Hij zou er persoonlijk voor zorgen dat Halsema aftreedt als de politiek daar niet voor zorgt. Den Aantrekker zou alle tegels gaan lichten om Halsema weg te krijgen en sloot af met #promise #mediaoorlog. Hoewel ik de Story nou niet bepaald zie als een hoogstandje in de categorie serieuze onderzoeksjournalistiek, doet Den Aantrekker hier wel net alsof hij als journalist zijn werk serieus zal oppakken.
Begrijp mij goed. Het gaat mij hier niet om Den Aantrekker zelf, maar in die tweet zelf zat wat mij betreft een essentie. Deze woede is voor een groot deel persoonlijk. Het is de woede van de ondernemer die zijn zaak op de fles ziet gaan, de woede van mensen die zich weken en weken aan de regels hebben gehouden, van mensen die niet op bezoek konden bij hun gehandicapte kind. Als die persoonlijke woede breed gedragen wordt, krijg je collectieve woede.
Ironisch gezien is dit dezelfde dynamiek (maar niet dezelfde langdurige intensiteit) die speelt bij de Black Lives Matter-beweging.
Distantie
Laat het duidelijk zijn, die collectieve woede is aan alle kanten begrijpelijk. Maar het is wat mij betreft wel de vraag of journalisten en bekende roeptoeters zich mee moeten laten slepen door die woede. Kritisch zijn op de macht is een absolute vereiste in de journalistiek, maar we lijken wel te zijn vergeten dat fair and balanced (eerlijk en evenwichtig) ook een vereiste is. Dat we ook enige distantie moeten houden, zeker als het gaat over gevaarlijk groepsgedrag.
Al was het maar om de toch al overspannen samenleving niet verder over de kling te jagen.
Journalisten lichten geen tegels om iemand weg te krijgen. Ze doen grondig onderzoek om het hele verhaal te kunnen vertellen, waardoor de lezers zelf een oordeel kunnen vormen. En ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik vermoed dat een man als Guido den Aantrekker geen Tegel gaat winnen met onderbouwde en diep doorwrochte onthullingen in zijn roddelblad. Je kunt nooit goed onderzoek doen als je er zelf te persoonlijk in zit.
Als journalisten persoonlijke woede en collectieve woede gaan mengen, dan krijg je een zeer gevaarlijke cocktail.
Helemaal omdat dit vileine drankje in coronatijden wereldwijd al maanden borrelt en overloopt.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.