Er is veel ophef over een speech van Gideon van Meijeren (Forum voor Democratie). In zijn praatje stelt hij dat er geen taboe zou moeten rusten op geweld door burgers. Van Meijeren meent dat boeren bij een onteigening best met geweld mogen reageren als de politie op het erf komt. Hij maakt een aantal denkfouten die – eenmaal omgezet in beleid – ironisch genoeg de overheid en zijn eigen partij vogelvrij verklaren.
Even eerst wat vragen vooraf. Als we nou serieus menen dat burgers met geweld mogen reageren op de overheid, wie gaat dan bepalen wanneer dat geweld precies toegestaan is? Mensen die fel gekant zijn tegen overheidsbeleid met betrekking tot abortus of euthanasie? Mensen die denken dat het kabinet er zit dankzij verkiezingsfraude? De man die Els Borst om het leven bracht?
Verontrustend
Van Meijeren, onder meer bekend door zijn voorliefde voor tribunalen voor zijn collega’s en de verklaring dat Nederland een tirannieke overheid heeft, sprak de volgende voor de goede verstaander tamelijk verontrustende woorden:
‘Wat ook wel van belang is om ons even te realiseren is dat het ook niet altijd gezond is in een democratie als er een taboe rust op het gebruik van geweld. De Staat gebruikt namelijk wel geweld en fors geweld. En als het nodig is, als u dadelijk onteigend dreigt te worden en u weigert, reken maar dat er onderaan de streep busjes aankomen met mannen met knuppels en helmen en ze slaan u wel van het terrein af. En een taboe op geweld wat er op dit moment in de samenleving rust, terwijl de Staat het geweldsmonopolie heeft kan er ook voor zorgen dat de Staat nooit iets te vrezen heeft….
..En vergeet ook niet zelfs in ons huidige Wetboek van Strafrecht is een uitzondering gemaakt op het verbod van het gebruik van geweld. Art 41 van het Wetboek van Strafrecht bepaalt dat het is toegestaan om geweld te gebruiken als dat noodzakelijk is om je eigen of andermans lijf, eerbaarheid of goed te beschermen tegen een wederrechtelijke aanranding. Dat mogen we nooit vergeten. En ik denk ook dat het belangrijk is om die strijdlustigheid wel te laten zijn, die strijdbaarheid want uiteindelijk kan en mag nooit zo zijn dat de boeren zich als makke lammetjes van hun grond gaan laten verdrijven’
Klepel
Van Meijeren, die notabene rechten studeerde, heeft de klok horen luiden, maar zelfs als je hem met zijn neus op de klepel drukt, weet hij die nog niet te vinden. Hij gebruikt namelijk woorden die zijn eigen betoog onderuithalen. De uitzondering om geweld straffeloos te mogen gebruiken, beter bekend als noodweer, spreekt namelijk inderdaad (onder meer) van een wederrechtelijke aanranding, maar Van Meijeren ‘vergeet’ de daadwerkelijke betekenis.
Een wederrechtelijke aanranding is namelijk een directe aanval op lijf of goed waar geen legale basis voor is. Als je op straat loopt en iemand slaat je ineens vanuit het niets op je hoofd bijvoorbeeld. Die aanranding (mishandeling) is niet legitiem, en dus mag je van de wet jezelf verdedigen. Dit gaat ook op voor goederen. Als iemand je auto wil stelen (diefstal), dan mag je dat met gepast geweld proberen te voorkomen.
Van Meijeren meent in de context van onteigening dat geweld in bepaalde situaties gerechtvaardigd is om het eigen goed te beschermen. Hij gebruikt het wetboek om tegen de boeren te zeggen dat ze in hun recht staan.
Onteigening
Wat hij hierbij voor het gemak even ‘vergeet’ is dat onteigening helemaal geen wederrechtelijke aanranding is. Sinds 1995 heeft de overheid het legale middel maar liefst 5388 keer ingezet. Dat is vier keer per week. Eerst wordt er geprobeerd om met de eigenaar van een stuk grond tot een schadeloosstelling te komen. Als dat niet lukt, dan komen verschillende instanties in actie en kan de overheid de eigenaar dagvaarden bij de rechtbank.
Het voert hier een beetje te ver om de hele procedure te beschrijven, maar er zitten waarborgen en rechten aan voor de eigenaar van een stuk grond. Van een wederrechtelijke actie (diefstal) is dus geen sprake en dus kan en mag je je er juridisch ook niet straffeloos met geweld tegen verzetten.
In tegenstelling tot onteigening is geweld tegen politieoptreden wel wederrechtelijk en dus strafbaar. De Staat heeft immers het geweldsmonopolie en noodweer tegen rechtmatig politieoptreden is juridisch helemaal niet mogelijk. Dat is ook niet zo gek, anders zouden agenten hun werk niet veilig kunnen doen.
Tiranniek
Rechtsfilosofe Raisa Blommesteijn, die opvallend genoeg in augustus 2020 nog fel gekant was tegen ‘ondermijning van het geweldsmonopolie’, was er natuurlijk weer als de kippen bij om mee te liften op de opheftrein en op Twitter Van Meijeren gelijk te geven.
‘In een democratie moeten burgers zich kunnen verdedigen tegen een tirannieke overheid. Het feit dat deze bewering ophef veroorzaakt, is veelzeggend. Het wordt tijd hier de discussie te openen over een Nederlandse vorm van Second Amendment’
Klinkt allemaal heel stoer natuurlijk, zeker met de toevoeging dat wapenbezit kennelijk maar legaal moet worden, maar hoe gaan we als burgers dan bepalen of een overheid tiranniek is? Ik kan mij nog herinneren dat ene Volkert van der G. een politicus om het leven bracht omdat hij de man zag als een gevaar voor de samenleving. En laten we ook niet vergeten dat Els Borst op gruwelijke wijze uit het leven werd gestoken door een man die een groot gevaar zag in de euthanasiewetgeving.
Afschuw
In hun eigen verwrongen wereldbeeld meenden deze burgers met geweld op te moeten treden tegen een gevaarlijke overheid. Daar zal ieder weldenkend mens met afschuw op reageren, maar als we nou serieus menen dat burgers met geweld mogen reageren op de overheid, wie gaat dan bepalen wat gevaarlijk is en wat niet?
Wat zijn dan de kaders? Is het niet zo dat wat de een ziet als gevaarlijk, de ander ziet als een noodzakelijk middel? Mogen de mensen die tegen abortus zijn, dan met geweld reageren op een overheid die abortus mogelijk maakt? Mogen mensen die Forum voor Democratie beschouwen als een enge, fascistische partij dan geweld gebruiken om dat gevaar te stoppen?
We hebben in de Verenigde Staten gezien wat er kan gebeuren als burgers, opgejut door een populistische leider, zijn gaan geloven in een ‘tirannieke overheid’ die verkiezingsresultaten gemanipuleerd zou hebben.
Wet
Nu kan het natuurlijk zijn dat Gideon van Meijeren en gelijkgestemden serieus menen dat we het taboe op geweld door burgers dienen te doorbreken. Dat burgers bij gelegenheid ook gewoon geweld moeten kunnen gebruiken tegen de overheid. In dat geval moet Van Meijeren als politicus, en dus verantwoordelijk voor het maken van wetten, de wet proberen aan te passen.
Dat kan op zich ook best eenvoudig, hij hoeft voor artikel 41 (noodweer) dan alleen maar de woorden ogenblikkelijk en wederrechtelijk te schrappen.
Op die manier ontstaat er straffeloosheid voor iedereen die meent met geweld te moeten reageren op het optreden van bijvoorbeeld de politie. Mocht u in dat geval met gepast geweld aangehouden worden (een aanranding van uw lijf), dan mag u immers met geweld reageren. Dat een agent volgens de oude wet het recht heeft om u met gepast geweld aan te houden, vormt dan immers geen beletsel meer.
Ironie
De speech van Van Meijeren staat bol van de ironie. Zijn eigen partij roeptoetert voortdurend over repressie en het bestrijden van geweld. De politie moet weer de baas zijn, er moet meer blauw op straat, straffen voor geweld tegen hulpverleners moeten omhoog en ga zo maar door.
Laat ik een zinnetje uit het verkiezingsprogramma van FvD erbij pakken:
De politie moet met gezag kunnen optreden en weer met ‘u’ worden aangesproken.
Als ik het allemaal goed begrijp dan was dat dus een hol zinnetje en dienen we voortaan bij gelegenheid de politie met u aan te spreken terwijl we ons straffeloos met geweld tegen agenten verzetten.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.